Λύθηκε το μυστήριο της πυραμίδας που κελαηδάει

Πηγή: Nature, Ιανουάριος 2004

Η ακουστική ανάλυση δείχνει πως η ιερή πυραμίδα των Mayas στο El Castillo μετασχηματίζει την ηχώ σε ήχους της φύσης

Η παράξενη ηχώ του El Castillo έχει εξάψει τη φαντασία πολλών γενεών επισκεπτών του.

Μια θεωρία που θέλει τους αρχαίους Mayans να χτίζουν τις πυραμίδες τους ώστε να δρουν σαν γιγαντιαία ηχεία και να παράγουν παράξενους και υποβλητικούς ήχους, υποστηρίζεται τώρα από μια ομάδα Βέλγων επιστημόνων. 

Ο Nico Declercq του πανεπιστημίου Ghent και οι συνεργάτες του έδειξαν πως τα ηχητικά κύματα που ανακλώνται στα κεκλιμένα σκαλοπάτια της πυραμίδας  El Castillo των Mayas, στα ερείπια του Chichén Itzà κοντά στο Cancún του Μεξικού, δημιουργεί ήχους που μιμούνται το κελάιδισμα ενός πουλιού και τον ήχο των σταγόνων της βροχής.

Το φαινόμενο της μίμησης του καλέσματος του πουλιού, το οποίο θυμίζει την φωνή του Μεξικάνικου πουλιού κουετζάλ, ένα ιερό ζώο για τον πολιτισμό των Mayas, αναγνωρίστηκε αρχικά από τον μηχανικό ακουστικής  David Lubman το 1998. Το κελάιδισμα μπορεί να ξεκινήσει αν κάποιος χτυπήσει παλαμάκια στη βάση του κλιμακοστασίου. 

  Ο Declercq εντυπωσιάστηκε όταν άκουσε ο ίδιος την ηχώ σε ένα συνέδριο ακουστικής στο  Cancún το 2002. Μετά το συνέδριο, ο ίδιος, ο  Lubman, και άλλοι  σύνεδροι πήγαν στο  Chichén Itzá για να έχουν την εμπειρία του κελαηδίσματος του El Castillo από πρώτο χέρι. "Πράγματι ακούγεται σαν πουλί λέει ο Declercq.

Η παραγωγή του ήχου

Γνώριζαν όμως οι αρχιτέκτονες της πυραμίδας τι ακριβώς έκαναν; Οι υπολογισμοί του Declercq δείχνουν ότι, αν και υπάρχουν ενδείξεις ότι κατασκεύαζαν την πυραμίδα για να παράγουν απροσδόκητους ήχους, πιθανόν δεν μπορούσαν να προβλέψουν πως θα έμοιαζε ο ήχος που θα παραγόταν. 

 Ο Lubman πείσθηκε πρώτος ότι οι αρχιτέκτονες της πυραμίδας δημιούργησαν τον ήχο του κελαηδίσματος σκόπιμα. Δεν είναι όμως αναγκαστικά έτσι, λέει ο Declercq και οι συνεργάτες του. Η ανάλυση που έκαναν στην ακουστική των πυραμίδων δείχνει ότι ο ακριβής ήχος που παραγόταν από την ηχώ εξαρτάται από τον αρχικό ήχο που δημιουργεί την ηχώ. Τα ντραμς για παράδειγμα, μπορούν να παράγουν ένα διαφορετικό τύπο αντήχησης.

Οι ερευνητές ελπίζουν ότι και άλλοι επιστήμονες θα κάνουν επιτόπιες μετρήσεις της ακουστικής του El Castillo για να διαπιστώσουν τι ήχους παράγουν διάφορες άλλες ηχητικές πηγές μετά την αντήχηση.

Πράγματι, ο Declercq άκουσε μια άλλη τέτοια παραλλαγή κατά το ταξίδι του το 2002. Καθώς άλλοι επισκέπτες της πυραμίδας βάδιζαν εξωτερικά στα σκαλιά της πυραμίδας, ύψους 24 μέτρων, ο ίδιος παρατήρησε μια σειρά από παλμούς αντηχήσεων που έμοιαζαν σαν τον ήχο των σταγόνων της βροχής όταν πέφτουν μέσα σε ένα κουβά νερού.

Ο Declercq αναρωτιέται αν αυτός ο τελευταίος ήχος, και όχι η φωνή του πουλιού κουετζάλ, θα μπορούσε να ήταν ο σκοπός της ακουστικής σχεδίασης του El Castillo. "Μπορεί να μην είναι σύμπτωση" λέει ο ίδιος. Ο Θεός της βροχής έπαιξε σημαντικό ρόλο στον πολιτισμό των  Mayans.

Ίσως όμως τέτοιες νοηματικές ερμηνείες να είναι αποκυήματα της φαντασίας. Η ομάδα του Declercq έδειξε ότι το ύψος και η απόσταση μεταξύ των σκαλιών της πυραμίδας, δημιουργεί κάτι σαν ακουστικό φίλτρο που ενισχύει κάποιες συχνότητες ενώ κόβει κάποιες άλλες συχνότητες. Πιο λεπτομερείς όμως υπολογισμοί της ακουστικής, δείχνου ότι η ηχώ επηρεάζεται επίσης και από άλλους πιο πολύπλοκους παράγοντες, όπως είναι η μίξη των συχνοτήτων της αρχικής ηχητικής πηγής.

Τελικά  τότε, θα είναι κατ' αρχήν αδύνατο να αποδείξουμε ότι επιδιώχθηκε οποιοδήποτε συγκεκριμένο ακουστικό αποτέλεσμα με την ηχώ.  "Είτε το πιστεύετε αυτό είτε όχι,," λέει ο says Declercq. Ο ίδιος αμφιβάλλει τώρα για την θεωρία περί του κουετζάλ, αφού έχει ακούσει παρόμοια φαινόμενα να παράγονται από κλιμακοστάσια σε άλλα θρησκευτικά κέντρα. Στο Kataragama της  Sri Lanka, για παράδειγμα, ένα χτύπημα των χεριών δίπλα από μια σκάλα που οδηγεί στον ποταμό  Menik Ganga, παράγει μια ηχώ που θυμίζει τη φωνή μιας πάπιας.