Λύθηκε το μακροχρόνιο μυστήριο των ηλιακών πιδάκων

Από το NewScientist, 28 Ιουλίου 2004

Η ανάλυση ταινιών υψηλής ευκρίνειας του ήλιου τελικά έσπασε ένα μυστήριο ηλικίας 125 χρόνων. Τι μπορεί να δημιουργεί τους πίδακες της ύλης που αναβλύζουν προς τα πάνω από την ηλιακή επιφάνεια με μια ταχύτητα 20 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο.

Οι πίδακες, που έχουν μια κοκκώδη υφή και λέγονται spicules, έχουν πλάτος περίπου 500 χιλιόμετρα και φθάνουν σε ύψος αρκετές χιλιάδες χιλιόμετρα. Ανυψώνονται από τη φωτόσφαιρα, την ορατή επιφάνεια του ήλιου, στην ηλιακή ατμόσφαιρα. Είναι επίσης πανταχού παρόντες, και σε οποιαδήποτε στιγμή υπάρχουν κάπου 100.000 πίδακες. Έως τώρα, καμία θεωρία δεν έχει εξηγήσει τη συμπεριφορά τους.

Οι ερευνητές που παρατήρησαν τις ταινίες έδειξαν ότι οι πίδακες συχνά ανυψώνονταν από την επιφάνεια κάθε πέντε λεπτά περίπου, ιδιαίτερα από περιοχές όπου παρουσιάζονταν σωλήνες της μαγνητικής ροής. Αυτές είναι "μαγνητικά πεδία υψηλής συγκέντρωσης", με περίπου τη μισή ισχύ του μαγνητικού πεδίου σε μια ηλιακή κηλίδα.

Η περίοδος των πέντε λεπτών ταιριάζει με μία γνωστή μορφή ακουστικών κυμάτων, τη μορφή p, που αναγκάζει τις περιοχές της ηλιακής επιφάνειας να αρχίσει να ανυψώνονται μερικές εκατοντάδες μέτρα ανά δευτερόλεπτο, λέει ο Bart de Pontieu του Ηλιακού και Αστροφυσικού Εργαστηρίου της Lockheed Martin στο Palo Alto της Καλιφόρνιας.

Οι ταλαντώσεις της μορφής p δεν μπορούν κανονικά να ανεβάσουν το υλικό πάνω από το επιφανειακό στρώμα. Εντούτοις, ο de Pontieu και δύο συνάδελφοι του στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ έδειξαν ότι οι σωλήνες της μαγνητικής ροής που στρέφονται ως προς την κατακόρυφο μπορούν να καθοδηγήσουν το υλικό να ανέβει ψηλά στην ηλιακή ατμόσφαιρα και να σχηματίσουν τους πίδακες της ύλης.

Μια προσομοίωση σε υπολογιστές που έτρεξαν επίσης οι επιστήμονες ταιριάζει με την αύξηση που παρατηρήθηκε στους πίδακες. "Γενικότερα, οποιαδήποτε ταχύτητα στην επιφάνεια του ήλιου θα δημιουργήσει αυτά τα γεγονότα", ανέφερε ο de Pontieu.

Ο ίδιος προσπαθεί τώρα να επεκτείνει τα ευρήματά του για να ανιχνεύσει κύματα και μαγνητικά πεδία παντός είδους από την επιφάνεια στο ηλιακό στέμμα.

Περιοδικό αναφοράς: Nature (vol 430, p 536)