Ανακαλύφθηκε νέο είδος άστρου νετρονίων

Πηγή: CSIRO, 16 Φεβρουαρίου 2006

Μια διεθνής ομάδα αστρονόμων με τη βοήθεια του ραδιοτηλεσκοπίου Parkes του CSIRO - στην ανατολική Αυστραλία - βρήκε ένα νέο είδος κοσμικού αντικειμένου - μικρά, συμπιεσμένα άστρα νετρονίων - που δεν παρουσιάζουν καμία δραστηριότητα τις περισσότερες φορές, αλλά πότε - πότε στέλνουν προς τα έξω ραδιοκύματα. Η ανακάλυψη θα δημοσιευθεί στο περιοδικό Nature.

Καλλιτεχνική  απεικόνιση πάλσαρ που παρουσιάζει τις γραμμές του μαγνητικού πεδίου του και ραδιο-ακτίνες

Τα νέα αντικείμενα - που ονομάστηκαν Περιστρεφόμενα Άστρα με Περιοδικά Ραδιοκύματα ή RRATs - είναι πιθανό να αφορούν συμβατικά ραδιοπάλσαρ (μικρά αστέρια που εκπέμπουν κανονικούς παλμούς ραδιοκυμάτων, μέχρι εκατοντάδες φορές το δευτερόλεπτο). Αλλά τα νέα αντικείμενα πιθανώς ξεπερνούν κατά πολύ αριθμητικά τους παλαιούς ξαδέλφους τους,  λένε οι επιστήμονες. 

Δηλαδή τα άστρα αυτά συγκεντρώνουν ενέργεια με την περιστροφή τους την οποία εκπέμπουν έπειτα από αρκετές εκατοντάδες περιστροφές με ρυθμό που κυμαίνεται από 4 λεπτά έως και τρεις ώρες. Αντίθετα τα πάλσαρ εκπέμπουν την ενέργεια τους δεκάδες ή εκατοντάδες φορές το δευτερόλεπτο.

Μέχρι τώρα έχουν βρεθεί 800 πάλσαρ και μόνο 11 RRAT, που για πρώτη φορά ανιχνεύτηκαν με την Έρευνα Πάλσαρς Πολλαπλών Ακτίνων του Parkes, και παρατηρήθηκαν έπειτα πάλι αρκετές φορές. Οι απομονωμένες εκρήξεις τους κράτησαν μεταξύ 2 και 30 χιλιοστών του δευτερολέπτου, μόλις. Στο μεταξύ, για χρονικά διαστήματα που κυμαίνονται από τέσσερα λεπτά έως και τρεις ώρες, είναι σιωπηλά. 

"Αυτά τα αντικείμενα ήταν πολύ δύσκολο να βρεθούν", λέει ο Δρ Dick Manchester του CSIRO, ένα μέλος της ερευνητικής ομάδας και παλαίμαχος κυνηγός των πάλσαρ. "Για κάθε αντικείμενο έχουμε ανιχνεύσει ραδιοεκπομπή για λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο ημερησίως. Και επειδή αυτές είναι μοναδικές εκρήξεις, έπρεπε με μεγάλη προσοχή για να τις διακρίνουμε από τις επίγειες ραδιοπαρεμβάσεις".

Με την ανάλυση των χρόνων άφιξης των εκρήξεων, οι αστρονόμοι έχουν διαπιστώσει ότι 10 από τις 11 πηγές έχουν περιόδους μεταξύ 0,4 δευτερολέπτων και 7 δευτερολέπτων. Και αυτό είναι που τα κάνει περιστρεφόμενα αστέρια νετρονίων. 

Επειδή τα αντικείμενα RRAT είναι 'σιωπηλά' τις περισσότερες φορές, η πιθανότητα να ανιχνεύσουμε ένα τέτοιο αντικείμενο είναι χαμηλή. Πολλά τέτοια πρέπει να κρύβονται απαρατήρητο στο Γαλαξία μας, μάλιστα οι αστρονόμοι υποστηρίζουν ότι, ίσως, είναι μερικές εκατοντάδες χιλιάδες. Οι επιστήμονες δηλαδή πιστεύουν ότι πρέπει να υπάρχουν τετραπλάσια τέτοια άστρα από τα συνηθισμένα πάλσαρ. Ενώ ο αριθμός των κανονικών ραδιοπάλσαρ στο Γαλαξία μας υπολογίζεται να είναι 100.000.

Αντίθετα από μερικά άλλα είδη άστρων που παρουσιάζουν περιοδικές εκρήξεις, τα άστρα RRAT δεν παρουσιάζουν κανένα στοιχείο ότι είναι μέλη δυαδικών συστημάτων (δηλαδή να είναι το καθένα σε τροχιά γύρω από ένα άλλο αστέρι). 

Μια χούφτα κανονικά πάλσαρ (pulsars) παράγει ένα περιστασιακό γιγαντιαίο παλμό, μαζί με το συνηθισμένο συρμό κανονικών, μικρότερων παλμών τους. Τα RRAT εμφανίζονται να διαφέρουν από αυτά γιατί έχουν μαγνητικά πεδία στην περιοχή εκπομπής τους εκατό χιλιάδες φορές πιο ασθενή.  

Οι ερευνητές προέρχονται από την Μεγάλη Βρετανία, ΗΠΑ, Αυστραλία, Καναδά και Ιταλία.