Ο επόμενος 11-ετής κύκλος του ήλιου θα είναι κατά 50% ισχυρότερος

Πηγή: Reuters, 6 Μαρτίου 2006

Οι κοσμικές θύελλες, που ξεκινούν από τον ήλιο και μπορούν να καταστρέψουν τα ηλεκτρικά δίκτυα της γης όπως και τους δορυφόρους που είναι σε τροχιά, θα μπορούσαν να είναι 50 τοις εκατό ισχυρότερες στον επόμενο 11-ετή ηλιακό κύκλο απ' ό,τι ήταν στον τελευταίο κύκλο, λένε ειδικοί επιστήμονες.

Χρησιμοποιώντας ένα νέο υπολογιστικό μοντέλο, στο οποίο ελήφθη υπόψη τι συμβαίνει κάτω από την επιφάνεια του ήλιου, καθώς και δεδομένα από προηγούμενους ηλιακούς κύκλους, οι αστρονόμοι κατέληξαν σε μια μεγάλης εμβέλειας πρόβλεψη για την επερχόμενη ηλιακή δραστηριότητα, που θα μπορούσε να ξεκινήσει αυτή τη χρονιά ή το αργότερο μέχρι το 2008.

Δεν έδωσαν βέβαια καμία συγκεκριμένη πρόβλεψη για τις ηλιακές καταιγίδες, αλλά ελπίζουν να διατυπώσουν έγκαιρες προειδοποιήσεις που θα δώσουν στις ηλεκτρικές επιχειρήσεις και στους χειριστές των δορυφόρων μερικές ημέρες καιρό για να προετοιμαστούν.

"Η πρόβλεψη ενός πιο ενεργού ηλιακού κύκλου δυνητικά σημαίνει περισσότερες διακοπές των τηλεπικοινωνιών, περισσότερες βλάβες σε δορυφόρους, μπλακ άουτ σε δίκτυα ηλεκτροδότησης και πιο επικίνδυνες συνθήκες για τους αστροναύτες", σχολιάζει ο Richard Behnke του Τμήματος Έρευνας Ανώτερης Ατμόσφαιρας. "H πρόβλεψη και η κατανόηση του διαστημικού καιρού θα είναι σύντομα πιο ζωτικής σημασίας από ότι ήταν στο παρελθόν", επεσήμανε.

Δεξιά στον ήλιο βρίσκουμε στην φωτόσφαιρα σκοτεινές περιοχές ή κηλίδες με μια θερμοκρασία 3.000 βαθμών μόνο, σε αντίθεση με την φωτόσφαιρα που έχει 6.000 βαθμούς. Οι σκοτεινές κηλίδες έχουν έκταση εκατομμύρια χιλιόμετρα, εμφανίζονται σε ζεύγη ή ομάδες, δημιουργούν μαγνητικά πεδία ενώ διαρκούν αρκετές εβδομάδες. Ο επαναλαμβανόμενος 11-ετής κύκλος των κηλίδων ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά από τον Γαλιλαίο. 

Η πρόβλεψη, κατά προσέγγιση ανάλογη με την πρόωρη πρόβλεψη μιας βαριάς εποχής τυφώνα στη γη, περιλαμβάνει τον αριθμό ηλιακών κηλίδων στην ηλιακή επιφάνεια

Η πρόγνωση είναι κατά προσέγγιση ανάλογη με την πρόωρη πρόγνωση μιας δυναμικής εποχής τυφώνων στη Γη και αφορά τον αριθμό των ηλιακών κηλίδων στην επιφάνεια του ήλιου, φαινόμενα που έχουν ελεγχθεί για έναν περισσότερο από αιώνα..

Κάθε 11 χρόνια περίπου, ο ήλιος περνά από μια ενεργή περίοδο με πολλές ηλιακές κηλίδες να εμφανίζονται στην επιφάνεια του. Αυτό είναι σημαντικό, δεδομένου ότι οι ηλιακές θύελλες -- που συνδέονται με τα παραμορφωμένα (συστραμμένα) μαγνητικά πεδία που μπορούν να εκσφενδονίσουν προς το διάστημα ενεργητικά σωματίδια -- τείνουν να εμφανιστούν κοντά στις ηλιακές κηλίδες.

Ο ήλιος είναι τώρα σε μια σχετικά ήρεμη περίοδο, αλλά αναμένεται να γίνει πιο ενεργός σύντομα, λένε οι επιστήμονες. Εντούτοις, υπάρχει μια διαφωνία μεταξύ τους ως προς το εάν η ενεργός περίοδος θα αρχίσει μέσα στους επόμενους μήνες -- αργά το 2006 ή αρχές του 2007 -- ή στα τέλη του 2007 ή αρχές του 2008.

Όποτε αρχίσει, η νέα μέθοδος της πρόβλεψης των καταιγίδων παρουσιάζει ότι, η δραστηριότητα της ηλιακής κηλίδας είναι πιθανό να είναι 30% έως 50% ισχυρότερη από την τελευταία ενεργή περίοδο. Η κορυφή του τελευταίου κύκλου ήταν το 2001 αλλά η της περίοδος δραστηριότητας μπορεί να εκταθεί σε ένα μεγάλο τμήμα μιας δεκαετίας.

Ο ισχυρότερος γνωστός καταγεγραμμένος ηλιακός κύκλος εμφανίστηκε προς το τέλος της δεκαετίας του '50, όταν όμως υπήρχαν λίγοι δορυφόροι και δεν βρισκόταν κανένας αστροναύτης σε τροχιά, ενώ  και τα ηλεκτρικά δίκτυα ήταν λιγότερο εξαπλωμένα.

Εάν μια παρόμοια ενεργή περίοδος εμφανιστεί και τώρα, ο αντίκτυπος είναι δύσκολο να προβλεφθεί, σύμφωνα με τον Joseph Kunches του Διαστημικού Κέντρου Περιβάλλοντος.

"Είναι αρκετά αβέβαιο τι θα συνέβαινε τώρα, κάτι που καθιστά αυτήν την εργασία πιο σχετική", υποστηρίζει ο Kunches.

Όταν φθάνει το ηλιακό μέγιστο του 11-ετούς κύκλου και οι ηλιακές κηλίδες μαυρίζουν την όψη του ήλιου, το μαγνητικό πεδίο του αστεριού μας αρχίζει να αλλάζει. Οι ηλιακές κηλίδες είναι τοποθεσίες όπου έντονοι μαγνητικοί βρόχοι -- εκατοντάδες φορές ισχυρότεροι από το μαγνητικό πεδίο που το περιβάλλει -- κινούνται προς τα πάνω μέσω της φωτόσφαιρας.

Οι μεσημβρινές ροές στην επιφάνεια του ήλιου μεταφέρουν τα μαγνητικά πεδία από τις κηλίδες - που βρίσκονται σε ένα μέσο γεωγραφικό πλάτος - προς τους πόλους του ήλιου. Οι πόλοι αλλάζουν φορά, επειδή αυτές οι ροές αλλάζουν τη φορά της μαγνητικής ροής.