|
Η ανακάλυψη ενός νέου είδους ανθρώπου μας βάζει μπροστά σε συναρπαστικές
ερωτήσεις για το ποιοί είμαστε. Πώς θα αντιμετωπίζαμε αυτόν τον στενό συγγενή
μας εάν κάποιος βρισκόταν ζωντανός σήμερα;
Κάθε φορά που ανακαλύπτει ένας απτόητος ανθρωπολόγος ένα παλαιό
δόντι ή ένα μέρος μιας γνάθου, που ενδεχομένως να έχει προέλθει από έναν από
τους αρχαίους προγόνους μας, υπάρχει μια αναταραχή από ενθουσιασμό.
Μετά από λίγο ανακαλύπτεται ένα ολόκληρο κρανίο, έπειτα ένα ολόκληρο σώμα και τελικά
ολόκληρη μια ανθρώπινη κοινωνία έχει αφαιρετικά βρεθεί από αυτό το μικροσκοπικό
κομμάτι.
Είμαστε τόσο απελπισμένοι για να μάθουμε από που προήλθαμε, που παίζουμε συνέχεια
το παιχνίδι της εφεύρεσης του παρελθόντος.
Η αλήθεια είναι, εάν είμαστε τίμιοι, ότι ακόμα παραμένει ένα τεράστιο χάσμα
στο τι γνωρίζουμε από την εποχή των μακρινών προγόνων μας μέχρι τους πιο
πρόσφατους
ανθρώπους.
Αυτό που συνέβη σε αυτό το "μεγάλο χάσμα", πριν αρκετά εκατομμύριο χρόνια,
είναι εικασίες του καθενός - και εικασίες υπάρχουν εν αφθονία.
Αλλά η νέα ανακάλυψη ενός μικροσκοπικού, μόνο ενός μέτρου, με επίπεδο πρόσωπο,
δίποδου ατόμου σαν πίθηκου, στο ινδονησιακό νησί Flores είναι μάλλον διαφορετική.
Εδώ, τα σκελετικά υπολείμματα είναι όχι μόνο πιο λεπτομερή, αλλά αυτά βρέθηκαν
στις σπηλιές μαζί με λεπτά λίθινα εργαλεία και στοιχεία για την γνώση και
την ύπαρξη φωτιάς καθώς και ότι ήταν κυνηγοί για τη σύλληψη της τροφής τους.
Και το πιο σημαντικό είναι ότι αυτοί οι κυνηγοί υπήρχαν μόλις
πριν 12.000 χρόνια και, ποιός ξέρει, ίσως να υπάρχουν ζωντανοί ακόμα και σήμερα
σε μερικές περίεργες γωνιές της Γης.
Αυτό φυσικά καταστρέφει τις ειδήσεις και θα δημιουργήσει συναρπαστικά προβλήματα
και για τους πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες.
Υποθέστε για μια στιγμή ότι ανακαλύπτεται μια ζωντανή φυλή αυτών
των όντων, πώς πρέπει να αντιμετωπιστούν;
Είναι μόνο προηγμένοι πίθηκοι, ή είναι μικροσκοπικοί άνθρωποι;
Εάν ένας εξερευνητής επανέφερε πίσω ένα από τα νήπιά τους για να το μελετήσει,
που θα το ταξινομούσατε; Στο ανθρώπινο είδος ή στα ζώα;
Κι αν πέθαινε, θα θαβόταν στο έδαφος ή σε ένα νεκροταφείο κατοικίδιων
ζώων;
Η ίδια η ύπαρξή του μεταξύ μας θα μας έκανε να εξετάσουμε ξανά, ποιά ύπαρξη
θεωρείται ανθρώπινη.
Δεν υπάρχει τέτοια πιθανότητα όμως, επειδή οι πρόγονοί μας σκότωσαν με επιτυχία
όλους τους στενούς συγγενείς μας.
Αυτό έχει δημιουργήσει ένα χάσμα μεταξύ των ανθρώπων και των άλλων ζώων, ένα
χάσμα τόσο μεγάλο που η θρησκεία μας έφτασε να πει ότι δεν συσχετιζόμαστε
ακόμα με αυτούς. Οι άνθρωποι έχουν ψυχές αυτά όχι.
Ο Δαρβίνος έβαλε τέλος σε αυτές τις αηδίες με τη θεωρία της εξέλιξής του,
αλλά είναι εκπληκτικό ότι αυτή η προφανής αλήθεια που ανακάλυψε, επικρίνεται
ακόμα από μεγάλα τμήματα του πληθυσμού.
Συνεχίζουν επίμονα να επιμένουν ότι είμαστε κάποια ειδική δημιουργία.
Η άφιξη του "μίνι-ατόμου" πρόκειται να τους κάνει να έχουν εφιάλτες.
Πώς μπορεί να είναι "ημι-είδος"; Αυτή η έννοια δεν θα έχει νόημα. Δεν μπορεί
να έχει το άτομο αυτό και μία ημι-ψυχή.
Έτσι το μίνι-άτομο μπορεί απλώς να είναι το εξελικτικό κόσμημα που, μια για
πάντα, θέτει τα ανθρώπινα όντα σταθερά στο ζωικό βασίλειο, όπου επιστημονικά
ανήκουν.
Εάν αφ' ετέρου ανακαλύψουμε ότι μιλούσαν και μπορούσαμε να μάθουμε τη γλώσσα
τους, ή εναλλακτικά μπορούν να μάθουν τη δική μας, τότε είμαστε μπροστά σε
μια νέα συγκλονιστική αποκάλυψη.
Τότε θα είμαστε σε θέση να πούμε τι πραγματικά καθορίζει την ανθρωπότητα.
Εάν θα μιλούσε το μίνι-άτομο, τότε θα λέγατε ότι υπάρχουν δύο είδη ανθρώπινων
όντων σε αυτόν τον πλανήτη και όχι ένα, όπως θεωρούσατε πάντα.
Εάν θα πυροβολούσατε ένα μίνι-άτομο θα ήταν δολοφονία. Εάν μαγειρεύατε κάποιο
άτομο και το τρώγατε, θα ήταν κανιβαλισμός. Εάν κάνετε πειράματα σε ένα τέτοιο
άτομο θα ήταν βασανιστήρια.
Δοκιμασία της πίστης
Προσωπικά, πιστεύω ότι αυτό το μίνι-άτομο θα μας αποκαλύψει ότι
αποτελεί μια γέφυρα μεταξύ μας και των πιθήκων, αναγκάζοντας τις θρησκείες
να επανεξετάσει πολλές από τις βασικές πεποιθήσεις τους.
Θεωρητικά, η ύπαρξη του μίνι-ατόμου πρέπει να καταστρέψει τη
θρησκεία, αλλά μπορώ ήδη να ακούσω τους φανατικούς υποστηρικτές να ισχυρίζονται
ότι βάζω στη Γη το διάβολο, για να δοκιμάσει απλά την πίστη μας.
Η ανακάλυψη του ατόμου αυτού βάζει μια ακόμη και περισσότερη ύποπτη ερώτηση:
το μίνι-άτομο εκτελούσε τα ειδικά τελετουργικά των ενταφιασμών και επομένως
πιστεύει σε μια μετά θάνατον ζωή;
Αυτό είναι κάτι που οι ειδικοί πρέπει να είναι σε θέση να το ανακαλύψουν ακόμη
και χωρίς να βρίσκεται κανένας ζωντανός από αυτή τη φυλή.
Εάν το νησί Flores δεν πλημμυρίσει γρήγορα με ομάδες πρόθυμων ερευνητών θα
μείνω με την απορία, και δεν μπορώ να περιμένω να ακούσω τα αποτελέσματα των
εξερευνήσεών τους.
Ο Desmond Morris είναι ανθρωπολόγος και συγγραφέας του
βιβλίου Ο Γυμνός Πίθηκος Μελέτη για το ζώο-άνθρωπος Εκδόσεις Κέδρος
|
