Η έκρηξη του ηφαιστείου της Κρακατόα το 1883 προκάλεσε ψύξη για δεκαετίες

Πηγή: Reuters, 8 Φεβρουαρίου 2006

Η στάθμη της θάλασσας θα ήταν ψηλότερη και οι ωκεάνιες θερμοκρασίες θα ήταν θερμότερες στο 20ό αιώνα εάν το ηφαίστειο Κρακατόα στην Ινδονησία δεν είχε εκραγεί το 1883, λένε επιστήμονες.

Ο αντίκτυπος της έκρηξης που σκόρπισε 25 κυβικά χιλιόμετρα λειωμένων βράχων, στάχτης καθώς και αερολύματα θειικού άλατος στην ατμόσφαιρα έγινε αισθητός για δεκαετίες -- πολύ περισσότερο από όσο προηγουμένως νομίζαμε. Η ίδια δε έκρηξη σκότωσε 36.000 ανθρώπους ενώ παρήγαγε τον ισχυρότερο ήχο που έχει καταγραφεί ποτέ στον πλανήτη.

"Εμφανίζεται από την επίδραση του να ήταν μια πολύ μεγάλη έκρηξη και η οποία μπόρεσε να κρατήσει για πολλές δεκαετίες και ενδεχομένως έναν ολόκληρο αιώνα", αναφέρει ο Peter Gleckler, κλιματολόγος στο Εθνικό Εργαστήριο Lawrence Livermore στην Καλιφόρνια.

Οι στάθμες της θάλασσας ανεβαίνουν όταν οι ωκεάνιες θερμοκρασίες είναι θερμότερες και υποχωρούν όταν ψύχονται. Τα ηφαίστεια απελευθερώνουν αερολύματα και σκόνη που εμποδίζουν να φτάσει στη γη το φως του ήλιου ανακλώντας το πίσω στο διάστημα. Έτσι αναγκάζουν την επιφάνεια των ωκεανών να ψύχεται με αποτέλεσμα τη συστολή, κάτι που μπορεί να αντισταθμίσει, τουλάχιστον προσωρινά, την άνοδο της στάθμης της θάλασσας που προκαλούνται από τα συνεχώς αυξανόμενα αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα.

Στις πρόσφατες δεκαετίες, η μέση ωκεάνια θερμοκρασία (μέχρι το βάθος των 300 μέτρων) έχει ανέβει κατά 0,037 βαθμούς Κελσίου, σύμφωνα με τους επιστήμονες λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου, που εντάθηκε τους τελευταίους δύο αιώνες λόγω της καύσης ορυκτών καυσίμων. Και αυτό γιατί η άνοδος της θερμοκρασίας έχει υπερκαλύψει την επίδραση του Κρακατόα και η στάθμη των ωκεανών ανεβαίνει τις τελευταίες δεκαετίες όλο και ταχύτερα.

Ο Gleckler και ερευνητές στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μεγάλη Βρετανία μελετούσαν 12 μοντέλα προσομοιώσεων του κλίματος, όταν παρατήρησαν την επίδραση των ηφαιστειακών εκρήξεων.

Μερικά από τα μοντέλα του κλίματος συνυπολογίζουν τον αντίκτυπο τέτοιων εκρήξεων ενώ άλλα όχι.

"Καθώς εξετάζαμε όλα τα μοντέλα μαζί, είδαμε ότι ακριβώς κατά την διάρκεια της έκρηξης του Κρακατόα υπήρχε καθαρή διαφορά μεταξύ αυτών που πρόβλεπαν την έκρηξη και εκείνων που δεν την πρόβλεπαν", είπε ο Gleckler.

Και η σύγκριση υποδεικνύει ότι τα αιωρούμενα σωματίδια που εκλύονται από μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις ψύχουν τους ωκεανούς έως και έναν αιώνα μετά το συμβάν

"Τα ηφαίστεια ασκούν μεγάλη επίδραση. Η θέρμανση των ωκεανών και η στάθμη της θάλασσας θα είχαν αυξηθεί πολύ περισσότερο εάν δεν ήταν η έκρηξη των ηφαιστείων", συνεχίζει ο Gleckler, ο οποίος εξέθεσε τα συμπεράσματα της έρευνας στο περιοδικό Nature.

Η μελέτη περιέλαβε επίσης και τις πιο πρόσφατες εκρήξεις συμπεριλαμβανομένου του Πινατούμπο στις Φιλιππίνες το 1991, οι οποίες ήταν σε μια παρόμοια κλίμακα με αυτές του Κρακατόα.

Αλλά η επίδραση του Πινατούμπο στις ωκεάνιες θερμοκρασίες ήταν πολύ μικρότερη λόγω του αντίκτυπου των αερίων του θερμοκηπίου, που ήταν πολύ υψηλότερη το 1991 απ' ό,τι το 1883.

"Η επιρροή της έκρηξης του Πινατούμπο στη στάθμη της θάλασσας και της θερμότητας αντισταθμίστηκε από την υποβόσκουσα  παγκόσμια θέρμανση", συνέχισε.

Πρόσθεσε δε ότι οι επιστήμονες πρέπει να σκεφτούν προσεκτικότερα για το πώς αυτοί περιλαμβάνουν τα αποτελέσματα των ηφαιστειακών εκρήξεων όπως του Κρακατόα και τις ακόμα προηγούμενες, στη διαμόρφωση του κλίματος.

"Δεν μπορούμε να στηριχθούμε στις μελλοντικές ηφαιστειακές εκρήξεις που επιβραδύνουν την θέρμανση των ωκεανών και των σταθμών της θάλασσας", πρόσθεσε ο Gleckler.