Ξηρή καθίζηση του εδάφους κι όχι νερό προκάλεσε τις πρόσφατες ροές στον Άρη

Πηγή: National Geographic, 3 Μαρτίου 2008

Μια στεγνή καθίζηση του εδάφους - κι όχι υγρό νερό - είναι η πλέον πιθανή εξήγηση για τουλάχιστον μία από τις φωτεινές ραβδώσεις που φάνηκαν πρόσφατα στον Άρη, συμπεραίνει μια νέα μελέτη.

Οι ραβδώσεις έκαναν αρχικά τα κύματα το 2006, όταν τα εξέθεσαν οι επιστήμονες στις εικόνες Αριανά gullies που λήφθηκαν σε 2005,

Κάποτε (μεταξύ 1999 και 2005) υλικό που έρεε δημιούργησε μια φωτεινή ράβδωση - όπως φαίνεται  αριστερά στην εικόνα που λήφθηκε από τη κάμερα HiRISE - που είναι μέσα στο διαστημόπλοιο Mars Reconnaissance Orbiter γύρω γύρω από τον Άρη - σε μια ρεματιά στην πλευρά ενός κρατήρα στην περιοχή Centauri Montes του Άρη. Τα μοντέλα σε υπολογιστές αυτού του σχηματισμού δείχνουν με τι έπρεπε να μοιάζει ανάλογα με το εάν δημιουργήθηκε από καθαρό υγρό νερό (στη μέση) ή από μια καθίζηση ξηρών συντριμμιών (δεξιά). Η νέα μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το 'δακτυλικό αποτύπωμα' στην άκρη της φωτεινής ράβδωσης καλύτερα ταιριάζει με το σενάριο της ξηράς καθίζησης του εδάφους.

Το χαρακτηριστικό τμήμα δεν ήταν στις εικόνες της ίδιας περιοχής από το 1999, που δείχνει ότι κάτι είχε ρεύσει κάτω από εκείνες τις ρεματιές πρόσφατα.

Με τον χρόνο οι ερευνητές συμπέραναν ότι το πιο πιθανό γεγονός θα ήταν μια αστραπιαία πλημμύρα, αποδεικνύοντας την παρουσία υγρού νερού στο σύγχρονο Άρη.

Η νέα μελέτη, που δημοσιεύεται στο περιοδικό Geology, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η μορφή τουλάχιστον μιας από τις φωτεινές καταθέσεις δεν ταιριάζει με τον τρόπο που το νερό θα έρεε.

Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Άρης δεν είχε ποτέ νερό, αλλά δημιουργεί αμφιβολία αν ρέει πρόσφατα υγρό νερό στον κόκκινο πλανήτη.

Η ομάδα, με επικεφαλής τον Jon Pelletier του πανεπιστημίου της Αριζόνα, εξέτασε τους τρισδιάστατους τοπογραφικούς χάρτες που τραβήχτηκαν από την κάμερα HiRISE. Οι νέοι λεπτομερείς χάρτες επέτρεψαν στην ομάδα να μοντελοποιήσουν τις ροές που οφείλονταν στις μεγάλες κλίσεις.

"Εάν ξέρουμε πού δημιουργήθηκε η ροή καθώς και τη γωνία κλίσεης, μπορούμε από μαθηματική άποψη να μοντελοποιήσουμε πώς έπεφτε το υλικό στην κλίση," λέει ο Pelletier.

"Προσπαθήσαμε να ταιριάξουμε αυτό που βλέπαμε με τα μοντέλα, για να δούμε αν οφείλεται στο νερό."

Αποκαλυπτικά στοιχεία

Όμως η ομάδα διαπίστωσε ότι η μορφή της κατάθεσης δεν ταίριαζε με ξαφνική υγρή πλημμύρα. Ταίριαζε δε με ροή στερεών κόκκων.

Τοπίο στον Άρη

Δεν ήταν βέβαια νερό αλλά ένα υγρό έδαφος μπορεί να έχει προκαλέσει μια παρόμοια καθίζηση του εδάφους. Και είναι δυνατό η ροή να ήταν λασπώδης πηλός, που να περιέχει περίπου ίζημα 50 έως 60 τοις εκατό.

"Εάν υπήρχε πραγματικά ροή πλούσια σε ίζημα τότε μοιάζει με τις ξηρές, κοκκώδεις ροές, αλλά το απλούστερο μοντέλο είναι ξηρά, κοκκώδης ροή."

Ο Pelletier σημείωσε ότι η ανακάλυψη αυτή περιλαμβάνει μόνο τις πρόσφατα δημιουργημένες φωτεινές ραβδώσεις. Κι αυτό δεν λέει τίποτα για το νερό στο Αρειανό παρελθόν, τονίζει.

Στην πραγματικότητα, μια άλλη εργασία στο ίδιο περιοδικό εξέτασε την ιστορία του κρατήρα Holden σε σχέση με την παρουσία νερού, τη μία από τις έξι περιοχές που εξετάζεται για την προσεδάφιση εκεί του Mars Science Laboratory, το οποίο σχεδιάζεται να ξεκινήσει το προσεχές έτος (2009).

Σε αυτή τη μελέτη - με επικεφαλής τον John Grant - βρέθηκε ότι ο κρατήρας Holden περιείχε κάποτε μια λίμνη με παρουσία πιθανώς χιλιάδων ετών.

Επίσης χρησιμοποιώντας τις εικόνες από το HiRISE, η ομάδα του Grant βρήκε σημάδια διάβρωσης από νερό στα τοιχώματα του κρατήρα, που δείχνει ότι εκεί έπρεπε κάποτε να έπεφτε βροχή.

Οι Grant και Pelletier είναι και τα δύο μέλη της ομάδας HiRISE, αν και δεν είχε σχέση άμεση ο ένας με την εργασία του άλλου.