Εντοπίστηκε η πρώτη θάλασσα στον Τιτάνα;

Πηγή: NewScientist, 16 Σεπτεμβρίου 2005

Αυτή η εικόνα με τη βοήθεια ραντάρ του Τιτάνα παρουσιάζει μια φωτεινή, τραχιά έκταση που κόβεται από κανάλια και κόλπους και μια σκοτεινή, ομαλή περιοχή. Η τοποθεσία της εικόνας έχει πλάτος 330 χιλιόμετρα και ύψος 175 χλμ.

Ίσως ανακαλύφθηκε η πρώτη θάλασσα εκτός Γης στον Τιτάνα το μεγαλύτερο φεγγάρι του Κρόνου.

Οι νέες εικόνες με τη βοήθεια ραντάρ - από το διαστημικό σκάφος Cassini το οποίο έκανε την όγδοη προσέγγισή του στο φεγγάρι στις 7 Σεπτεμβρίου - έχουν αποκαλύψει μια πολύ ευδιάκριτη ακτή να τροφοδοτείται από κανάλια που ελίσσονται και που χαράσσουν βαθιά την περιβάλλουσα έκταση.

Η σκοτεινή, επίπεδη περιοχή δίπλα στη φωτεινή ακτή "είναι η περιοχή όπου υγρό ή μια υγρή επιφάνεια είναι πιθανότατα παρόν, τώρα ή στο πρόσφατο παρελθόν", λέει ο Steve Wall, επικεφαλής της ομάδας ραντάρ και ανάλυσης δορυφορικών δεδομένων του Cassini στο Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA.

Επίσης, στην εικόνα φαίνονται διάφορα μεγάλου μήκους κυματοειδή κανάλια μέσα στη φωτεινή περιοχή που δείχνουν ότι υπάρχει ένας κύκλος εξάτμισης, βροχοπτώσεων και ποτάμιων συστημάτων όμοιων με τη Γη για να μεταφέρουν το υγρό πίσω στη θάλασσα. Αλλά αντί νερού, το υγρό σε αυτήν την περίπτωση θεωρείται ότι είναι το μεθάνιο, που διατηρείται υγρό στη θερμοκρασία της επιφάνειας του Τιτάνα -179° βαθμούς Κελσίου.

Παχιά ατμόσφαιρα

Οι θάλασσες του υγρού μεθανίου, που ίσως αναμίχθηκαν και με άλλους υδρογονάνθρακες, από καιρό αναμένονταν στον Τιτάνα, το δεύτερο μεγαλύτερο φεγγάρι στο ηλιακό σύστημα. Είναι επίσης το μόνο φεγγάρι με μια παχιά ατμόσφαιρα - παχύτερη και από της Γης.

Οι θάλασσες φαίνονταν απαραίτητες για να εξηγήσουν την ποσότητα του μεθανίου που υπήρχε στην ατμόσφαιρα του Τιτάνα. Το γεγονός ότι δεν υπήρχε καμία σαφής ένδειξη για τέτοιες θάλασσες ήταν ένα από τα μεγάλα μυστήρια της αποστολής του Cassini.

"Ψάχνουμε εδώ και καιρό για ενδείξεις ωκεανών ή θαλασσών στον Τιτάνα. Τα δορυφορικά δεδομένα είναι ανάμεσα στα εντυπωσιακότερα πειστήρια για μια ακτογραμμή", δήλωσε ο Steve Wall. Η αναζήτηση αυτή ήταν ένας από τους κύριους στόχους της τετραετούς αποστολής του Cassini.

Και η ανακάλυψη των νέων γνωρισμάτων δείχνει ότι ο Τιτάνας μπορεί πράγματι να έχει περιοδικά επεισόδια βροχοπτώσεων μεθανίου.

Η Ellen Stofan, της ομάδας του ραντάρ, λέει ότι το δίκτυο των φωτεινών καναλιών δείχνει "ότι τα ρευστά, πιθανώς υγροί υδρογονάνθρακες, έχουν ρεύσει πάνω από αυτήν την περιοχή".

Μερικά από τα κανάλια επεκτείνονται περισσότερα από 100 χιλιόμετρα. Τα κανάλια εμφανίζονται να είναι δύο διαφορετικών τύπων, άλλα μακριά και βαθιά, και άλλα  να σχηματίζουν πυκνά δίκτυα. Κάποια από αυτά μπορεί να είχαν τροφοδοτηθεί με πηγές, ενώ άλλα είναι πιο περίπλοκα δίκτυα που να γέμιζαν πιθανά από βροχοπτώσεις.

Γήινο ανάλογο

Η αφθονία σε υδρογονάνθρακες στον Τιτάνα, η παχιά ατμόσφαιρα, και τώρα τα στοιχεία για την παρουσία μεγάλων όγκων υγρού, σημαίνει ότι είναι τοπίο ανάλογο της αρχικής Γης, πριν δισεκατομμύρια χρόνια.

Μπορεί ακόμη και να φιλοξενεί κάποια από την πρώιμη σύνθετη χημεία που στη Γη οδήγησε στους πρώτους ζωντανούς οργανισμούς, αλλά τα ίχνη της οποίας έχουν εξαλειφθεί εδώ και καιρό. Ο επιστήμονας Dennis Matson του προγράμματος Cassini έχει αποκαλέσει τον Τιτάνα "χρονική μηχανή" για να μελετήσει το πώς η πρώιμη Γη εξελίχθηκε σε έναν πλανήτη γεμάτο ζωή.

Αλλά η εξερεύνηση της πρόσφατα ευρεθείσης θάλασσας θα είναι δύσκολη. Δύο συμπτωματικές παροδικές δυσλειτουργίες είχαν σαν αποτέλεσμα τα μισά από τα στοιχεία που συλλέχτηκαν από το ραντάρ του συστήματος να χαθούν κατά το πέρασμα του διαστημοπλοίου πάνω από τον Τιτάνα. Η μια δυσλειτουργία είχε επιπτώσεις στο σύστημα καταγραφής των στοιχείων του διαστημικού σκάφους, ενώ η άλλη στην κεραία στο Goldstone της Καλιφόρνιας που συλλαμβάνει τα δεδομένα.

Ακόμα χειρότερα, η περιοχή αυτή δεν θα παρατηρηθεί ξανά από το ραντάρ στα υπόλοιπα 37 περάσματα του Cassini πάνω από τον Τιτάνα. Εντούτοις, τα στοιχείο από τις κάμερες και τα φασματόμετρα του Cassini σώθηκαν και μπορεί να αποκαλύψουν περισσότερες λεπτομέρειες των χαρακτηριστικών αυτών.

Η επόμενη στενή προσέγγιση του Cassini πάνω από τον Τιτάνα θα πραγματοποιηθεί στις 26 Οκτωβρίου και θα εστιάσει στην περιοχή όπου έγινε η προσεδάφιση του βολιστήρα Huygens στον Τιτάνα τον Δεκέμβριο του 2004.