Μια νέα θεωρία γέννησης του ηλιακού συστήματος

Πηγή: BBC, 25 Ιανουαρίου 2005

Μπορεί το ηλιακό σύστημα να σχηματίστηκε μέσα σε ένα νεφέλωμα

Η επεξεργασία των δεδομένων από ένα μετεωρίτη, η ηλικία του οποίου προσδιορίστηκε ότι είναι περίπου ίδια με το ηλιακό μας σύστημα, δείχνει ότι μια αμφιλεγόμενη θεωρία για τη δημιουργία του ηλιακού συστήματος ίσως έχει τελικά κάποια βάση.

Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή η δημιουργία του ηλιακού συστήματος οφείλεται σε μια βίαια έκρηξη ενός αστεριού στο τέλος της ζωής του, μια έκρηξη σουπερνόβα δηλαδή. Ή αν δεν ήταν η κύρια αιτία είχε αποφασιστικό ρόλο στη δημιουργία των πλανητών και του ήλιου.

Η κυρίαρχη θεωρία είναι ότι το ηλιακό μας σύστημα έγινε σταδιακά με τα υλικά που παρείχε ένα νεφέλωμα κοσμικής σκόνης και αερίου. Η δεύτερη θεωρία αναφέρει ότι δημιουργήθηκε από ένα πυκνό διαστρικό νεφέλωμα μέσα στο οποίο υπήρχαν άστρα τεράστιας μάζας που κάποτε εξερράγησαν απελευθερώνοντας τρομακτικές ποσότητες ενέργειας και ακτινοβολίας.

Το χλώριο-36

Ο πρωτόγονος αυτός διαστημικός βράχος περιέχει αποδεικτικά σημάδια ότι μια βραχύβια, ραδιενεργός μορφή του χλωρίου - χλώριο 36-  μπορεί να ήταν παρούσα στην αρχική φάση του ηλιακού συστήματος.

Μέλη της επιστημονικής ομάδας που ασχολήθηκε με το θέμα ισχυρίζεται ότι η πλέον πιθανή πηγή αυτού του "ισοτόπου" ήταν μια σουπερνόβα - ή ένα άστρο που έφτασε στο τέλος της ζωής του. Τα συμπεράσματα της έρευνας τους δημοσιεύτηκαν στα πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας των Επιστημών.

Έτσι, η παραδοσιακή κυρίαρχη άποψη δημιουργίας των πλανητών και του ήλιου αμφισβητείται μετά την έρευνα του μετεωρίτη.

Η νέα θεωρία προτείνει ότι με την έκρηξη των βραχύβιων άστρων μέσα στο πλανητικό νεφέλωμα ξεχύθηκε τεράστια ενέργεια και ακτινοβολία. Οι σουπερνόβες ως γνωστόν εμφανίζονται στο τέλος της ζωής ενός αστεριού, όταν εξαντλούνται τα πυρηνικά καύσιμά του και έκτοτε δεν λειτουργεί το 'πυρηνικό εργοστάσιο' τους, ούτε δημιουργούνται νέα στοιχεία.

Αρχαίο λείψανο

Οι ερευνητές που προέρχονται από το Πολιτεικό Πανεπιστήμιο της Arizona και την Κινεζική Ακαδημία των Επιστημών μελέτησαν έναν πρωτόγονο μετεωρίτη που βρέθηκε στην Κίνα, γνωστό ως ο ανθρακούχος χονδρίτης του Ningqiang.

Αυτό το διαστημικό λείψανο σχηματίστηκε αμέσως μετά από τη δημιουργία του ηλιακού συστήματος και η ομάδα βρήκε στο εσωτερικό του μετεωρίτη ένα σπάνιο ισότοπο του θείου - το θείο-36 - , το οποίο μπορεί να παραχθεί μόνο μέσω της ραδιενεργού διάσπασης μιας μορφής του χλωρίου, του ισοτόπου χλώριο- 36.

Επειδή το ισότοπο του θείου βρέθηκε σε έναν αρχαίο ορυκτό "κλεισμένο" στο μετεωρίτη, που ονομάζεται σολδίτης, οι ερευνητές θεωρούν ότι το χλώριο-36 θα μπορούσε να υπήρχε τη στιγμή της δημιουργίας του ηλιακού συστήματος.

Το χλώριο-36 μπορεί να σχηματιστεί με δύο τρόπους: Από μια έκρηξη σουπερνόβας ή από ένα νεφέλωμα που βομβαρδίζεται από ακτινοβολία που υπάρχει κοντά στον ήλιο που γεννιέται.

Οι ερευνητές εξετάζουν αν η τελευταία εξήγηση είναι αδύνατη δεδομένου ότι το ορυκτό σολδίτης πρέπει να έχει σχηματιστεί σε κάποια απόσταση από το άστρο μας.

"Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή καμιά ποσότητα χλωρίου-36 στο ηλιακό σύστημα τώρα", αναφέρει ο Laurie Leshin, διευθυντής του Κέντρου της Αριζόνα για τις μελέτες των μετεωριτών, που συμμετείχε κι αυτός στην έρευνα.

"Ωστόσο ο μετεωρίτης μας δίνει μια άμεση απόδειξη ότι ήταν εδώ στο ηλιακό μας σύστημα στην αρχή της δημιουργίας του".

Ο Δρ Leshin είχε βρει προηγουμένως στοιχεία για ένα άλλο ραδιενεργό ισότοπο (ή ραδιονουκλεϊδιο) στο αρχικό ηλιακό σύστημα, το  σίδηρο-60, το οποίο θα μπορούσε επίσης να έχει σχηματιστεί σε μια σουπερνόβα.

"Και αυτό το ισότοπο προσφέρει ένα ισχυρό επιχείρημα ότι αυτά τα νουκλεϊδια παρήχθησαν όταν μια σουπερνόβα εξερράγη κοντά στο ηλιακό σύστημα όταν δημιουργήθηκε,  και αυτή έσπειρε ισότοπα", προσθέτει ο Δρ Leshin.

Εάν η αμφισβητούμενη θεωρία υποστηριχθεί από μια μελλοντική εργασία, μπορεί να έχει τις επιπτώσεις στις θεωρίες σχηματισμού, το μέγεθος και τη η μορφή του ηλιακού συστήματος, τη φυσική σύνθεση της Γης και τη χημεία που οδήγησε στη ζωή.