|
Η πιο κολοσσιαία αστρική έκλαμψη στις ακτίνες-X που ανιχνεύθηκε
ποτέ, συνελήφθη στην πράξη μέσα σε ένα αστρικό σύστημα Πήγασος ΙΙ, του
αστερισμού του Πήγασου, κάπου 135 έτη φωτός
μακριά μας. Η ένταση της
ακτινοβολίας ήταν τέτοια που μπορούσε να σκοτώσει τα πάντα στους τυχόν πλανήτες του
άστρου.
Η ηλιακή έκλαμψη ήταν εκατοντάδες χιλιάδες φορές ισχυρότερη από μια
τυπική έκλαμψη του ήλιου μας που φάνηκε το 2005. Η έκλαμψη του άστρου ΙΙ Πήγασος ήταν πάρα πολύ απόμακρη
για να φωτογραφηθεί με λεπτομέρεια. Αυτό σημαίνει ότι η
εκρηκτική έκλαμψη, που παρατηρήθηκε από το δορυφόρο Swift της NASA και ο
οποίος έχει σχεδιαστεί
να ανιχνεύει πολύ πιο απόμακρες και ισχυρές εκρήξεις ακτίνων-γ,
πραγματοποιήθηκε γύρω στο έτος 1871. Η δε λάμψη από το γεγονός αυτό μόνο τώρα
έφθασε στη Γη.
Η έκλαμψη των ακτίνων X είναι η πρώτη που ανιχνεύεται πέρα από τον ήλιό μας
και μάλιστα έχει μια εντυπωσιακή ομοιότητα, με τις πολύ μικρότερες
εκλάμψεις της κατηγορίας Χ, που
παράγονται περιστασιακά από τον ήλιό μας.
"Είναι εκατό χιλιάδες φορές ισχυρότερη από τις μεγαλύτερες ηλιακές
εκλάμψεις που
καταγράφηκαν ποτέ", λέει ο αστρονόμος Steven Drake του Κέντρου
Διαστημικής Πτήσης Goddard της NASA.
Παρότι είναι πολύ ισχυρότερη, μοιάζει σαν να δημιουργήθηκε με τον ίδιο
τρόπο, συνεχίζει.
Ξεκινά με ένα μπέρδεμα των γραμμών του μαγνητικού πεδίου στην επιφάνεια ενός
άστρου, που κατά κάποιο τρόπο βραχυκυκλώνει. Κι όταν συμβαίνει αυτό, τα ατομικά
σωματίδια
επιταχύνονται με ταχύτητες που φαίνονται μόνο στη Γη, στους επιταχυντές
σωματιδίων υψηλής τεχνολογίας.
Τα επιταχυνόμενα σωματίδια μπορούν να εκπέμψουν ακτίνες γάμμα, που αρχικά
μπορούν να συλληφθούν με το δορυφόρο
Swift.
Όταν ο δορυφόρος έστρεψε το πρόσωπο στο Πήγασο ΙΙ, με τη βοήθεια του ανιχνευτή των ακτίνων
X συνέλαβε μια μακροχρόνια έκρηξη των ακτίνων X. Βίαιη έκρηξη
 Οι ακτίνες X δημιουργήθηκαν
καθώς κάποιο υλικό εξερράγη βίαια στο αστέρι, μετά σχημάτισε ένα τόξο προς
τα κάτω (σαν μια αψίδα), ενώ το υλικό χτύπησε πάνω στην επιφάνειά της.
Για σύγκριση, οι εκλάμψεις των ακτίνων X στον ήλιο μας διαρκούν μόνο λίγα δευτερόλεπτα ή
το πολύ-πολύ λίγα λεπτά.
"Είναι βεβαίως μια από τις μεγαλύτερες που έχουμε δει", λέει ο Drake για την
έκλαμψη του Πήγασου ΙΙ. Οι ακτίνες Χ που παρατηρήθηκαν ανήκουν στις "μαλακές"
ακτίνες X, που είναι πέρα από την περιοχή του υπεριώδους φωτός.
Αυτό που μας εκπλήσσει λιγότερο για την έκλαμψη, είναι ότι προήλθε από τον
Πήγασο ΙΙ, διευκρινίζει ο αστροφυσικός του πολιτειακού πανεπιστημίου της Πενσυλβανίας καθηγητής
Eric Feigelson.
"Είναι γνωστό πως είναι ένα από τα πιο λαμπερά άστρα", λέει ο Feigelson.
Εάν αυτός έπρεπε να υποθέσει ποια κοντινά αστέρια ήταν ικανά να εκπέμψουν
μια τέτοια φλόγα, το άστρο Πήγασος ΙΙ θα ήταν μεταξύ των 10 πρώτων, τονίζει.
Όμως παρόλο που το άστρο αυτό είναι μέσης ηλικίας και έπρεπε κανονικά να είναι
ήρεμο, κι όχι να έχει αυτή την άγρια και βίαιη συμπεριφορά, εν τούτοις
επειδή το άστρο Πήγασος ΙΙ είναι μέρος ενός
συστήματος δύο άστρων, στο οποίο τα αστέρια στρέφονται το ένα γύρω
από το άλλο, παράγουν ισχυρές παλιρροιακές δυνάμεις που ερεθίζουν μονίμως το
άστρο Πήγασος ΙΙ.
Ευτυχώς ο ήλιός μας είναι σχετικά ήρεμος και σταθερός, με τις εκλάμψεις των ακτίνων X
να είναι ανίκανες να διαπεράσουν τη γήινη ατμόσφαιρα.
Οι ηλιακές εκλάμψεις εμφανίζονται όταν απελευθερώνεται ξαφνικά
ενέργεια που ήταν αποθηκευμένη στα συστραμένα μαγνητικά πεδία. Και οι
μεγαλύτερες εκλάμψεις εμφανίζονται εκεί όπου υπάρχουν τα ισχυρότερα
μαγνητικά πεδία.
Οι εκλάμψεις συνδέονται συνήθως με τις ηλιακές κηλίδες, τις σκοτεινές
ψυχρές
περιοχές που προκαλούνται από τα έντονα μαγνητικά πεδία, τα οποία
εισβάλουν μέσα στην επιφάνεια του ήλιου.
Θέτουν σε κίνδυνο τους αστροναύτες και τα διαστημικά σκάφη και
μπορούν να προκαλέσουν καταστροφές στις δορυφορικές συνδέσεις, τα
δίκτυα διανομής ηλεκτρισμού και τα κινητά τηλεφωνικά δίκτυα στη γη. Μπορούν να
προκαλέσουν συσκότιση στις επικοινωνίες πάνω στη γη μέσα σε 30 λεπτά από
τότε που μια
έκλαμψη εκραγεί στην επιφάνεια του ήλιου.
Η δε θερμότητα που αναπτύσσεται είναι 10.000 φορές καυτότερη από μια
ηφαιστειακή έκρηξη.
|
