Αρχαίος κατακλυσμός σταμάτησε το Ρεύμα του Κόλπου

Πηγή: NewScientist, 6 Δεκεμβρίου 2007

Ήταν το μεγαλύτερο κλιματικό γεγονός των τελευταίων 10.000 ετών και προκάλεσε την πιο δραματική αλλαγή στο κλίμα από τότε που οι άνθρωποι άρχισαν. Και μπορεί να μας σημαντικά μαθήματα για την αλλαγή του κλίματος στο 21ο αιώνα.

Μια έρευνα για την ταχύτατη πτώση της θερμοκρασίας που καταγράφηκε στο παρελθόν γεννά ανησυχίες για το μέλλον. Το σενάριο της απότομης κλιματικής αλλαγής απεδείχθη τελικά ότι έγινε πραγματικότητα πριν από 8.000χρόνια.

Ήταν το μεγαλύτερο κλιματικό γεγονός των τελευταίων 10.000 ετών και προκάλεσε τις δραματικότερες κλιματικές αλλαγές, από τη στιγμή που ο άνθρωπος άρχισε να καλλιεργεί τη γη. Το γεγονός αυτό όμως μπορεί και σήμερα να δώσει σημαντικά μαθήματα για τις κλιματικές αλλαγές του 21ου αιώνα.

Πριν από περίπου 8.000 χρόνια μια τεράστια παγωμένη λίμνη στον Καναδά «εξερράγη» με αποτέλεσμα περί τα 100.000 κυβικά χιλιόμετρα φρέσκου νερού να μεταφερθούν στον Βόρειο Ατλαντικό. Οι ερευνητές αναφέρουν τώρα ότι είναι πλέον σίγουροι πως το καταστρεπτικό αυτό γεγονός «έκλεισε» τον διακόπτη στο Ρεύμα του Κόλπου και οδήγησε σε πτώση της θερμοκρασίας κατά αρκετούς βαθμούς Κελσίου, σε διαφορετικές περιοχές του βορείου ημισφαιρίου, για περισσότερα από εκατό χρόνια.

Με βάση αυτή τη γνώση, οι επιστήμονες σημειώνουν ότι και σήμερα κάτι παρόμοιο θα μπορούσε να συμβεί, καθώς ο πλανήτης υπερθερμαίνεται εξαιτίας της ανθρώπινα δραστηριότητας. Το καταστροφολογικό σενάριο της ταινίας The Day After Tomorrow (Μετά την επόμενη ημέρα) ίσως δεν ανήκει και τόσο στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας.

Η λίμνη Αγκασίζ ήταν μια τεράστια λίμνη, η οποία σχηματίστηκε στο τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων. Οι ιστορικοί του κλίματος είχαν υποθέσει και στο παρελθόν ότι η λίμνη "εξερράγη" ξαφνικά, οδηγώντας πολύ μεγάλες ποσότητες νερού στη θάλασσα Λαμπραντόρ, στα δυτικά της Γροιλανδίας. Το σημείο αυτό βρίσκεται πολύ κοντά σε ένα σημείο-κλειδί του παγκόσμιου συστήματος κυκλοφορίας των ωκεανών. Σύμφωνα λοιπόν με τις υποθέσει των επιστημόνων, ο τεράστιος όγκος κρύου νερού ο οποίος εισέρευσε ξαφνικά οδήγησε σε τέτοια πτώση της θερμοκρασίας του ωκεανού με αποτέλεσμα η κυκλοφορία των ρευμάτων, συμπεριλαμβανομένου του Ρεύματος του Κόλπου το οποίο κρατά ζεστές τις χώρες γύρω από τον Βόρειο Ατλαντικό, να σταματήσει.

Τώρα η Helga Kleiven από το Πανεπιστήμιο του Μπέργκεν στη Νορβηγία και οι συνεργάτες της υποστηρίζουν ότι βρήκαν αποδείξεις σχετικά με το ότι τα πράγματα συνέβησαν ακριβώς έτσι. Οι ερευνητές διεξήγαγαν λεπτομερή μελέτη ιζημάτων στον βυθό της θάλασσας Λαμπραντόρ και ανακάλυψαν σαφή σημάδια δραματικών αλλαγών, ακριβώς όταν η λίμνη άδειασε και οι θερμοκρασίες έπεσαν.

Οι αλλαγές εκείνες περιλαμβάνουν μια πλημμύρα λεπτού ιζήματος από το έδαφος, που συμπίπτει με μια μεγάλη και απότομη μείωση στην ποσότητα του μαγνητίτη, που κανονικά μεταφέρονται στην περιοχή από τα βαθιά ωκεάνια ρεύματα.

Η μελέτη η οποία δημοσιεύθηκε στο «Science Express» δείχνει επίσης ότι οι αλλαγές αυτές ήταν απότομες, έλαβαν χώρα μέσα σε διάστημα μιας δεκαετίας και σε συνθήκες θερμού κλίματος, όχι πολύ διαφορετικού από του σημερινού.

Η ανησυχία σε ό,τι αφορά μια μεταφορά αυτών των δραματικών αλλαγών στο σήμερα ξεκινάει από το λιώσιμο των πάγων, ιδιαίτερα σε περιοχές όπως η Γροιλανδία και η Σιβηρία, γεγονός που μειώνει την αλατότητα στον Βόρειο Ατλαντικό. Οι ωκεανογράφοι φοβούνται ότι αυτό μπορεί να οδηγήσει και πάλι σε διακοπή της ωκεάνιας κυκλοφορίας, όπως ακριβώς συνέβη και πριν από 8.000 χρόνια.

Η Kleiven πιστεύει πως το επόμενο βήμα είναι να χρησιμοποιηθούν τα συμπεράσματα για να υπολογιστούν με ακρίβεια πόσο γλυκό νερό χρειάζεται για να διακόψει την κυκλοφορία του το Ρεύμα του Κόλπου.