Ανακαλύφθηκε το μοριακό οξυγόνο που έλειπε στο διαστρικό διάστημα από τον δορυφόρο Odin

Πηγή: SpaceDaily, 28 Μαρτίου 2007

Τελικά ανακαλύφθηκε μοριακό οξυγόνο στο διαστρικό διάστημα. Το αποτέλεσμα είναι σημαντικό για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε τη χημεία στα μεγάλα διαστρικά νέφη, όπου σχηματίζονται τα νέα αστέρια καθώς και τις διαδικασίες που κρύβονται πίσω από το σχηματισμό αυτών.

Οι ερευνητές που το ανακάλυψαν χρησιμοποίησαν το διαστημικό παρατηρητήριο Odin, που αναπτύχθηκε από τη Σουηδική Διαστημική Υπηρεσία καθώς και τις αντίστοιχες του Καναδά, της Φινλανδίας και της Γαλλίας.

Οι προηγούμενες προσπάθειες για να βρεθεί το άπιαστο μέχρι τώρα μόριο είχαν γίνει τόσο από γήινα όσο και από διαστημικά παρατηρητήρια και ήταν ανεπιτυχείς. Έπειτα συνειδητοποιήθηκε ότι το μοριακό οξυγόνου ήταν πολύ λιγότερο από όσο νομίζαμε πριν. Ακριβώς πόσο λιγότερο δεν ήταν γνωστό μέχρι τις μετρήσεις του Odin.

Η αστροχημεία από καιρό έχει υποστηρίξει ότι τα μόρια που υποστηρίζουν τη ζωή, νερό και οξυγόνο, είναι ιδιαίτερα άφθονα στις πυκνότερες περιοχές του διαστρικού μέσου. Ένας από τους αρχικούς στόχους της αποστολής αυτής με τον δορυφόρο Odin, ήταν να χρησιμοποιηθούν στοιχεία από τα γραμμικά φάσματα του μοριακού οξυγόνου και του νερού στις διαδικασίες μελέτης του σχηματισμού των αστεριών.

Τα θεωρητικά μοντέλα πρόβλεπαν ότι αυτά τα μόρια θα ήταν αρκετά άφθονα ώστε να βοηθήσουν το σχηματισμό των άστρων, ακτινοβολώντας μακριά την υπερβολική ενέργεια που παράγεται όταν καταρρέουν τα νέφη για να σχηματιστούν τα νέα αστέρια. Η κατάρρευση των νεφών οδηγεί στη συμπίεση του αερίου το οποίο επομένως θερμαίνεται.

Δίχως την απομάκρυνση αυτής της υπερβολικής θερμότητας με την ακτινοβολία τα αστέρια δεν θα είναι σε θέση να σχηματιστούν. Πολλές προσπάθειες είχαν γίνει από το έδαφος και από το διάστημα για να ανιχνεύσουν το Ο₂ αλλά είχαν αποτύχει μέχρι τώρα όλες. Το μοριακό οξυγόνο τώρα τελικά, για πρώτη φορά, έχει ανιχνευθεί από μια ομάδα επιστημόνων από τη Σουηδία, τον Καναδά, τη Φινλανδία και τη Γαλλία.

Το μόριο βρέθηκε σε ένα πυκνό - αστρονομικά μιλώντας πάντα - νέφος αερίου (που λέγεται rho Oph Α) στον αστερισμό του Οφιούχου σε μια απόσταση περίπου 500 ετών φωτός. Η ποσότητα του Ο₂ είναι χίλιες φορές χαμηλότερη από αυτή που μπορεί να εξηγηθεί από τα σημερινά χημικά μοντέλα. Αυτή η ανακάλυψη είναι σημαντική δεδομένου ότι θα οδηγήσει σε νέες σκέψεις για τη τη σύνθετη ανάπτυξη των διαστρικών νεφών, όπου σχηματίζονται τα αστέρια και οι πλανήτες.

Το Odin είναι ένα διαστημικό ραδιοπαρατηρητήριο για τη μελέτη και των ουράνιων αντικειμένων και της γήινης ατμόσφαιρας. Το διαστημικό σκάφος είναι εξοπλισμένο με ένα ραδιοτηλεσκόπιο διαμέτρου 1.1 μέτρων που λειτουργεί σε μήκη κύματος λίγων χιλιοστών. Το Odin προωθήθηκε στην τροχιά του σε ύψος 600 χλμ στις 20 Φεβρουαρίου του 2001.

Ο Οφιούχος είναι αστερισμός που παρατηρήθηκε στην αρχαιότητα από τον Πτολεμαίο και είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Είναι ο 13ος από τους ζωδιακούς αστερισμούς (οι αστερισμοί από τους οποίους διέρχεται ο Ήλιος κατά τη διάρκεια του έτους), και ο μόνος που δεν λογίζεται ως αστρολογικό ζώδιο. Επίσης, τα αστέρια σε αυτήν την περιοχή του ουρανού δεν είναι και τόσο φωτεινά. Υπάρχουν μόνο τέσσερα αστέρια που υπερβαίνουν το μέγεθος τρία. Το κέντρο του αστερισμού διασχίζει το μεσημβρινό στις περίπου ένδεκα μ.μ. στις αρχές Ιουλίου.