Συνεχίζεται η απώλεια των πάγων της Αρκτικής

Πηγή: AFP, 18 Σεπτεμβρίου 2007

Στο περίφημο βορειοδυτικό πέρασμα μεταξύ του Ειρηνικού και Ατλαντικού ωκεανού, την διαδρομή δηλαδή μέσω την Αρκτικών περιοχών του Καναδά από την Ευρώπη στην Ασία, για πρώτη φορά είναι ανοικτό στην κυκλοφορία, ενώ η Γροιλανδία βρέθηκε ότι χάνει με πολύ γρηγορότερο ρυθμό την παγοκάλυψη της.

Το πέρασμα αυτό μέχρι τώρα ήταν όλο το χρόνο γεμάτο πάγους, αλλά το καλοκαίρι που μας πέρασε οι περισσότεροι πάγοι έλιωσαν δίνοντας το έτσι στην ναυσιπλοΐα. Έτσι, μειώθηκε η παγοκάλυψη κατά 1 εκατομμύριο τετραγωνικά χιλιόμετρα ή ότι έφτασε να έχει μόνο 3 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Αυτή η αλλαγή φαίνεται και από το γεγονός ότι στο νότιο τμήμα της Γροιλανδίας η περίοδος των καλλιεργειών είναι ένα μήνα μεγαλύτερη από όσο ήταν πριν. Ενώ για πρώτη φορά καλλιέργησαν και μπρόκολο κάτι που ήταν αδιανόητο στο παρελθόν εξαιτίας των πολύ χαμηλών θερμοκρασιών. Κατά το παρελθόν, οι Βίκινγκς απέτυχαν να διατηρήσουν μόνιμους και βιώσιμους οικισμούς λόγω του κλίματος στο νότο, ενώ οι Ινουίτ στο βορά εξοπλισμένοι με πιο αποτελεσματική τεχνολογία και κυνηγετικές ικανότητες ζούσαν σε βιώσιμες κοινότητες εκμεταλλευόμενοι την πλούσια άγρια ζωή. Όμως δυο χρόνια πριν χρειάστηκε να σταλούν αεροπορικά τροφές για τα σκυλιά τους από την κυβέρνηση και σήμερα οι κοινότητες τους απειλούνται με εξαφάνιση.

Η Γροιλανδία είναι τόσο μεγάλη ώστε λειτουργεί και σαν γιγάντιο κλιματιστικό για την ευρύτερη περιοχή. Το φαινόμενο της ανάκλασης της ηλιακής θερμότητας από το χιόνι και τον πάγο (albedo) κατά 80% , κρατάει τις θερμοκρασίες στη περιοχή λογικές. Αλλά καθώς ο πάγος λιώνει οι σκουρότερες θάλασσες και τα γυμνά βουνά απορροφούν περισσότερη θερμότητα επιταχύνοντας ακόμη περισσότερο το λιώσιμο και προκαλώντας άνοδο των θαλασσών, που στο μέλλον θα πνίξουν μεταξύ άλλων το Δέλτα του Νείλου, το Σαν Φρανσίσκο και το 40% του Μπαγκλαντές.

Στην Αρκτική που θεωρείται ο καθρέφτης της ζωής για ολόκληρο τον πλανήτη, τα πράγματα αλλάζουν με πολύ γρήγορο ρυθμό που ξεπερνά τις εκτιμήσεις της Διακυβερνητικής για τη Κλιματική Αλλαγή. Για παράδειγμα, η θάλασσα γύρω από τη μεγαλύτερη πόλη της Αρκτικής Γροιλανδίας ήταν πάντα παγωμένη ανάμεσα στο Δεκέμβριο και τον Μάιο. Δεν έχει παγώσει καθόλου εδώ και τρία χρόνια.

Στην 4η έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος, που παρουσιάστηκε στις αρχές του χρόνου αναφερόταν ότι η στάθμη της θάλασσας στους ωκεανούς θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 50 εκατοστά βάζοντας σε κίνδυνο τις ζωές δεκάδων εκατομμυρίων ανθρώπων έως το τέλος του αιώνα. Όμως, αυτή η εκτίμηση δεν στηριζόταν στις πιο πρόσφατες παρατηρήσεις για την τήξη των παγετώνων στη Γροιλανδία και την απώλεια πάγων στην Ανταρκτική, που, σύμφωνα με πολλούς επιστήμονες, θα μπορούσαν τελικά να ανεβάσουν τη στάθμη της θάλασσας πολύ περισσότερο.

Επίσης, η Διακυβερνητική πρόβλεψε πως η Αρκτική θα είναι ελεύθερη από πάγους ως τα τέλη του αιώνα. Τώρα όμως, κάποιοι επιστήμονες εκτιμούν ότι αυτό θα γίνει ως το 2020.  Πριν δέκα χρόνια θεωρείτο πως η παγοκάλυψη της Γροιλανδίας,  που έχει πάχος σε κάποια τμήματα ως και 3300 μέτρα, θα έκανε αιώνες για να λιώσει. Σήμερα ο ρυθμός απώλειας των πάγων αυτών κάνει την οποιαδήποτε εκτίμηση για το τι θα συμβεί αβάσιμη. Από την Γροιλανδία ο ανθρώπινος πολιτισμός αρχίζει να μπαίνει σε αχαρτογράφητη περιοχή.

Οι εκτιμήσεις των επιστημόνων για την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας είναι σήμερα για 3 έως 4 βαθμούς πάνω από τις σημερινές τιμές κατά μέσο όρο. Αλλά με την επιτάχυνση της τήξης των πάγων της Αρκτικής οφείλουν να αλλάξουν ριζικά τις προηγούμενες εκτιμήσεις τους, και να ξαναρχίσουν τους υπολογισμούς τους.

Τα τελευταία 10.000 χρόνια το κλίμα στη Γη ήταν κατ' αξιοσημείωτο τρόπο σταθερό, που επέτρεψε την συνολική ανθρώπινη εξέλιξη.  Όλο αυτό το διάστημα ακόμα και με τη μικρή υπερθέρμανση του Μεσαίωνα ή τη μικρή παγετωνική εποχή, οι διακυμάνσεις ήταν της τάξης του 1 βαθμού κατά μέσο όρο. Σήμερα διαπιστώνουμε ότι υπάρχει η δυνατότητα ξαφνικών αλλαγών μεταξύ των 2 και των 6 βαθμών.

Γι αυτό και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πως θα είναι ο κόσμος μας με τέτοιες θερμοκρασίες. Φύγαμε με ταχύτητα από τη ζώνη της σταθερότητας προς μια νέα εποχή και δεν έχουμε ιδέα για το τι θα επικρατήσει εκεί.