Σεισμικές εικόνες δείχνουν ότι ο αστεροειδής που σκότωσε τους δεινόσαυρους σκόρπισε περισσότερα υλικά στην ατμόσφαιρα

Πηγή: ScienceDaily, 24 Ιανουαρίου 2008

Οι πιο λεπτομερείς μέχρι τώρα τρισδιάστατες σεισμικές εικόνες του κρατήρα Chicxulub, του πιο θαμμένου κρατήρα λόγω σύγκρουσης της Γης με ένα εξωγήινο αντικείμενο στην ακτή του Μεξικού, μπορούν να τροποποιήσουν μια θεωρία που εξηγεί την εξάλειψη του 70% της ζωής στη γη πριν 65 εκατομμύρια χρόνια.

Ο κρατήρας Chicxulub διαμορφώθηκε όταν ένας αστεροειδής έπεσε στην ακτή της χερσονήσου Yucatan. Οι περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν ότι η σύγκρουση αυτή διαδραμάτισε ένα σημαντικό ρόλο στο γεγονός της μαζικής εξάλειψης του ορίου KT (ανάμεσα στην Κρητιδική και Τριτογενή Περίοδο), που προκάλεσε την εξάλειψη της περισσότερης ζωής πάνω στη Γη, συμπεριλαμβανομένων και των δεινοσαύρων.

Μια νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι ο αστεροειδής που σκότωσε μαζικά τους δεινοσαύρους προσγειώθηκε σε πιο μεγάλα θαλάσσια βάθη από όσο πιστεύαμε μέχρι τώρα, ίσως αυτό εξηγεί γιατί τα αποτελέσματά του ήταν τόσο σοβαρά. Στην ένθετη εικόνα αριστερά: οι σεισμικές έρευνες του 1996 (μαύρο) και του 2005 (κόκκινο)  δείχνουν πάνω από το χάρτη της βαρυτικής ανωμαλίας Bouguer, το θαμμένο κρατήρα της σύγκρουσης στο Chicxulub.

Σύμφωνα με τον Sean Gulick, έναν ερευνητή επιστήμονα στο Ίδρυμα για τη Γεωφυσική στο πανεπιστήμιο του Ώστιν στο Τέξας, οι νέες εικόνες αποκαλύπτουν ότι ο αστεροειδής προσγειώθηκε σε μεγαλύτερα θαλάσσια βάθη από όσο προηγουμένως πιστεύαμε και επομένως απελευθέρωσε περίπου 6,5 φορές περισσότερους υδρατμούς στην ατμόσφαιρα.

Η περιοχή της σύγκρουσης περιείχε, επίσης, ιζήματα πλούσια σε θείο που  αποκαλούμενα εβαπορίτες, τα οποία θα είχαν αντιδράσει με τους υδρατμούς για να παράγουν αερολύματα θειικού άλατος. Σύμφωνα με τον Gulick, μια αύξηση στην ατμοσφαιρική συγκέντρωση των ενώσεων θα μπορούσε να έχει καταστήσει τη σύγκρουση πιο θανατηφόρα με δύο τρόπους: με την αλλαγή του κλίματος (τα αερολύματα του θειικού άλατος στην ανώτερη ατμόσφαιρα μπορούν να ψύξουν τη γη) και παράγοντας όξινη βροχή (οι υδρατμοί μπορεί να βοηθήσουν στο ξέπλυμα των αερολυμάτων του θειικού άλατος στη χαμηλότερη ατμόσφαιρα, προκαλώντας την όξινη βροχή). Οι πρώτες μελέτες είχαν προτείνει ότι και τα δύο αποτελέσματα μπορεί να είναι αποτέλεσμα της σύγκρουσης, αλλά σε μικρότερο βαθμό.

"Όσο μεγαλύτερη ποσότητα υδρατμών υπάρχει και η επακόλουθη πιθανή αύξηση στα αερολύματα του θειικού άλατος, πρέπει να ληφθεί υπόψη για τα μοντέλα των μηχανισμών της μαζικής εξάλειψης των ειδών," λέει ο Gulick.

Μια αύξηση στην όξινη βροχή μπορεί να εξηγήσει γιατί τα πλάσματα του ωκεανού και της επιφάνειας επηρεάστηκαν μαζί με τα μεγάλα σπονδυλωτά στη ξηρά και στη θάλασσα. Η όξινη βροχή θα μπορούσε να κάνει τους ωκεανούς πιο όξινους. Υπάρχουν κάποια στοιχεία ότι οι θαλάσσιοι οργανισμοί που είναι ανθεκτικότεροι σε μια αλλαγή του pH επέζησαν ενώ αυτοί που είναι πιο ευαίσθητοι όχι.

Ο Gulick λέει ότι το γεγονός της μαζικής εξαφάνισης πιθανώς δεν προκλήθηκε μόνο από έναν μηχανισμό, αλλά μάλλον από έναν συνδυασμό περιβαλλοντικών αλλαγών ενεργώντας σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα και σε διαφορετικές θέσεις. Παραδείγματος χάριν, πολλά μεγάλα ζώα της ξηράς μπορεί να πέθαναν από τη ζέστη εντός λίγων ωρών ή λίγων μερών μετά τη σύγκρουση, καθώς το εκτιναγμένο υλικό έπεσε από τον ουρανό θερμαίνοντας την ατμόσφαιρα και εκτινάσσοντας μακριά πύρινες βολίδες. Αντίθετα, οι πιο βαθμιαίες αλλαγές στο κλίμα και την οξύτητα μπορεί να έχουν ασκήσει μεγαλύτερη επίδραση στους ωκεανούς.

Ο Gulick και οι συνεργάτες του καθορίζουν αρχικά προσπάθησαν να μάθουν περισσότερα για την τροχιά του αστεροειδή. Είχαν ελπίσει ότι η δομή του κρατήρα στο υπέδαφος θα διατηρούσε μια αποκαλυπτική 'υπογραφή'. Όμως, η δομή φάνηκε να διαμορφώθηκε εντονότερα από τις συνθήκες της περιοχής προ της σύγκρουσης.

"Ανακαλύψαμε ότι η ρηχή δομή του κρατήρα καθορίστηκε πολύ περισσότερο από αυτό που ήταν η περιοχή πριν από τη σύγκρουση, απ' ό,τι από την τροχιά του αντικειμένου που έπεσε," πιστεύει ο Gulick.

Εάν οι επιστήμονες μπορούν να καθορίσουν την τροχιά, αυτό θα τους πει που να κοιτάξουν για τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές συνέπειες της σύγκρουσης, επειδή το μεγαλύτερο μέρος του υλικού θα είχε ριχτεί έξω από τον κρατήρα μετά τη σύγκρουση.

Ερευνητές στο Αυτοκρατορικό Κολέγιο στο Λονδίνο χρησιμοποιούν ήδη μοντέλα που ψάχνουν για τις πιθανές υπογραφές σε κρατήρες λόγω σύγκρουσης, που θα μπορούσαν να δείξουν την τροχιά του αστεροειδή ανεξάρτητα από τις αρχικές συνθήκες της επιφάνειας στον τόπο του γεγονότος.

Η μελέτη με τίτλο "Importance of pre-impact crustal structure for the asymmetry of the Chicxulub impact crater" παρουσιάζεται στο Nature Geoscience.

Η σύγκρουση ενός αντικειμένου διαμέτρου 50 μέτρων μόνο με τη Γη εκλύει ενέργεια τριών μεγατόνων, ενώ ανοίγει έναν κρατήρα διαμέτρου περίπου ενός χιλιομέτρου, όσο δηλαδή και ο περίφημος κρατήρας στην Αριζόνα. Πιστεύεται ότι ένα σώμα παρόμοιων διαστάσεων που είχε πέσει πριν από 100 χρόνια στη Σιβηρία, είχε καταστρέψει μια περιοχή διαμέτρου 100 χιλιομέτρων αλλά, επειδή η περιοχή ήταν απομακρυσμένη, δεν υπήρχαν αυτόπτες μάρτυρες για να περιγράψουν το γεγονός.