Πέταξε το πρώτο διαστημικό τηλεσκόπιο COROT για την αναζήτηση εξωηλιακών πλανητών

Πηγή: Δίκτυο, 27 Δεκεμβρίου 2006

Ο ευρωπαϊκός δορυφόρος κυνηγός εξωηλιακών πλανητών Corot, μπήκε τελικά σε  τροχιά σήμερα Τετάρτη και ώρα 16.23 ώρα Ελλάδος, από το κοσμοδρόμιο Baikonur στο Καζακστάν. Ο δορυφόρος βάρους 670 χιλιογράμμων ανυψώθηκε στην τροχιά του με τη βοήθεια ενός ρωσικού πυραυλοφορέα Soyuz-2.

Από ύψος 827 χιλιομέτρων πάνω από τη Γη, ο δορυφόρος μήκους 4,2 μέτρων, που είναι εξοπλισμένος με ένα τηλεσκόπιο, θα επιταχύνει την αναζήτηση των πλανητών έξω από το ηλιακό σύστημά μας για τρία χρόνια.

Οι πλανήτες μπορούν να ανιχνευθούν μόνο όταν δημιουργούν μια σκιά στο φως του άστρου που είναι σε τροχιά. Με αυτό τον τρόπο θα τους ανιχνεύσει το 30 cm τηλεσκόπιο του COROT, μαζί με τις κάμερες του δορυφόρου. Το COROT εκτός τούτου θα μπορεί να προσδιορίζει τη μάζα και την τροχιά των πλανητών από τον ασθενή κλυδωνισμό (αστροσεισμούς) που προκαλούν στο μητρικό τους άστρο καθώς περιφέρονται γύρω του.

Το 1995, δύο αστρονόμοι στο Παρατηρητήριο της Γενεύης, οι Michel Mayor και Didier Queloz, είδαν ένα πλανήτη για πρώτη φορά να στρέφεται γύρω από το άστρο 51 Pegasi, κάπου 50 έτη φωτός μακριά.  Η ανακάλυψη του όμως ήταν έμμεση, από το φως του γονικού άστρου 51 Pegasi.

Από τότε, έχουν επισημανθεί 209 εξωηλιακοί πλανήτες σε 170 ηλιακά συστήματα, και ο αριθμός αυτός αυξάνεται κατά περίπου δύο πλανήτες το μήνα.

Επίσης, εκτός από τον εντοπισμό εξωηλιακών πλανητών, η αποστολή έχει στόχο τη μελέτη των ρυτιδώσεων που έχουν παρατηρηθεί στην επιφάνεια των άστρων. Οι κυματισμοί αυτοί προκαλούνται από ακουστικά κύματα που πηγάζουν από την καρδιά του άστρου και μπορούν να αποκαλύψουν στοιχεία για το εσωτερικό τους, καθώς επηρεάζουν απειροελάχιστα το φως του άστρου.

Το Corot (που προέρχεται από τις λέξεις COnvection ROtation et Transits planetaires - Πλανητική Μεταγωγή, Περιστροφή και Διελεύσεις) θα παρατηρήσει μέχρι και 120.000 αστέρια κατά τη διάρκεια της αποστολής του, με τους επιστήμονες να είναι αισιόδοξοι για την ανακάλυψη μεγάλων αερίων πλανητών, όπως ο Δίας, κι αν θα μπορέσει να βρει μικρότερους πλανήτες, σαν τη Γη μας ή βραχώδεις πλανήτες διπλάσιους σε μέγεθος από τον πλανήτη μας, που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη της ζωής αυτό θα ήταν πολύ συναρπαστικό.

Οι επιστήμονες προσδοκούν να ανακαλύψουν 10 έως 40 τέτοιους βραχώδεις πλανήτες ελαφρώς μεγαλύτερους από τη Γη, αλλά και δεκάδες πλανήτες σαν τον Δία σε κάθε περιοχή του Ουρανού που θα παρατηρεί. Το πρώτο αστρικό πεδίο που θα παρατηρήσει βρίσκεται κοντά στο κέντρο του Γαλαξία μας και το δεύτερο θα είναι προς την κατεύθυνση του Ωρίωνα. Κάθε 512 δευτερόλεπτα αναμένεται να παρατηρούνται 10.000 άστρα που το φως τους θα συλλέγεται σε συλλέκτες CCD που θα βρίσκονται σε μια σταθερή θερμοκρασία -40 βαθμούς Κελσίου. 

Το COROT θα μπει σε μια κυκλική, πολική τροχιά για να επιτρέπει τις συνεχείς παρατηρήσεις δύο μεγάλων και αντίθετων περιοχών στον ουρανό για περισσότερες από 150 ημέρες η κάθε μία. Μέσα σε κάθε περιοχή υπάρχουν πολλοί επιλεγμένοι τομείς που στη συνέχεια θα ελεγχθούν. Ο λόγος για αυτές τις αντίθετες τοποθετημένες περιοχές είναι ότι, λόγω της γήινης μετακίνησης γύρω από τον ήλιο, οι ακτίνες του ήλιου αρχίζουν να παρεμποδίζουν τις παρατηρήσεις μετά από 150 ημέρες. Το COROT θα περιστρέφεται έπειτα κατά 180 μοίρες και θα αρχίζει την παρατήρηση της άλλης αστικής περιοχής. Η αποστολή αναμένεται να κρατήσει κάπου 2.5 χρόνια.

Η αποστολή Corot καθοδηγείται από τη Γαλλική Διαστημική Υπηρεσία, σε συνεργασία με έξι διεθνείς συνεργάτες: Την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (ESA), την Αυστρία, την Ισπανία, την Γερμανία, το Βέλγιο και τη Βραζιλία.

Δύο χρόνια αργότερα, τον Οκτώβριο του 2008, η NASA θα εκτοξεύσει το Kepler, ένα διαστημικό τηλεσκόπιο με κάτοπτρο 0.95 μέτρων. Η τεχνική του Kepler θα είναι παρόμοια με του COROT. Θα ψάχνει για διελεύσεις πλανητών και αναμένεται να βρει πλανήτες στο μέγεθος της Γης, με παρόμοια τροχιά γύρω από τα άστρα τους. 

Η ESA προγραμματίζει έπειτα να συνεχίσει την αναζήτηση ομοειδών κόσμων ως προς τη Γη στη δεύτερη δεκαετία του αιώνα, οπότε και θα στείλει την αποστολή του Δαρβίνου. Η αποστολή αυτή θα αποτελείται από έναν στολίσκο 4  έως 5 διαστημικών σκαφών, για να πάρει εικόνες κόσμων σαν τη Γη, που θα επιτρέψουν στους επιστήμονες να ψάξουν για σημάδια της ζωής εκεί πάνω. Η τεχνική όμως της αναζήτησης των πλανητών θα είναι τελείως διαφορετική από του COROT.

Το πρόβλημα είναι ότι όσο μεγαλύτερο είναι το κάτοπτρο του τηλεσκοπίου, τόσο μικρότερο γίνεται το οπτικό πεδίο του. Έτσι φτιάχνοντας ένα μεγαλύτερο τηλεσκόπιο για να φθάσει στα πιο εξασθενημένα αστέρια, σημαίνει περιορισμός της περιοχής του ουρανού που θα εξετάζει. Αν και το να βλέπουμε τα πιο εξασθενημένα αστέρια είναι κέρδος, το οπτικό πεδίο του τηλεσκοπίου στενεύει, αφήνοντας λιγότερα αστέρια διαθέσιμα συνολικά.