Μια διαγαλαξιακή ακτίνα σωματιδίων με μήκος 1,5 εκατομμύριο έτη φωτός

Πηγή: NewScientist, 7 Δεκεμβρίου 2007

Μια διαγαλαξιακή ακτίνα σωματιδίων εκτείνεται σε μια απόσταση πάνω από 1,5 εκατομμύριο έτη φωτός και είναι η πιο μακριά που είδαμε ποτέ. Σύμφωνα με την ομάδα που ανακάλυψε αυτό το ρεκόρ στο μήκος των ακτίνων, θα μπορούσε να μας αποκαλύψει πως συνδέονται μαζί τέτοιοι πίδακες ύλης.

Κολοσσιαίες μαύρες τρύπες στα κέντρα των ενεργών γαλαξιών ενεργοποιούν πίδακες ύλης που εκτείνονται πολύ μακριά στο διάστημα

Τους πίδακες τους βρίσκουμε σε όλο τον κόσμο και προκύπτουν από πολλούς διαφορετικούς τύπους αντικειμένων, συμπεριλαμβανομένων και των άστρων που αρχίζουν μόλις να σχηματίζονται.

Οι ισχυρότεροι πίδακες προέρχονται από τους πυρήνες των ενεργών γαλαξιών, όπου το αέριο που πέφτει προς μια γιγαντιαία μαύρη τρύπα παράγει ένα μίγμα θερμότητας, σωματίδια υψηλής ενέργειας και μαγνητικών πεδίων. Σε μερικές περιπτώσεις, αυτά τα στοιχεία συνδυάζονται για να εκτοξεύσουν στήλες καυτού αερίου μαζί με υψηλής ενέργειας σωματίδια, που μοιάζουν να τρυπούν το γαλαξία και το εξωτερικό διάστημα.

Η πιο πρόσφατη ανακάλυψη προέκυψε από την παρατήρηση του CGCG 049-033, ενός μεγάλου ελλειπτικού γαλαξία, που βρίσκεται περίπου 600 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Μια ομάδα με επικεφαλής τον Ινδό Joydeep Bagchi του πανεπιστημίου Pune, παρατήρησε εκπομπές κατά τη διάρκεια μιας μεγάλης αναζήτησης ραδιοπηγών σε αυτόν τον γαλαξία, με τη βοήθεια το Γιγάντιου Ραδιοτηλεσκοπίου Metrewave κοντά στην πόλη Pune της Ινδίας αλλά και του ραδιοπαρατηρητηρίου  των 100 μέτρων στο Effelsberg της Γερμανίας.

Ο πίδακας που είδαν είναι μήκους σχεδόν 1,5 εκατομμυρίων έτη φωτός, δύο φορές το μήκος του προηγούμενου μεγαλύτερου πίδακα. Εάν αυτός ο πίδακας ξεπηδούσε από το κέντρο του Γαλαξία μας, θα εμφανιζόταν στον ουρανό σαν ένας ουρανοξύστης και θα εκτεινόταν μέχρι στα μισά του δρόμου για το γαλαξία της Ανδρομέδας.

Είναι επίσης ασυνήθιστος και για άλλο γεγονός. Οι πίδακες συνήθως συναντιόνται σε ζεύγη, που δείχνουν σε αντίθετες κατευθύνσεις. Ο άλλος πίδακας όμως του νέου πίδακα ρεκόρ εμφανίζεται πολύ πιο μικρός. Αυτό θα μπορούσε να οφείλεται επειδή ο φαινομενικά πιο μικρός πίδακας έχει αντίθετη κατεύθυνση από τη δική μας - κι έτσι το φως από το μακρινό άκρο του να μην είχε αρκετό χρόνο για να φθάσει σε μας μέχρι τώρα.

Είναι δε ενδιαφέρον, ότι τα ραδιοκύματα που εκπέμπονται με τον πίδακα είναι έντονα πολωμένα, αποκαλύπτοντας έτσι ένα ισχυρό μαγνητικό πεδίο που τυλίγεται γύρω από τον πίδακα. "Έμεινα έκπληκτος όταν βρήκα ένα τέτοιο ισχυρό και κανονικό μαγνητικό πεδίο," λέει το μέλος Marita Krause της ομάδας από το πανεπιστήμιο της Βόννης στη Γερμανία.

Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι το μαγνητικό πεδίο ενεργεί ως μια 'θήκη' για τον πίδακα, αποτρέπει δηλαδή το διασκορπισμό του αερίου στον πίδακα. Κι αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί ο πίδακας αυτός είναι τόσο μακρύς. Μια κάπως πιο ασθενής έκδοση αυτού του μαγνητικού πεδίου, που συγκρατεί τον πίδακα, μπορεί να βοηθήσει ώστε να διατηρεί μαζί τους πίδακες γύρω από άλλους τύπους αστρονομικών αντικειμένων.

Η ομάδα προγραμματίζει να πάρει μια ακόμη πιο λεπτομερή εικόνα του πίδακα και των μαγνητικών πεδίων της χρησιμοποιώντας το Πολύ Μεγάλο Ραδιο Παρατηρητήριο στο Νέο Μεξικό.