Η επιφάνεια του φεγγαριού είναι ζωντανή και εκπέμπει αέρια

Πηγή: PhysicsWeb, 10 Νοεμβρίου 2006

Η επιφάνεια του φεγγαριού είναι πολύ πιο ενεργή από όσο προηγουμένως νομίζαμε σύμφωνα με ερευνητές στις ΗΠΑ, που υποστηρίζουν ότι τα αέρια που απελευθερώνονται από βαθιά κάτω από την επιφάνεια συνεχίζουν να διαμορφώνουν το σεληνιακό τοπίο. Το γεγονός αυτό εμφανίζεται να προκαλεί τη συμβατική άποψη ότι η επιφάνεια του φεγγαριού είναι απρόσβλητη από τις εσωτερικές διαδικασίες εδώ και 3,2 δισεκατομμύρια έτη.

Εικόνα του Απόλλων του σχηματισμού Ina σε σχήμα D στην επιφάνεια του φεγγαριού. Η κύρια εικόνα δείχνει πολύ λίγους κρατήρες. Στο ένθετο η εικόνα δείχνει αδρά χαρακτηριστικά με μικρή αλλοίωση

Οι γεωλόγοι Peter Schultz και Carlι Pieters του πανεπιστημίου Brown και του Matthew Staid του πλανητικού ιδρύματος επιστήμης στην Αριζόνα εστίασαν την προσοχή τους σε μια περιοχή σχήματος D στο φεγγάρι, που λέγεται δομή Ίνα, και η οποία ανακαλύφθηκε αρχικά στις εικόνες που έστειλαν πίσω οι σεληνιακές αποστολές Απόλλων του 1972. Οι εικόνες του Απόλλων δείχνουν ότι η περιοχή Ίνα περιέχει κατ' ασυνήθιστο τρόπο μια τραχιά έκταση που πρέπει να είχε λειανθεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων δισεκατομμύριο ετών, από το σταθερό βομβαρδισμό του φεγγαριού από διαστημικά συντρίμμια.

Η εικόνα του Απόλλων επίσης αποκαλύπτει ότι η περιοχή έχει πολύ λίγους κρατήρες από μετεωρίτες, έναντι άλλων τμημάτων του φεγγαριού. Αυτές οι παρατηρήσεις έχουν οδηγήσει το Schultz και τους συναδέλφους του να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι η Ίνα είναι "υπερβολικά νέα" περιοχή, αρκετών εκατομμυρίων ετών. Αυτό υποστηρίζεται και από τις οπτικές μετρήσεις φασματοσκοπίας που έγιναν από το διαστημικό σκάφος Κλημεντίνη (Clementine) το 1994, οι οποίες δείχνουν ότι η περιοχή Ίνα έχει μια ιδιαίτερα αντανακλαστική επιφάνεια ενδεικτική του πολύ πρόσφατου σχηματισμού της.

Η επιφάνεια του Ίνα θα μπορούσε να είναι πολύ νέα επειδή έχει τροποποιηθεί από τις περιοδικές ελευθερώσεις αερίου από τις αρχαίες ρωγμές μέσα στην επιφάνεια του φεγγαριού, λένε οι επιστήμονες. Αυτά τα εκρηκτικά γεγονότα 'φουσκώνει' το σεληνιακό έδαφος, εξαλείφοντας τους κρατήρες από μετεωρίτες και εκθέτοντας φρέσκο και ιδιαίτερα αντανακλαστικό υλικό.

Οι κρατήρες αυτοί βρίσκονται στην περιοχή Ίνα που είναι κατάλοιπο μιας αρχαίας ηφαιστειακής δραστηριότητας. Στην περιοχή εκείνη υπάρχουν λίγοι κρατήρες, χαρακτηριστικό που υποδεικνύει ότι σχηματίστηκε σχετικά πρόσφατα - όσο παλαιότερη είναι μια περιοχή της σεληνιακής επιφάνειας, τόσο περισσότερες προσκρούσεις μετεωριτών έχει δεχθεί.

Στο εσωτερικό των κρατήρων της Ίνα διακρίνονται ανοιχτόχρωμα υλικά, τα οποία είναι συνήθως νεώτερα, ενώ τα χείλη τους περιβάλλονται από σκούρες ζώνες, πιθανώς ηφαιστειακής προέλευσης. Οι λεκάνες των κρατήρων, επίσης, φαίνεται να περιέχουν βασάλτη τιτανίου που ήρθε πρόσφατα στην επιφάνεια.

Οι παρατηρήσεις αυτές οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι σχηματισμοί δεν δημιουργήθηκαν από προσκρούσεις, αλλά από την απότομη έκλυση αερίων του υπεδάφους, όχι παλιότερα από 10 εκατομμύρια χρόνια πριν.

Οι ερευνητές θεωρούν ότι ένα κατάλοιπο αυτού του αερίου μπορεί να είχε ανιχνευθεί ήδη από τις αποστολές Απόλλων, οι οποίες βρήκαν υψηλά επίπεδα ραδιενεργού πολωνίου κοντά στην περιοχή Ίνα. Κι αυτό σημαίνει ότι το αέριο ραδόνιο ήταν παρόν σε εκείνη την περιοχή κατά τα προηγούμενα 60 χρόνια, έτσι δείχνει ότι η έκλυση αερίου από το υπέδαφος είναι μια συνηθισμένη και τρέχουσα διαδικασία.

Ο Schultz ανέφερε ότι υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερις άλλες θέσεις όπου η εκροή αερίων μπόρεσε να ενοχλήσει τη σεληνιακή επιφάνεια. Το μελλοντικό Lunar Reconnaissance Orbiter, το Chandrayan, και οι σεληνιακές αποστολές SELENE (από τις ΗΠΑ, την Ινδία και την Ιαπωνία αντίστοιχα), πρέπει να δώσουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις περιοχές που εμφανίζεται το φαινόμενο καθώς και τη συχνότητα τέτοιων γεγονότων.