Το βάρος των άστρων φτάνει μέχρι 150 φορές αυτό του ήλιου

Πηγή: The New York Times, 9 Μαρτίου 2005

Το σύμπαν είναι γεμάτο άστρα, αλλά ελάχιστα από αυτά είναι πολύ χοντρά. Αστρονόμοι ανακοίνωσαν ότι το Σύμπαν μοιάζει να έχει ανώτατο όριο μεγέθους για τα άστρα, που δεν τους επιτρέπει να ξεπεράσουν το μέγεθος 150 δικών μας ήλιων.

Με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble, οι επιστήμονες παρατήρησαν ένα από τα πιο πυκνά σμήνη αστέρων στο εσωτερικό του Γαλαξία μας, που θα έπρεπε να είναι γεμάτα μεγάλα άστρα. Παρόλα αυτά, οι αστρονόμοι διαπίστωσαν ότι η μάζα των αστρικών σωμάτων δεν ξεπερνούσε ένα συγκεκριμένο μέγεθος, σε αυτό το αστρικό βρεφικό νεφέλωμα.

Εξετάζοντας εκατοντάδες άστρων στο πυκνό σμήνος Arches ή Πυλών, ο Donald Figer και οι συνάδελφοί του στο Διαστημικό Ινστιτούτο της Βαλτιμόρης των ΗΠΑ ανέφεραν ότι δεν μπόρεσαν να ανακαλύψουν κανένα άστρο, με μάζα μεγαλύτερη από 130 φορές του δικού μας ήλιου.

"Οι παρατηρήσεις αυτές προκάλεσαν αίσθηση, καθώς περιμέναμε να βρούμε πολλά άστρα 500 και χίλιες φορές μεγαλύτερα από τον ήλιο μας", λέει ο Figer.

Οι διαπιστώσεις αυτές ίσως οδηγήσουν σε βελτιωμένη κατανόηση του σχηματισμού των άστρων.

H Sally Oey του Πανεπιστημίου του Mίσιγκαν λέει ότι οι διαπιστώσεις των συναδέλφων της, που δημοσιεύθηκαν στην αμερικανική επιστημονική επιθεώρηση Nature, επιβεβαιώνουν προηγούμενες μελέτες μικρών σμηνών αστέρων στον Γαλαξία μας καθώς και ενός τεράστιου αστρικού σμήνους στην γειτονιά μας, το Μικρό Νέφος του Μαγγελάνου.

Όσο πυκνότερο είναι ένα νεφέλωμα αστέρων, τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες υπάρχουν να περιέχει γιγάντια άστρα, ανέφερε η Oey.

Το σμήνος των Arches, το οποίο ερεύνησε η ομάδα του Figer, είναι το πλουσιότερο στον Γαλαξία μας. Εξ' αιτίας αυτού του γεγονότος, έλεγαν οι αστρονόμοι, ότι θα μπορούσαν εκεί μέσα να βρουν υπέρβαρα άστρα.

Οι αστρονόμοι, όμως, δεν γνωρίζουν ποιο είναι το όριο μάζας για ένα άστρο, πριν αυτό εκραγεί προς το τέλος της ζωής του.

Πολλές θεωρίες προβλέπουν ότι τα άστρα μπορούν να φθάσουν από 100 μέχρι και 1.000 φορές το μέγεθος - τη μάζα - του ήλιου. Η προσπάθεια των αστρονόμων να κατανοήσουν το ελάχιστο μέγεθος των αστέρων ήταν ευκολότερη, καθώς γνωρίζουν ότι άστρα με μάζα μικρότερη από το ένα δέκατο εκείνης του ήλιου δεν είναι αρκετά βαριά, ώστε να συντηρήσουν πυρηνική τήξη στο εσωτερικό τους.

"Οι ανακαλύψεις αυτές είναι εκπληκτικές",  λέει ο Stanford Woosley του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στη Σάντα Κρουζ.

Τα γιγαντιαία αστέρια, με μάζα περισσότερη από 100 ηλιακές μάζες, είναι σημαντικά στους γαλαξίες και το Σύμπαν επειδή η ανεξέλεγκτη καύση τους παράγει πολλά σημαντικά στοιχεία με τα οποία θα σχηματιστούν οι πλανήτες και τα άλλα αντικείμενα, όπως ο άνθρακας, το οξυγόνο, το νάτριο και το νέο, εξήγησε ο Woosley.

Τα μεγάλα αστέρια με περισσότερη από 100 ηλιακές μάζες είναι επίσης βραχύβια, ανέφερε ο ίδιος, ζώντας κατά προσέγγιση τρία εκατομμύρια χρόνια,  επειδή καταναλώνουν τα καύσιμά τους πολύ γρήγορα.

Ο ήλιος, σε αντίθεση, είναι 4,55 δισεκατομμυρίων ετών και αναμένεται να ζήσει με αυτό τον τρόπο άλλα 5 δισεκατομμύρια έτη προτού τελειώσουν τα καύσιμα του. Η μάζα του είναι ίση με 300.000 πλανήτες του μεγέθους της Γης.

Ο Figer είπε ότι αν και δεν βρήκε κανένα αστέρι μεγαλύτερο από 130 ηλιακές μάζες στις παρατηρήσεις του, έθεσε το ανώτερο όριο για ένα μεγάλο αστέρι σε 150 ηλιακές μάζες για να είναι συντηρητικός.