Διαλευκάνθηκε το υπόβαθρο των ακτίνων-Χ του Γαλαξία

Πηγή: Max Planck Institute for Astrophysics, 26 Φεβρουαρίου 2006

Μετά από σχεδόν 400 χρόνια αφότου ο Γαλιλαίος βεβαίωσε ότι ο Γαλαξίας μας περιλαμβάνει ένα πλήθος μεμονωμένων άστρων, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το φως από το Γαλαξία προέρχεται από ανεξερεύνητες εκατοντάδες εκατομμυρίων μεμονωμένων πηγών, που εξουσιάζονται από ένα λευκό νάνο άστρο.

Ο νέος χάρτης του Γαλαξία αποκαλύπτει εκατομμύρια απαρατήρητα αντικείμενα μέχρι τώρα. Η τέλεια αντιστοιχία μεταξύ της εικόνας των ακτίνων X που λήφθηκε από τον Rossi (το περίγραμμα) και της εικόνας του Γαλαξία στο εγγύς υπέρυθρο που πάρθηκε από το COBE (χρώμα) δείχνει ότι το γαλαξιακό υπόβαθρο των ακτίνων X αποτελείται από έναν τεράστιο αριθμό εξασθενημένων ιδιαίτερων πηγών.

Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι η μυστηριώδης ακτινοβολία Χ οφείλεται στην εκπομπή ακτίνων-Χ από το υλικό που πέφτει πάνω πάνω σε εκατοντάδες εκατομμύρια λευκούς νάνους,  που βρίσκονται σε δυαδικά συστήματα από τα κανονικά άστρα συνοδούς τους.

Οι επιστήμονες με τη βοήθεια του εξερευνητή των ακτίνων X Rossi της NASA κατόρθωσαν να βρουν την προέλευση του γαλαξιακού υποβάθρου των ακτίνων X του Γαλαξία, και το οποίο τους είχε φέρει σε αμηχανία για πολλά χρόνια.

Εάν η ανακάλυψη επιβεβαιωθεί, θα έχει βαθιά επίδραση στη γνώση της ιστορίας του Γαλαξία, από τον σχηματισμό των άστρων και των ποσοστών των υπερκαινοφανών έως την αστρική εξέλιξη. Αυτό λένε επιστήμονες από το Ινστιτούτο Max Planck για την Αστροφυσική  (MPA), στην πόλη Garchingπου, που συμμετείχαν στην ανακάλυψη.

Οι επιστήμονες, που συμμετείχαν στην έρευνα, λένε ότι τα αποτελέσματα των ερευνών τους λύνουν σημαντικά θεωρητικά προβλήματα αλλά επίσης στοχεύουν και σε μία απαρίθμηση των αστρικών αντικειμένων του Γαλαξία.

Οι ερευνητές που ανήκουν όχι μόνο στο MPA αλλά και στο Διαστημικό Ερευνητικό Ίδρυμα της Ρωσικής Ακαδημίας των Επιστημών στη Μόσχα έδωσαν αυτά τα αποτελέσματα σε δύο επιστημονικές ανακοινώσεις στο Astronomy & Astrophysics

Η νέα μελέτη είναι βασισμένη πάνω σε στοιχεία σχεδόν 10 ετών, που συλλέχθηκαν από τον διαστημικό εξερευνητή Rossi και αποτελεί τον πιο λεπτομερή χάρτη του Γαλαξία στη ζώνη των ακτίνων X.

Η ομάδα αυτή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Γαλαξίας έχει πράγματι άφθονα άστρα με ακτίνες X, τα περισσότερα από τα οποία δεν είναι πολύ φωτεινά, και ότι οι επιστήμονες εδώ και πολλά χρόνια είχαν υποτιμήσει τον αριθμό τους, απαριθμώντας μόνο το 1% από αυτά.

Κατά ένα εκπληκτικό τρόπο οι συνηθισμένοι ύποπτοι για την εκπομπή ακτίνων X - οι μαύρες τρύπες και τα άστρα νετρονίων - δεν εμπλέκονται εδώ. Στις υψηλότερες ενέργειες των ακτίνων X, η λάμψη των ακτίνων X προκύπτει σχεδόν εξ ολοκλήρου από τις πηγές, που τις ονομάζουν κατακλυσμικές μεταβλητές.

Μια κατακλυσμική μεταβλητή είναι ένα σύστημα δυαδικών αστεριών που περιέχει ένα σχετικά κανονικό αστέρι και ένα λευκό νάνο, που είναι το κατάλοιπο ενός άστρου σαν τον ήλιο μας, το οποίο έκαψε τα καύσιμα του.

Από μόνος του, ένας λευκός νάνος είναι αμυδρός. Σε ένα δυαδικό σύστημα, όμως, μπορεί να 'ρουφήξει' υλικό από το αστέρι συνοδό του, οπότε αρχίζει να θερμαίνεται. Μια διαδικασία που λέγεται προσαύξηση. Το αέριο που προσαυξάνεται - που προστίθεται δηλαδή στην επιφάνεια του λευκού άστρου - είναι πολύ καυτό, μια πηγή ιδιαίτερων ακτίνων X.

Η ομάδα αυτή αναφέρει ότι υπάρχουν πολύ περισσότερα από ένα εκατομμύριο τέτοιων κατακλυσμικών μεταβλητών στο Γαλαξία μας και κάπου ένα δισεκατομμύριο ενεργά αστέρια. Και οι δύο αριθμοί δείχνουν ότι είχε υποεκτιμηθεί σημαντικά ο αριθμός τους στις προηγούμενες εκτιμήσεις.

"Όπως μια ακτίνα X στην ιατρική, το διάγραμμα του υποβάθρου των γαλαξιακών ακτίνων X αποκαλύπτει λεπτομέρειες για τη δομή του Γαλαξία", σχολιάζει ο Mikhail Revnivtsev του MPA.

"Μπορούμε να δούμε ολόκληρο το Γαλαξία και να μετρήσουμε τις πηγές των ακτίνων X. Είναι πολύ σημαντικό για τους αστρονόμους να υπολογίσουν τις ζωές των αστεριών."