Το Chandra αποδεικνύει ότι η επιρροή μιας μαύρης τρύπας είναι εκτεταμένη

Πηγή: CHANDRA, 3 Δεκεμβρίου 2005

Οι επιστήμονες που χρησιμοποιούν το παρατηρητήριο Chandra των ακτίνων X της NASA έχουν ανακαλύψει στοιχεία ενεργητικών θυσάνων - σωματίδια που επεκτείνονται 300.000 έτη φωτός σε ένα τεράστιο σμήνος γαλαξιών. Οι θύσανοι οφείλονται σε εκρήξεις υλικού κοντά σε μια μαύρη τρύπα πολύ μεγάλης μάζας, και δίνουν δραματικές νέες αποδείξεις για τη επιρροή που μπορεί να έχει μια μαύρη τρύπα σε διαγαλαξιακές αποστάσεις.

Δεξιά: Με τη βοήθεια του Chandra έγιναν παρατηρήσεις συνολικά 270 ωρών στις κεντρικές περιοχές του σμήνους των γαλαξιών Περσέας. Αυτές αποκάλυψαν στοιχεία της αναταραχής που έχει το σμήνος για εκατοντάδες εκατομμύρια ετών φωτός. Το σμήνος αυτό είναι ένα από τα πιο ογκώδη αντικείμενα στο σύμπαν και περιέχει χιλιάδες γαλαξίες που βυθίζονται σε ένα απέραντο νέφος αερίου θερμοκρασίας πολλών εκατομμυρίων βαθμών Κελσίου με μάζα ισοδύναμη με τρισεκατομμύρια ήλιους.

"Σε σχετικούς όρους, είναι σαν μια πηγή θερμότητας με το μέγεθος του ενός νυχιού, που έχει επιπτώσεις στη συμπεριφορά μιας περιοχής στο μέγεθος της Γης", λέει ο Andrew Fabian του πανεπιστημίου του Καίμπριτζ και επικεφαλής συντάκτης μολύβδου μιας αναφοράς σχετικά με αυτήν την έρευνα, που θα εμφανιστεί σε μια προσεχή έκδοση της Royal Astronomical Society.

Η ομάδα αυτή ανακάλυψε τους θύσανους  του σμήνους του Περσέα, κάνοντας συνολικά παρατηρήσεις 280 ωρών με το Chandra,. Το σμήνος περιέχει χιλιάδες γαλαξίες που βυθίζονται σε ένα απέραντο νέφος αερίου με εκπληκτική θερμοκρασία και μάζα.

Οι θύσανοι παρουσιάστηκαν ως περιοχές χαμηλής πίεσης στο καυτό αέριο που διαστέλλεται προς τα έξω,  από το γιγάντιο γαλαξία στο κέντρο του σμήνους. Η χαμηλή πίεση του αερίου που μετρήθηκε στους θυσάνους είναι πιθανώς το αποτέλεσμα της μετατόπισης του αερίου από τις φυσαλίδες των αθέατων σωματιδίων υψηλής ενέργειας.

Οι φυσαλίδες εμφανίζονται να παράγονται από τις εκρήξεις πιδάκων υλικού υψηλής ταχύτητας κοντά στην περιοχή μιας υπερμεγέθους μαύρης τρύπας του γιγαντιαίου γαλαξία. Οι δε μεμονωμένες φυσαλίδες που φαίνονται στις εσωτερικές περιοχές επεκτείνονται και συγχωνεύονται για να δημιουργήσουν έτσι τους τεράστιους θύσανους στις μεγαλύτερες αποστάσεις.

"Οι θύσανοι αυτοί δείχνουν ότι η μαύρη τρύπα έχει εμφανίσει αυτό το φαινόμενο (αυτόν δηλαδή τον 'εξαερισμό' όπως ονομάζεται) για τουλάχιστον 100 εκατομμύρια χρόνια, και πιθανώς πολύ περισσότερο", αναφέρει ένας άλλος συντάκτης της έκθεσης, ο Jeremy Sanders του πανεπιστημίου του Καίμπριτζ.

Αυτός δε ο εξαερισμός παράγει ηχητικά κύματα που θερμαίνουν το αέριο σε όλες τις εσωτερικές περιοχές του σμήνους και αποτρέπουν έτσι τη ψύξη του αερίου και την παραγωγή των άστρων με ένα μεγάλο ρυθμό. Με αυτό τον τρόπο, αυτή η διαδικασία έχει επιβραδύνει την αύξηση του κεντρικού γαλαξία στο σμήνος, NGC 1275, που είναι ένας από τους μεγαλύτερους γαλαξίες στον κόσμο.