|
|
|
Το παράξενο νεφέλωμα γύρω από το άστρο Eta Carinae (Hτα Tρόπιδος)Πηγή: Παρατηρητήριο Gemini, 13 Απριλίου 2006 |
|
Το άστρο Eta Carinae ή Ήτα Tρόπιδος είναι ένα ασυνήθιστο μεταβλητό αστέρι ακριβώς 8.000 έτη φωτός μακριά από τη γη. Έχει περίπου 100 φορές περισσότερη μάζα από τον ήλιό μας - ένα από το πιο γνωστό μεγάλο άστρο - και λάμπει περίπου 5 εκατομμύρια φορές περισσότερο από τον ήλιο. Περιβάλλεται δε από ένα ασυνήθιστο νέφος υλικού διαμέτρου 400 ετών φωτός, γνωστού ως Νεφέλωμα του Ανθρωπάκου (Homunculus Nebula ή NGC 3372), το οποίο οι αστρονόμοι θεωρούν ότι δημιουργήθηκε από τις διαδοχικές εκρήξεις στην επιφάνεια του αστεριού. Το παρατηρητήριο των Διδύμων έχει αποκαλύψει το κύμα κλονισμού του υλικού που επεκτείνεται στο διάστημα με μια ταχύτητα 500 χλμ/δευτερόλεπτο.
Εικόνα του Eta Carinae με το Νεφέλωμα Αν και το Νεφέλωμα του Ανθρωπάκου γύρω από το ογκώδες αστέρι Eta Carinae έχει αποτελέσει αντικείμενο έντονης μελέτης για πολλά χρόνια, είναι πάντα απρόθυμο να αποκαλύψει τα ενδότατα μυστικά του. Εντούτοις, πρόσφατα αποκαλύφθηκαν κάποια μυστικά αυτού του μοναδικού άστρου, όταν ο Nathan Smith (από το πανεπιστήμιο του Κολοράντο) χρησιμοποίησε τον υψηλής ευκρίνειας υπέρυθρο φασματογράφο PHOENIX στο Νότιο Τηλεσκόπιο των Διδύμων για να παρατηρήσει το διπολικό νεφέλωμα του άστρου Eta Carinae. Έτσι, ο Smith αναδημιούργησε τη γεωμετρία και τη δομή της ταχύτητας του διαστελλόμενου αερίου στο νεφέλωμα με τη βοήθεια της συμπεριφοράς της γραμμής του μοριακού υδρογόνου στα 2.1218 μικρά και της ατομικής γραμμής του ιονισμένου σιδήρου στα 1.6435 μικρά. Η ανάλυση του φάσματος παρουσιάζει με πολύ μεγάλη σαφήνεια ότι επεκτείνεται η δομή του αερίου με περίπου 500 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο. Το εσωτερικό θερμό κοχύλι της σκόνης - που επισημάνθηκε από το σίδηρο - περιβάλλεται από ένα πιο ψυχρό και πυκνότερο εξωτερικό κοχύλι - που επισημάνθηκε από την ισχυρή εκπομπή του υδρογόνου. Ακόμα κι αν το εξωτερικό στρώμα του υδρογόνου είναι εντυπωσιακά λεπτό και ομοιόμορφο, εν τούτοις περιέχει περίπου 11 ηλιακές μάζες αερίου και σκόνης, που εκτινάσσονται σε μία περίοδο λιγότερη από πέντε χρόνια. Τα φάσματα του Παρατηρητηρίου των Διδύμων δείχνουν ότι η πυκνότητα στο εξωτερικό κοχύλι μπορεί να φθάσει σε 107 μόρια ανά cm3. "Η κατανομή της μάζας στο νεφέλωμα δείχνει ότι η μορφή του οφείλεται σε μια γενική έκρηξη από το ίδιο το αστέρι", λέει ο Smith. Eta Carinae Το Eta Carinae έχει φτάσει στα ανώτερα δυνατά όρια της ύπαρξης ενός άστρου. Η λαμπρότητά του - 5 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη φωτεινότητα του ήλιου - είναι τόσο μεγάλη ώστε θα φαινόταν το ίδιο λαμπερό όσο φαίνεται και ο ήλιος μας από απόσταση 300 δισεκατομμύρια χλμ., από απόσταση δηλαδή 2.000 φορές μεγαλύτερη από την απόσταση της Γης από τον ήλιο. Τα τελευταία χρόνια το μυστηριώδες αυτό άστρο άρχισε να αυξάνει σημαντικά τη φωτεινότητά του. Οι φωτογραφίες που πήρε το Xαμπλ από την περιοχή εκείνη ήταν άκρως αποκαλυπτικές. Όπως δείχνουν οι φωτογραφίες το άστρο είναι κρυμμένο σε ένα κουβούκλιο εκτινασσόμενων αερίων που προέρχονται από την αναλαμπή που καταγράφηκε από την αναλαμπή του 1843, ενώ από τους πόλους του έχουν εκτοξευτεί δύο «λοβοί» υλικών που διαστέλλονται με ταχύτητα 2,5 εκατ. χλμ. την ώρα. Με μια τέτοια ταχύτητα ένα διαστημόπλοιο θα έφτανε από τη Γη στη Σελήνη σε λιγότερο από 10 λεπτά, ενώ στα 160 περίπου χρόνια που έχουν περάσει από την εκτόξευσή τους βρίσκονται σήμερα σε απόσταση 6,5 περίπου τρισεκατομμύρια χλμ. από το κεντρικό άστρο. |
||
|
