Τώρα είναι ο καιρός για δράση στο φαινόμενο της παγκόσμιας θέρμανσης

Πηγή: Mother Earth News, 5 Ιουνίου 2006

Ο διάλογος για την παγκόσμια θέρμανση τελειώνει. Σε μια έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Science σε σχεδόν 1.000 επιστημονικές εργασίες για την αλλαγή του κλίματος που δημοσιεύτηκαν στα επιστημονικά περιοδικά μεταξύ 1993 και 2003, κανένας από τους συντάκτες των εργασιών αυτών δεν διαφώνησε με την άποψη ότι το γήινο κλίμα επηρεάζεται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.

Από το National Geographic, τους Time και χιλιάδες εθνικές και τοπικές εφημερίδες έως εκπομπές κύριας τηλεθέασης, αυτή η επιστημονική συναίνεση τελικά αντηχεί στα επικρατούντα μίντια. Και πολλές θρησκευτικές ομάδες και τοπικές κυβερνήσεις καθιερώνουν πρωτοβουλίες που στοχεύουν να πάνε κόντρα στην παλίρροια των συνεπειών από τις ανθρώπινες δραστηριότητες πάνω στο κλίμα.

Αυτή η αποδοχή της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου έχει, επίσης, διαπεράσει την αμερικανική κοινή γνώμη. Πολυάριθμες πρόσφατες ψηφοφορίες την επιβεβαιώνουν: Μια συντριπτική πλειοψηφία Αμερικανών σκέφτεται τώρα ότι το γήινο κλίμα πραγματικά θερμαίνει, ότι οι άνθρωποι είναι υπεύθυνοι για την κατάσταση και ότι είναι καιρός τώρα να γίνει κάτι για αυτήν.

Πώς όμως φτάσαμε ως εδώ; Καίγοντας άνθρακα, πετρέλαιο και φυσικό αέριο με ρυθμούς πολύ γρηγορότερους από αυτούς που δημιουργήθηκαν τα ορυκτά καύσιμα, αναστατώνουμε το φυσικό κύκλο του άνθρακα, το λεπτά ισορροπημένο σύστημα από το οποίο ο άνθρακας ανταλλάσσεται μεταξύ του αέρα, των ωκεανών και του εδάφους. Κατά τη διάρκεια του τελευταίου αιώνα, οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν απελευθερώσει αρκετό διοξείδιο του άνθρακα και άλλα αέρια στην ατμόσφαιρα για να αυξήσουν τη θερμοκρασία της γης περίπου κατά 1 βαθμό. (Οι αμερικανοί ευθύνονται για το ένα τέταρτο αυτής της ρύπανσης.)

Όμως τι θα έπρεπε να κάνουμε τώρα; Πολλοί εμπειρογνώμονες σκέφτονται ότι η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας είναι η μεγαλύτερη σημερινή πρόκληση και την οποία θα αντιμετωπίσουν οι μελλοντικές γενεές. Η ελάχιστη πρόβλεψη της θέρμανσης για αυτόν τον αιώνα είναι ότι τουλάχιστον θα διπλασιαστεί που ήδη έχει γίνει. Η πιο πρόσφατη έκθεση από τη Διακυβερνητική Επιτροπή σχετικά με την Αλλαγή του Κλίματος προβλέπει ότι η θερμοκρασία της γης θα αυξηθεί 3 έως 10 βαθμούς περισσότερο μέχρι το τέλος του αιώνα, προκαλώντας μια δραματική άνοδο στις στάθμες της θάλασσας και τις όλο και περισσότερο δύσκολες "φυσικές" καταστροφές, όπως οι τυφώνες, οι πλημμύρες και οι ξηρασίες.

Οι θερμότερες θερμοκρασίες λειώνουν τον προστατευτικό πολικό πάγο που συγκρατεί το κλίμα γιατί ανακλά περίπου το 90 τοις εκατό της ηλιακής ενέργειας που χτυπά την Γη. Ενώ, τα ωκεάνια νερά απορροφούν περίπου το 90 τοις εκατό αυτής της θερμότητας. Ο πάγος που λιώνει και το διαστελλόμενο θερμό νερό θα προκαλέσουν πιθανώς πρωτοφανείς μετατοπίσεις στον αέρα και τα ωκεάνια ρεύματα που δημιουργούν τα εποχιακά καιρικά μοτίβα, και θα διακινδυνέψουν να σταματήσουν οι πολύτιμες προμήθειες του γλυκού νερού παγκοσμίως.

Μια μεγαλύτερη θερμοκρασία μόλις 3 βαθμούς θα μπορούσε να λειώσει αρκετά από τα μεγάλα στρώματα του πάγου της Γροιλανδίας και να ανυψώσει τις στάθμες της θάλασσας κατά 1 μέτρο. Μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι η Γροιλανδία χάνει τον πάγο της με διπλάσιο ρυθμό, από όσο ήταν μόλις μια δεκαετία πριν, και είναι η αιτία για την ήδη - περίπου 20 τοις εκατό - πρόσφατη άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Οι πιο συντηρητικές εκτιμήσεις της επέκτασης των ωκεανών προβλέπουν μετατόπιση εκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν στα νησιά ή κατά μήκος των ακτών.

Μερικοί εμπειρογνώμονες σκέφτονται ότι θα μπορούσαμε να χάσουμε το ένα τέταρτο όλων των ειδών πάνω στη γη σε λιγότερο από 50 χρόνια, και έχουμε σκοτώσει ήδη το 20 τοις εκατό των κοραλλιογενών υφάλων στους ωκεανούς μας.

Οι θερμότερες θερμοκρασίες απειλούν επίσης τη γεωργική παραγωγικότητα και θα ενθαρρύνουν την εξάπλωση τροπικών ασθενειών, όπως η ελονοσία, η οποία σκοτώνει αυτήν την περίοδο εκατομμύριο ανθρώπους ετησίως.

Μετά από περισσότερο από 150 χρόνια εκβιομηχάνισης, η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας έχει ορμή. Κάποια αλλαγή του κλίματος είναι τώρα αναπόφευκτη. Αλλά μπορεί να υπάρχει χρόνος ώστε να αποτρέψουμε μερικές από τις χειρότερες καταστροφές, εάν μπορέσουμε να καταλάβουμε πόσο και πως διασυνδεδεμένοι είμαστε με τα φυσικά συστήματα που μας στηρίζουν.

Ο ίδιος ο κόσμος μπορεί να βοηθήσει να μειωθούν οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου, γλιτώνοντας ενέργεια και οδηγώντας λιγότερο ή οδηγώντας περισσότερο οικονομικά στην κατανάλωση βενζίνης οχήματα. Αλλά είναι τώρα βασικό ότι οι πολίτες και η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών θα μπουν γρήγορα μπροστάρηδες στην ανάπτυξη πλατιών στρατηγικών για να αποτρέψουν τους δυσκολότερους μελλοντικούς κινδύνους.

Ο Jim Hansen

Σύμφωνα με τον Jim Hansen, έναν από τους πρώτους επιστήμονες που ξεσήκωσε τον κόσμο για την παγκόσμια θέρμανση, "πρέπει να σταθεροποιήσουμε τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα μέσα σε μια δεκαετία. Δεν μπορούμε να περιμένουμε τις νέες τεχνολογίες. Πρέπει να ενεργήσουμε με αυτό που έχουμε. Σε αυτή τη δεκαετία πρέπει να επενδύσουμε στην ενεργειακή αποδοτικότητα και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που δεν καίνε άνθρακα. Δεν μένει και πολύς χρόνος".

Ο 65χρονος Jim Hansen αποτελεί το κόκκινο πανί για την αμερικανική ηγεσία. Είναι κορυφαίος κλιματολόγος, διευθυντής του Ινστιτούτου Διαστημικών Μελετών Goddard της NASA, και μάχεται χρόνια για να αφυπνίσει κοινό και πολιτικούς σε σχέση με τις τραγικές επιπτώσεις που έχει στο περιβάλλον η υπερθέρμανση του πλανήτη.

Ο δρ Hansen δεν μιλά υποθετικά, αλλά με όπλο την τεράστια βάση δεδομένων που διαθέτει, όπου έχει συγκεντρώσει στοιχεία για τις μεταβολές της θερμοκρασίας σε όλη τη Γη, υποστηρίζει ότι οι βλαβερές για την ατμόσφαιρα ανθρώπινες δραστηριότητες πρέπει να σταματήσουν τώρα. Η πιεστική τακτική του και οι δυσάρεστες αλλά τεκμηριωμένες διαπιστώσεις του δεν αρέσουν στον Λευκό Οίκο.

Σε πρόσφατο δημοσίευμα των NY Times αναφέρονται οι καταγγελίες του Hansen περί απόπειρας φίμωσης από τα επίσημα στελέχη της NASA. Οι πιέσεις προς τον διακεκριμένο επιστήμονα εντάθηκαν - όπως λέει ο ίδιος - έπειτα από ομιλία του τον περασμένο Δεκέμβριο στην Αμερικανική Γεωφυσική Ένωση, κατά την οποία τόνισε ότι με τις διαθέσιμες τεχνολογίες είναι εφικτή η μείωση των βλαβερών εκπομπών αερίων αλλά αν οι HΠA δεν πάρουν τα ηνία, ο πλανήτης θα αλλάξει δραματικά.

Ο ίδιος εδώ και δεκαετίες βρίσκεται σε συνεχή αντιπαράθεση με την εκάστοτε πολιτική διοίκηση επειδή δεν «χαϊδεύει τ αυτιά» των κυβερνώντων. Από τα τέλη της δεκαετίας του 70, όταν η υπερθέρμανση του πλανήτη δεν θεωρούνταν σοβαρό πρόβλημα, εκείνος είχε ήδη δημιουργήσει το πρώτο του παγκόσμιο κλιματολογικό μοντέλο, μια εξαιρετικά πολύπλοκη προσομοίωση του κλίματος του πλανήτη σε H/Y. Το μοντέλο επέτρεπε π.χ. στον χρήστη να προσθέσει ένα στρώμα CO2 στην ατμόσφαιρα και να διαπιστώσει στη συνέχεια ότι έτσι αυξάνεται σημαντικά η θερμοκρασία.

Έκτοτε συνεχίζει να δουλεύει με μοντέλα εξομοίωσης του κλίματος της Γης, όσο και αν η ηγεσία εξακολουθεί να επεμβαίνει στις δημοσιεύσεις, τις ομιλίες και τις συνεντεύξεις του.

Εκστρατεία της Eυρωπαϊκής Eνωσης

Τα νοικοκυριά ευθύνονται για το περίπου 16% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της Eυρωπαϊκής Eνωσης, το οποίο προέρχεται από την παραγωγή και χρήση ενέργειας, σύμφωνα με ανακοίνωση της Eυρωπαϊκής Eπιτροπής.

Kάθε πολίτης της E.E. ευθύνεται για τη δημιουργία 11 τόνων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (κυρίως CO2), ετησίως. Σύμφωνα με την Eπιτροπή, το 61% των εκπομπών αυτών στην E.E. προέρχεται από την παραγωγή και χρήση ενέργειας και το 21% προέρχεται από τις μεταφορές.

Kαι στις δύο περιπτώσεις χρησιμοποιούνται ορυκτά καύσιμα (άνθρακας, πετρέλαιο και φυσικό αέριο), που κατά την καύση τους εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα (CO2).

Επίσης, τα νοικοκυριά χρησιμοποιούν περίπου το ένα τρίτο της ενέργειας που καταναλώνεται στην Eυρωπαϊκή Eνωση, ενώ τα ιδιωτικά αυτοκίνητα ευθύνονται για το 50% των εκπομπών που σχετίζονται με τις μεταφορές.

Γι αυτούς τους λόγους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκαινίασε μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης με τίτλο «H αλλαγή του κλίματος εξαρτάται από σένα», καλώντας τους Eυρωπαίους πολίτες να πραγματοποιήσουν μικρές αλλαγές στις καθημερινές τους συνήθειες για τον περιορισμό των εν λόγω εκπομπών.