Ο Φόβος το φεγγάρι του Άρη θα μπορούσε να γίνει πεδίο δοκιμών

Πηγή: BBC, 9 Φεβρουαρίου 2007

Το φεγγάρι Φόβος του Άρη θα μπορούσε να είναι στόχος για ένα πείραμα που θα επιδίωκε να επιστρέψει δείγματα βράχου στη Γη.

Μια βρετανική ομάδα αναπτύσσει τα σχέδια μιας αποστολής που στοχεύει να προσγειωθεί ένα διαστημικό σκάφος σε ένα αντικειμένου στο σχήμα πατάτας και να πάρει υλικό από την επιφάνειά του. 

Αυτά τα μικρά τεμάχια του βράχου θα αποστέλλονταν έπειτα στη Γη μέσα σε μια κάψα. 

"Είναι γνωστό ότι πρέπει να αναπτύξουμε κατάλληλη τεχνολογία για επιστροφή δειγμάτων του Άρη", λέει ο Andrew Ball από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο. 

Οι πτυχές αυτής της υποθετικής αποστολής θα μπορούσαν να ενσωματωθούν σε μια πραγματικού μεγέθους επίσκεψη στον κόκκινο πλανήτη. 

Και η Ευρώπη και οι ΗΠΑ έχουν θέσει σαν στόχο τους να φέρουν κομμάτια βράχων του Άρη στα γήινα εργαστήρια, κάτι που αποτελεί μια κορυφαία προτεραιότητα για τα διαστημικά προγράμματά τους. Είναι δε πιθανό να εμφανιστεί μια κοινοπραξία μέσα στα επόμενα 15-20 έτη. 

Αλλά το να πάμε σε έναν μεγάλο πλανήτη και μετά να φύγουμε είναι εξαιρετικά δύσκολο, και η βρετανική εταιρεία κατασκευής δορυφόρων Astrium προτείνει να εξετάσουμε τις απαραίτητες τεχνολογίες στον Φόβο πρώτα, που έχει μικρή βαρύτητα. 

"Θα ήταν μια τρίχρονη αποστολή. Εξετάζουμε την εκτόξευση για το 2016", λέει η Marie-Claire Perkinson, υπεύθυνος μηχανικός των συστημάτων αποστολής στην επιχείρηση Stevenage. 

Πολλές συνδέσεις

Ακόμα κι έτσι, η σκέψη για την αποστολή στον Φόβο έχει αρκετά προκλητικά βήματα, που όλα τους είναι ικανά να τελειώσουν την αποστολή, εάν ένα μόνο στοιχείο πάει στραβά. 
Προβλέπεται ότι ένα μητρικό σκάφος, τροφοδοτημένο από μια ιοντική μηχανή, θα πετούσε σε τροχιά γύρω από τον Άρη όπου θα απελευθέρωνε ένα ρομπότ για να πέσει στην επιφάνεια του φεγγαριού. 

Αυτό το όχημα ρομπότ θα κάνει μερικά επιτόπια πειράματα αλλά ο κύριος στόχος του θα ήταν να τρυπήσει με ένα τρυπάνι ή να σκάψει την επιφάνεια παίρνοντας χώμα από τον Φόβο μέσα σε ένα σφραγισμένο κουτί. Κατόπιν, θα αναχωρούσε από τον Φόβο χρησιμοποιώντας χημικούς προωθητές για να συλληφθεί από το μητρικό σκάφος. Εάν αυτό πετύχει, τότε το κουτό με το δείγμα θα συσκευαζόταν μέσα σε ένα πρόσθετο πιο βιο-ασφαλές σφραγισμένο κουτί έτοιμο για το ταξίδι της επιστροφής.

Κοντά στη Γη, αυτή η κάψουλα θα ριχνόταν στη θάλασσα και δεν θα χρειαζόταν καμία βοήθεια από αλεξίπτωτα. 

"Το κρίσιμο ζήτημα είναι η αλυσίδα της μεταφοράς των δειγμάτων - από την προσγείωση στον Φόβο και τη λήψη του δείγματος, έπειτα να περάσει από τα διαστημόπλοια για να επιστρέψει στη Γη", εξήγησε η Perkinson. 

"Είναι προκλητικό επειδή απαιτεί μεγάλη ανάπτυξη νέας τεχνολογίας, και πρέπει να δουλέψουν σωστά πολλοί μηχανισμοί, που είναι κάτι που προσπαθούμε συνήθως να αποφύγουμε." 

ΠΩΣ ΘΑ ΜΟΙΑΖΕΙ Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΑΠ¨Ο ΤΟΝ ΦΟΒΟ

(1) Το διαστημικό σκάφος θα μπορούσε να φύγει το 2016 όταν θα είναι η Γη και ο Άρης σε μια ευνοϊκή ευθυγράμμιση, που μειώνει έτσι το χρόνο της αποστολής στα τρία χρόνια
(2) Η φάση του ταξιδιού θα χρησιμοποιούσε μια ηλιακή ηλεκτρική μηχανή. Αυτή στηρίζεται στην ηλιακή ισχύ για να επιταχυνθούν ιόντα ξένον για να παραγάγουν την κατάλληλη ώθηση
(3) Το μητρικό σκάφος θα πήγαινε σε τροχιά γύρω από τον Άρη, ο προσεδαφιστής θα εκτινασσόταν για να φτάσει κάτω στην επιφάνεια του Φόβου
(4) Το ρομπότ αυτό θα μπορούσε να κάνει μερικά επιτόπια πειράματα, αλλά ο αρχικός στόχος του θα ήταν να συσκευάσει κάποιο υλικό της επιφάνειας
(5) Μετά από την εκτόξευση από την επιφάνεια του Φόβου, το ρομπότ θα συλλαμβανόταν από το μητρικό σκάφος - μια βασική δοκιμασία για την τεχνολογία επιστροφής δειγμάτων του Άρη
(6) Τα δείγματα του Φόβου θα μεταφερθούν σε μια σφραγισμένη και βιο-ασφαλή κάψα για την επανείσοδο τους στη Γη
(7) Μετά από την εκτίναξη και τη γήινη επανείσοδο, η κάψα θα συντριβεί στο έδαφος, κανένα αλεξίπτωτο δεν θα χρησιμοποιούταν για να επιβραδύνει την πτώση του

Η ιδέα αυτή εξετάζεται από την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (ESA) στο πλαίσιο του προγράμματος της Aurora για την εξερεύνηση ηλιακών συστημάτων. 

Ήδη έχει εγκριθεί και είναι σε ανάπτυξη ένα ρόβερ ρομπότ που θα περπατήσει πάνω από την επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη, για να ψάξει σημάδια από προηγούμενη ή παρούσα μορφή ζωή.

Το φεγγάρι Φόβος, όπως ο αδελφός του Δείμος, μοιάζουν στην εμφάνιση με ένα αστεροειδή, στην πραγματικότητα, αυτοί οι δύο δορυφόροι είναι πολύ πιθανώς "πρωτόγονοι" αστεροειδείς που συνελήφθηκαν από τη βαρύτητά Άρη και μπήκαν σε τροχιά γύρω του. 

Οι διαστάσεις του είναι 27 X 22 X 18 km. Βρίσκεται κάπου 6.000 km επάνω από τον Άρη και αργά αργά πέφτει προς το εσωτερικό. Οι πρώτες εικόνες υψηλής ανάλυσης λήφθηκαν από το Mariner 7 το 1971. Δύο σοβιετικά σκάφη εντεταλμένα για την έρευνα του, Φόβος 1 & 2, χάθηκαν. Ένας κρατήρας πλάτους 10 χλμ. (ο κρατήρας Stickney) οφείλεται σε μια τεράστια σύγκρουση.

Υπό αυτήν τη μορφή, η κατασκευή και η σύνθεσή του κρατήρα μπορούν να έχουν πολλά να μας πουν για το σχηματισμό και την εξέλιξη του πρώιμου ηλιακού συστήματος. 

Η μελέτη του πρέπει επίσης να μας βοηθήσει να εκτιμήσουμε για τον αναμενόμενο "θάνατο" του Φόβου. Η τροχιά του γύρω από τον Άρη ελαττώνεται και σε μερικές δεκάδες εκατομμυρίων ετών είτε θα πέσει προς τον πλανήτη είτε, το πιθανότερο, θα καταστραφεί κάτω από τις παλιρροιακές δυνάμεις σε αμέτρητα κομμάτια και θα σχηματίσει ένα δακτύλιο.

Ένα από τα πιο ξεχωριστά γνωρίσματα του φεγγαριού είναι το σύστημα των αυλακιών που διασχίζουν την επιφάνειά του. Αυτά υποτίθεται ότι ήταν το αποτέλεσμα των συγκρούσεων με βράχους, που ανατινάζονταν από την επιφάνεια του Άρη από διαστημικές επιδράσεις.  Το γεγονός αυτό αυξάνει την προοπτική ότι Φόβος μπορεί πραγματικά να έχει ρυπανθεί με Αρειανό υλικό. 

"Έτσι, με αυτήν την αποστολή, θα μπορούσατε να πάρετε δύο αντί για ένα", τονίζει ο ο Andrew Ball.

"Κατά τη διάρκεια δισεκατομμυρίων ετών, ο Φόβος πρέπει να έχει συσσωρεύσει κάποιο μέρος Αρειανού χώματος στην επιφάνειά του.  Αν κάναμε αυτήν την αποστολή, όχι μόνο θα δοκιμάζαμε πολλές από τις τεχνολογίες που απαιτούνται για μια επιστροφή δειγμάτων του Άρη, αλλά μπορούμε ακόμη και να πάρουμε και κάποιο Αρειανό υλικό." 

Το μέγεθος του δείγματος από τον Φόβο δεν θα πρέπει να είναι πολύ μεγάλο.  200 γραμμάρια θα ήταν αρκετά για να ασχοληθούν τα αστρο-εργαστήρια για πολύ καιρό και να έχουν εφεδρεία για την μελλοντική του ανάλυση, όταν θα έχουν βρεθεί ακόμα πιο αναπτυγμένες τεχνικές.