Η σκοτεινή ενέργεια μπορεί να σημάνει το τέλος του Κόσμου

Πηγή: New Scientist - AFP, 21 Νοεμβρίου 2007

Οι Αστρονόμοι ίσως να επέσπευσαν - άθελά τους - το τέλος του Σύμπαντος, απλά παρατηρώντας το, σύμφωνα με νέα θεωρία, που δημοσιεύεται στο περιοδικό New Scientist.

Η νέα ιδέα, που γνωστοποιήθηκε από δύο αμερικανούς φυσικούς διαφωνεί με την άποψη ότι ο Κόσμος, που όπως πιστεύεται έχει δημιουργηθεί στη Μεγάλη Έκρηξη πριν  περίπου 13,7 δισεκατομμύριο χρόνια, θα συνεχίσει να υπάρχει για πάντα.

Στην πραγματικότητα, ο φτωχός παλαιός Κόσμος είναι σε μια μάλλον λεπτή κατάσταση, λένε.

Μέχρι σήμερα, η άποψη που υπήρχε ήταν ότι η ενέργεια που αποδεσμεύτηκε στη Μεγάλη Έκρηξη συνέβη όταν ένα "ψευδοκενό" - μια φυσαλίδα υψηλής ενέργειας με απωστική βαρύτητα - διασπάστηκε σε ένα ασφαλή, μηδενικής ενέργειας "συνηθισμένο" κενό.

Η ενέργεια που απελευθερώθηκε κατά τη διάρκεια αυτής της μετάβασης (από ψευδοκενό σε συνηθισμένο κενό) θα μπορούσε να έχει δημιουργήσει την ύλη και να την έχει θερμάνει σε μια τρομακτικά υψηλή θερμοκρασία, η οποία δημιούργησε ουσιαστικά την τεράστια έκρηξη του Big Bang.

Αλλά πρόσφατα έχουν αποκαλυφθεί στοιχεία που βάζουν ένα κοσμικό ζήτημα σε αυτήν την ασφαλή σκέψη. Ότι ο Κόσμος διαστέλλεται ακόμα.

Οι κοσμολόγοι θεωρούν ότι μια παράξενη μορφή ενέργειας, που ακόμα να ανιχνευτεί, η λεγόμενη σκοτεινή ενέργεια εισχωρεί σε όλο το σύμπαν, κάτι που θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί η ορατή ύλη και ενέργεια είναι πολύ λίγη στο σύμπαν. Γιατί βεβαίως η σκοτεινή ενέργεια κυριαρχεί στο σύμπαν. 

Και όπως θεωρούν οι επιστήμονες, η σκοτεινή ενέργεια, είναι ένα αποτέλεσμα της Μεγάλης Έκρηξης ενώ είναι η αιτία που επιταχύνει την διαστολή του Κόσμου.

Δηλαδή αποκαλύπτεται ότι το κενό μπορεί να μην είχε διασπαστεί σε μηδενική ενέργεια, αλλά σε μια άλλη κατάσταση ψευδοκενού. Με άλλα λόγια, κάποια ενέργεια διατηρήθηκε σε αυτό το κενό, και αυτό επιταχύνει τώρα την διαστολή του Κόσμου.

Και όπως η αποσύνθεση ενός ραδιενεργού ατόμου, έτσι και τέτοιες μετατοπίσεις στην ενεργειακή κατάσταση συμβαίνουν τυχαία. Γι αυτό, λένε οι επιστήμονες, είναι πολύ πιθανό αυτό το κενό (με την ενέργεια που του έμεινε) θα μπορούσε να αποσυντεθεί και πάλι, εξαφανίζοντας όλο το σύμπαν.

Ότι η ζωή συνεχίζεται στη Γη σημαίνει ότι τέτοια μια μετάβαση δεν έχει πραγματοποιηθεί μέχρι τώρα. Αλλά οι κοσμολόγοι είναι μπερδεμένοι από καιρό τώρα γιατί αυτό θα πρέπει να συμβαίνει, ιδιαίτερα καθώς η πιθανότητα του ψευδο-κενού του Κόσμου μας να επιζεί ακόμα μειώνεται εκθετικά όσο περνά ο χρόνος, όπως και στους αδιάσπαστους ραδιενεργούς πυρήνες.

Το 1958, ο ρώσος φυσικός L. Khalfin ανακάλυψε ότι μετά από έναν εξαιρετικά μακρύ χρόνο, η πιθανότητα ένα κβαντικό σύστημα να έχει επιβιώσει σταματά να μειώνεται εκθετικά και αλλάζει σε ένα πιο αργό ρυθμό πτώσης. Αυτό σημαίνει ότι εάν το ψευδο-κενό του σύμπαντος επιζεί στο σημείο μετατροπής μεταξύ των δύο ρυθμών, θα γίνει αιώνιο.

Σε αυτή την περίπτωση όμως το Σύμπαν δεν βρίσκεται σε μια ήρεμη, σταθερή κατάσταση μηδενικού κενού, αλλά απλά είναι σε μια άλλη κατάσταση "ψευδο-κενού",  κάτι που σημαίνει ότι μπορεί απότομα να διαλυθεί πάλι - και φυσικά με κατακλυσμικές συνέπειες.

Σύμφωνα με τον Krauss, όσο μικρότερο είναι το ενεργειακό χάσμα μεταξύ του ψευδο-κενού και του μηδέν, τόσο νωρίτερα θα έρθει το σημείο μετατροπής μεταξύ των δύο ρυθμών. Ο ερευνητής επίσης έχει αποκαλύψει ότι η Γη είναι ένα μέρος του Κόσμου όπου η ενέργεια του κενού είναι λίγο πάνω από το μηδέν, κι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ζωή των ανθρώπων θα μπορούσε να συνεχιστεί μετά από τη μετατροπή του κρίσιμου σημείου.

Η ενεργειακή μετατόπιση από αυτή την αποσύνθεση θα κατέστρεφε τα πάντα στο Σύμπαν, λέει ο Lawrence Krauss του πανεπιστημίου στο Κλήβελαντ του Οχάιο.

Αυτή η εικόνα του Hubble δείχνει ένα δακτύλιο φάντασμα από σκοτεινή ύλη στο σμήνος γαλαξιών Cl 0024+17.

Υπάρχουν, όμως, και καλά νέα: όσο περισσότερο χρόνο επιβιώνει το Σύμπαν, τόσο καλύτερες είναι οι πιθανότητες εξεύρεσης ισορροπίας και σταθερής κατάστασης, αν και ο Krauss πιστεύει ότι έχουμε περάσει το κρίσιμο σημείο μετατροπής..

Οι κακές ειδήσεις είναι: ότι υπάρχει ένα κβαντικό φαινόμενο, μια αληθινά παράξενη πτυχή της φυσικής που λέει ότι όποτε παρατηρούμε ή μετράμε κάτι, επαναρυθμίζουμε το ρολόι του αντικειμένου.

Ο Krauss και ο συνάδελφος του James Dent δείχνουν μετρήσεις του φωτός από τις σουπερνόβες του 1998 που προσφέρουν τις πρώτες αποδείξεις της σκοτεινής ενέργειας.

Αυτές οι μετρήσεις όμως μπορεί να είχαν επαναρυθμίσει το ρολόι αποσύνθεσης του "ψευδο-κενού" πίσω στο μηδέν, δηλαδή πίσω πριν από το σημείο μετατροπής και σε μια εποχή που ο κίνδυνος καταστροφικής λόγω αποσύνθεσης ήταν μεγαλύτερος από ότι τώρα, λένε οι Dent και Krauss.

"Όσο απίστευτο κι αν ακούγεται, ο εντοπισμός και η αρχική παρατήρηση της σκοτεινής ενέργειας, ίσως να μείωσε σημαντικά τα προσδόκιμο ζωής του Σύμπαντος. Δεν μπορούμε βέβαια να αγνοήσουμε και τους επικριτές της θεωρίας μας, που λένε ότι η ίδια η ύπαρξή μας σημαίνει ότι αυτό δεν συνέβη ακόμη", λέει ο Krauss.

Ο Max Tegmark του ΜΙΤ υποστηρίζει ότι το κβαντικό φαινόμενο του Μηδενός δεν απαιτεί οι άνθρωποι να κάνουν παρατηρήσεις του φωτός.

"Οι γαλαξίες έχουν 'παρατηρήσει' τη σκοτεινή ενέργεια πολύ πριν να εξελιχθούμε," λέει, καθώς επηρεάστηκαν από αυτήν και κωδικοποιούσαν τις πληροφορίες για αυτήν. Όταν εμείς οι άνθρωποι παρατηρούμε εν συνεχεία το φως από αυτούς τους γαλαξίες, δεν αλλάζει τίποτα εκτός από τη γνώση μας," προσθέτει.

Home