Στοιχηματίστε τώρα για τα μεγάλα επιστημονικά προβλήματα

Από το NewScientist, Αύγουστος 2004

Το να στοιχηματίσει κάποιος για τα μεγαλύτερα άλυτα προβλήματα του Σύμπαντος δεν είναι πια προνόμιο μόνον των σούπερ σταρς του επιστημονικού στερεώματος σαν τον Stephen Hawking. Από την Πέμπτη 26 Αυγούστου, ο καθένας θα μπορεί να βάλει το στοίχημά του αν τα μεγαλύτερα πειράματα της φυσικής θα καταλήξουν σε θετικό αποτέλεσμα πριν από το 2010. 

Για 2 εβδομάδες, το Βρετανικό πρακτορείο στοιχημάτων Ladbrokes ανοίγει βιβλίο για 5 διαφορετικές ανακαλύψεις: Ζωή στον Τιτάνα, κύματα βαρύτητας, η ύπαρξη του μποζονίου Higgs, η προέλευση των κοσμικών ακτίνων, και πραγματοποίηση της πυρηνικής σύντηξης.

“Είχαμε ήδη στο παρελθόν πάρει στοιχήματα για τη ζωή στον Άρη, " λέει ο Warren Lush, του πρακτορείου Ladbrokes, “και θέλαμε να δώσουμε τώρα κάτι διαφορετικό.” Η πρωτοβουλία πάρθηκε μετά από συνενόηση με το περιοδικό New Scientist, και το θέμα των στοιχημάτων παρουσιάστηκε μέσα από τις σελίδες του περιοδικού, σε ένα δεκασέλιδο άρθρο με τίτλο: Τέρατα του Σύμπαντος.

Οι πιθανότητες του στοιχήματος λαμβάνουν υπ' όψιν τη δυνατότητα της εταιρίας να πληρώσει όσους κερδίσουν. Για παράδειγμα το γραφείο Ladbrokes υπολόγισε τις πιθανότητες να βρεθεί ζωντανό το τέρας του Loch Ness  σε 66-1. Έτσι κάποιος που θα στοιχηματίσει 1$ θα πάρει 66$ αν δικαιωθεί. 

Αλλά αυτές οι φαινομενικά μικρές πιθανότητες αντανακλούν το γεγονός ότι χιλιάδες άνθρωποι έβαλαν στοιχήματα για τη Νεσυ μάλλον, παρά για την ύπαρξη τεράτων. Για να εκτιμήσει τις πιθανότητες για φυσικά πειράματα, ο Lush συμβουλεύτηκε φυσικούς και αστρονόμους. Αναμένει δε ότι η απόδοση των στοιχημάτων θα προκαλέσει συζητήσεις. 

Το πρακτορείο Ladbrokes υποστηρίζει ότι το αίνιγμα με τις περισσότερες πιθανότητες να δαλευκανθεί είναι η προέλευση των κοσμικών ακτίνων, δηλαδή των σωματιδίων υψηλής ενέργειας που προερχόμενα από το μακρινό διάστημα βομβαρδίζουν τη γη. Κανείς δεν είναι σίγουρος από που έρχονται και από που αντλούν τις ενέργειες μέχρι και 10 εκατομμύρια φορές περισσότερη από όση μπορούν να προσδώσουν οι ισχυρότεροι επιταχυντές του ανθρώπου. 

Στο πρόβλημα αυτό εργάζονται ερευνητές στο πείραμα Pierre Auger στη Mendoza της Αργεντινής. Χρησιμοποιώντας 1600 ανιχνευτές διασπαρμένους σε 3000 τετρ. χλμ. έχουν ξεκινήσει από τον Ιανουάριο του 2004. Το πρακτορείο προσφέρει 4-1 ότι το αίνιγμα θα διαλευκανθεί μέχρι το 2010.  

Καλή απόδοση προσφέρουν επίσης και για το επιτυχές κυνήγι του μποζονίου Higgs, το οποίο οι φυσικοί πιστεύουν ότι είναι υπεύθυνο για τη μάζα που έχει κάθε υποατομικό σωματίδιο. Η αναζήτησή του ήταν ένας από τους βασικούς λόγους που αποφασίστηκε η δημιουργία του Μεγάλου Συγκρουστή Αδρονίων (LHC) στο CERN της Γενεύης, τον μεγαλύτερο επιταχυντή σωματιδίων. O LHC θα είναι έτοιμος το 2007 και οι Ladbrokes δίνουν απόδοση 6-1 για να βρεθεί το Higgs πριν από το 2010. 

“Θα μπω στον πειρασμό να πάρω το στοίχημα για το Higgs στα 6-1,” λέει ο Brian Foster ο οποίος διευθύνει την ομάδα σωματιδιακής φυσικής στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. 

Οι Ladbrokes είναι πιο επιθετικοί για τις πιθανότητες να γίνει η πυρηνική σύντηξη ένα εμπορικό προϊόν μέχρι το 2010. Εδώ η απόδοση του στοιχήματος είναι 100-1. Την ίδια στιγμή οι φυσικοί διαφωνούν για το που να χτιστεί ο πρώτος αντιδραστήρας σύντηξης ITER, ο οποίος θα παράγει 10 φορές περισσότερη ισχύ από όση θα καταναλώνει. 

Οι παίκτες του στοιχήματος μπορεί να θελήσουν να στοιχηματίσουν 500-1 για τους ανιχνευτές LIGO που προορίζονται για την ανίχνευση των βαρυτικών κυμάτων, δηλαδή μικροσκοπικών αναταράξεων του χωροχρόνου που προκαλούνται από τη σύγκρουση μαύρων τρυπών και αστέρων πολύ μεγάλης μάζας που καταρρέουν. 

“Θα βάλω ένα στοίχημαr,” λέει ο Jim Hough του πανεπιστημίου της Γλασκώβης και μέλος της ομάδας LIGO. Είναι σίγουρος ότι το LIGO θα συλλάβει ένα κύμα βαρύτητας πριν από το 2010. “Εγώ θα είχα βάλει την απόδοση μεταξύ του 2-1 και 10-1.”

Τα στοιχήματα δεν έχουν την ίδια απόδοση σε όλη τη διάρκειά τους. Όταν άρχισαν π.χ. στο συγκεκριμένο στοίχημα να συρρέουν οι τοποθετήσεις χρημάτων, το γραφείο μείωσε την απόδοση αρχικά σε 100-1 και στη συνέχεια σε 10-1. 

Σύμφωνα με τους Ladbrokes, το αουτσάιντερ των στοιχημάτων είναι το διαστημόπλοιο Cassini, που τώρα περιφέρεται γύρω από τον Κρόνο. Την ημέρα των Χριστουγέννων το Cassini θα ελευθερώσει τον διερευνητή Huygens ο οποίος μετά από ταξίδι 20 ημερών θα φτάσει στον Τιτάνα το μεγαλύτερο φεγγάρι του Κρόνου. Οι Ladbrokes έχουν βάλει την απόδοση για εύρεση νοήμονος ζωής στον Τιτάνα μέχρι το 2010 σε 10.000-1, που είναι και η μέγιστη απόδοση που επιτρέπεται. 

Ο Mark Leese, που συμμετέχει στο χτίσιμο του διερευνητή Huygens, δεν εκπλήσσεται από την μεγάλη απόδοση.  “Ο Huygens δεν έχει σχεδιαστεί για την εύρεση ζωής,” λέει. “Ο μόνος τρόπος που θα μπορούσε να ανιχνεύσει νοήμονα ζωή είναι αν κάτι τραγουδούσε στα μικρόφωνά του.”

Για όσους ενδιαφέρονται για κάποιο από τα στοιχήματα αποτανθείτε στην παρακάτω διεύθυνση: Ladbrokes