Ο μεγαλύτερος επιταχυντής στο κόσμο θα καθυστερήσει κι άλλο

Πηγή: NewScientist, 5 Ιουνίου 2006

Οι φυσικοί σωματιδίων που επιδιώκουν να αποκαλύψουν τα μυστικά του σύμπαντος θα πρέπει να περιμένουν λίγο ακόμα αφού το CERN επιβεβαίωσε μια καθυστέρηση στο ξεκίνημα του Μεγάλου Αδρονικού Συγκρουστή (LHC) - τον μεγαλύτερο και ισχυρότερος επιταχυντή σωματιδίων στον κόσμο.

Ο LHC είναι μια κυκλική σήραγγα 27-χιλιομέτρων και 100 μέτρα κάτω από τα γαλλο-ελβετικά σύνορα κοντά στη Γενεύη, στον οποίο θα συγκρουστούν πρωτόνια κοντά στην ταχύτητα του φωτός. Το CERN λέει ότι θα αρχίσει τώρα τις πρώτες διαδικασίες την επόμενη άνοιξη, κι όχι το Νοέμβριο όπως αρχικά προγραμματιζόταν.

"Το ξεκίνημα σε πλήρες επίπεδο σχεδιάστηκε να γίνει την άνοιξη του 2008, αλλά είχαμε προγραμματίσει να εξετάσουμε τη μηχανή για δύο εβδομάδες πριν από τα Χριστούγεννα, κάτι που δεν θα πραγματοποιηθεί τώρα", λέει ο James Gillies, εκπρόσωπος για το εργαστήριο.

Η καθυστέρηση οφείλεται σε μια συσσώρευση μικρών καθυστερήσεων, προσθέτει ο Gillies. Στις αρχές του τρέχοντος έτους, μια δομή που υποστηρίζει έναν από τους υπεραγωγικούς μαγνήτες του επιταχυντή, έσπασε κατά τη διάρκεια των δοκιμών. "Και αυτό επισκευάζεται τώρα," είπε.

Οι υπεραγωγικοί μαγνήτες έχουν χρειαστεί επίσης περισσότερο χρόνο από το αναμενόμενο για να ψυχθούν στην θερμοκρασία λειτουργίας τους 1.9 kelvin. "Τώρα μαθαίνουμε πώς να ψύχουμε 38.000 τόνους εξοπλισμού σε μια θερμοκρασία χαμηλότερη από το εξωτερικό χώρο. Είναι μια πολύ σύνθετη μηχανή", συμπληρώνει.

Για την κατασκευή του LHC έχουν δουλέψει πάνω από 15 χρόνια περισσότεροι από 10.000 φυσικούς, και 500 ερευνητικοί οργανισμοί και εταιρίες σε όλο τον κόσμο. Η μηχανή προγραμματίστηκε αρχικά να αρχίσει τη λειτουργία της το 2002, αλλά τα προβλήματα χρηματοδότησης καθυστέρησαν την έναρξη μέχρι το 2007.

Το πρόγραμμα θα μπορούσε να είναι η πιο φιλόδοξη επιστημονική επιχείρηση που έγινε ποτέ, και τα αποτελέσματά του θα αλλάξουν πιθανώς τη θεμελιώδη γνώση που έχουμε για τον κόσμο, λένε οι διοργανωτές του.

Οι επιστήμονες προγραμματίζουν να συνθλίψουν μαζί υψηλής ενέργειας πρωτόνια σε δύο αντιθέτως περιστρεφόμενες ακτίνες μέσα στη σήραγγα, για να ψάξουν για τις υπογραφές της υπερσυμμετρίας, της σκοτεινής ύλης και την προέλευση της μάζας.

Οι ακτίνες αποτελούνται από δισεκατομμύρια πρωτόνια, τα οποία καθοδηγούνται από χιλιάδες ισχυρούς υπεραγωγικούς μαγνήτες. Κάθε πρωτόνιο θα τρέξει μέσα στο δακτύλιο των 27 km πάνω από 11.000 φορές το δευτερόλεπτο. Συγκεκριμένα, οι ροές των πρωτονίων θα επιταχύνονται σχεδόν στην ταχύτητα του φωτός, θα εκτελούν δηλαδή περίπου 11.200 βόλτες γύρω από τον κυκλικό επιταχυντή κάθε δευτερόλεπτο. Όταν φτάνουν στην επιθυμητή ταχύτητα οι ροές των πρωτονίων θα κατευθύνονται προς τον ανιχνευτή για να συγκρουστούν με αντίθετα κινούμενες ροές σωματιδίων στα έγκατα του επιταχυντή παράγοντας στιγμιαία τεράστια ποσά ενέργειας.

Στα πειράματα αυτά αναμένεται ότι θα έχουμε ένα δισεκατομμύριο συγκρούσεις το δευτερόλεπτο και υπολογίζεται ότι μία στα 10 εκατ. συγκρούσεις μπορεί να υποδηλώνει κάποιο νέο φαινόμενο. Κι αν όλα πάνε όπως έχουν σχεδιαστεί, τότε θα έχουμε κατορθώσει να αποτυπώσουμε στις ειδικές συσκευές τα χνάρια των συνθηκών που επικρατούσαν στις πρώτες απειροελάχιστες στιγμές της δημιουργίας πριν από 13,7 δισ. χρόνια.