Πλησιάζει η ώρα μηδέν στο CERN

Πηγή: Δίκτυο, 30 Αυγούστου 2008

Την Τετάρτη 10 Σεπτεμβρίου θα ξεκινήσει πειραματικά τελικά στα έγκατα της Γενεύης το πιο μεγάλο και αναμενόμενο πείραμα όλων των εποχών της ιστορίας. Οι επιστήμονες για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας θα δοκιμάσουν να αναπαραστήσουν τις πρώτες στιγμές μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Σε αυτήν μια δέσμη πρωτονίων θα τρέξει για πρώτη φορά στον κυκλικό επιταχυντή σωματιδίων με ενέργεια 450 GeV.

Ακολούθως, στις 3 Οκτωβρίου θα παρουσιαστεί το Grid, ένα παγκόσμιο δίκτυο υπολογιστών που σχεδιάστηκε για να διαχειριστεί 15 εκατομμύρια GBytes δεδομένων κάθε χρόνο που θα παράγει ο επιταχυντής.

Τέλος στις 21 Οκτωβρίου θα γίνει η επίσημη έναρξη του επιταχυντή και όλων των υπόλοιπων λειτουργιών με την παρουσία επισήμων και αντιπροσώπων όλων των συμμετεχουσών χωρών. Ας σημειωθεί ότι θα εργαστούν περίπου 6000 ερευνητές σε αυτόν.

Η τελευταία δοκιμή στον επιταχυντή LΗC που πραγματοποιήθηκε πριν λίγες ημέρες ήταν απολύτως επιτυχημένη και δεν παρουσιάστηκε ούτε ένα πρόβλημα. Σε αυτήν η επιστημονική ομάδα του CΕRΝ εκτόξευσε στον επιταχυντή μια δέσμη σωματιδίων τα οποία κινήθηκαν με φορά αντίθετη από αυτήν του ρολογιού για περίπου 3 χιλιόμετρα. Μια άλλη δοκιμή στον LΗC κατά την οποία τα σωματίδια κινήθηκαν κατά τη φορά του ρολογιού στον επιταχυντή πραγματοποιήθηκε στις αρχές του Αυγούστου με την ίδια επιτυχία. Έτσι το επόμενο βήμα θα πραγματοποιηθεί στις 10 Σεπτεμβρίου στο οποίο θα ξεκινήσει μία δέσμη πρωτονίων για να φτάσει σχεδόν στην ταχύτητα του φωτός, διατρέχοντας και τα 27 χιλιόμετρα του επιταχυντή.

Η διάρκεια κατασκευής του ξεπέρασε τα 14 χρόνια ενώ στοίχισε 8 δισεκατομμύρια δολάρια. Στον επιταχυντή LHC τα πρωτόνια που θα συγκρουστούν θα έχουν επιταχυνθεί σε ενέργεια 7 τρισεκατομμύρια ηλεκτροβόλτ. Η ταχύτητά του κάθε πρωτονίου θα προσεγγίζει τόσο πολύ αυτή του φωτός που θα αυξάνει 7.000 φορές την αρχική του μάζα. Αυτό σημαίνει ότι στο σημείο της σύγκρουσης το βάρος τους θα αυξάνεται κατά 14.000 φορές και θα εκλύεται και η αντίστοιχη ενέργεια. Η κάθε δέσμη των πρωτονίων πρόκειται να κινείται επί περίπου 10 ώρες με αποτέλεσμα να διανύει πάνω από 10 δισ. χιλιόμετρα ή 11.245 κύκλους το δευτερόλεπτο.

Τέλος, το χειμώνα ο LHC θα τεθεί προσωρινά εκτός λειτουργίας, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στους επιστήμονες να «εκπαιδεύσουν» τους μαγνήτεςστο χειρισμό μεγάλων ηλεκτρικών φορτίων, ενώ θα είναι και πάλι πλήρως λειτουργικός την ερχόμενη άνοιξη.

Ενώ μέσα στο 2008 η ισχύς των σωματιδίων προβλέπεται να έχει αυξηθεί μέχρι τα 5 TeV, το 2010 όταν θα αρχίσει η ολοκληρωμένη φάση λειτουργίας του, η ενέργεια σύγκρουσης των σωματιδίων θα ξεπεράσει κατά 30 περίπου φορές οποιαδήποτε άλλη στο παρελθόν.

Οι φυσικοί λοιπόν όλου του κόσμου θα έχουν στραμμένα τα μάτια τους στον Επιταχυντή Συγκρουόμενων Δεσμών Αδρονίων (Large HadroCollider, LHC) - η μεγαλύτερη πειραματική μηχανή της σωματιδιακής Φυσικής που κατασκευάστηκε ποτέ. Και για μια εβδομάδα θα ανοίξει ένα τεράστιο παράθυρο στο απώτατο παρελθόν.

Οι επιστήμονες θα μελετήσουν την κατάσταση της ύλης ένα τρισεκατομμυριοστό του δευτερολέπτου μετά από τη Μεγάλη Έκρηξη - περίπου 13,4 δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Έτσι ελπίζουν ότι θα ανοίξουν πολλά παράθυρα γνώσης της "ώρα μηδέν" του σύμπαντος καθώς και της δημιουργίας του.

Ο μεγάλος ανιχνευτής σωματιδίων ATLAS, ο ένας από τους δύο βασικούς ανιχνευτές του επιταχυντή, είναι ένα κρίσιμο τμήμα του γιατί εκεί θα αποφασίζεται ποια ηλεκτρονικά δεδομένα θα καταγράφονται - και ποια στοιχεία θα απορριφθούν - από 1 δισ. συγκρούσεις ανά δευτερόλεπτο. Δεν υπάρχει κανένας δίσκος αποθήκευσης στο σύμπαν αρκετά μεγάλος για να χωρέσει όλα τα δεδομένα, γι αυτό και ο ανιχνευτής αυτός είναι ένα βασικό συστατικό για την επιτυχία του LHC.

Η έναρξη αναμένεται να μεταδοθεί ζωντανά στη διεύθυνση http://webcast. cern.ch, ενώ θα αναμεταδοθεί ακολούθως και από την Eurovision.

Τα πειράματα δεν θα καταστρέψουν τη Γη

Ας σημειωθεί ότι πριν από λίγες ημέρες απορρίφθηκε από το ευρωπαϊκό δικαστήριο των ανθρώπινων δικαιωμάτων η ένσταση, που είχε κατατεθεί εναντίων του πειράματος, από ορισμένους επιστήμονες όπως είναι ο Otto Rössler, χημικός στο πανεπιστήμιο του Tübingen.  Οι τελευταίοι αντιδρούσαν στην λειτουργία του επιταχυντή γιατί όπως έλεγαν δεν υπάρχει η εμπειρία να διαχειριστούμε τα πιθανά νέα σωματίδια που θα δημιουργηθούν από το πείραμα, ενώ από την άλλη μεριά υπάρχει και η πιθανότητα να δημιουργηθούν μικρές «μαύρες τρύπες» που μπορεί να οδηγήσουν την Γη σε καταστροφή. Η πλειονότητα όμως των επιστημόνων θεωρούν τους φόβους αυτούς τελείως αβάσιμους και επιστημονική φαντασία.

Πίσω από αυτή την θεωρία ήταν δύο άνθρωποι, οι οποίοι δεν είναι φυσικοί, ο Αμερικανός Walter Wagner και ο Ισπανός Luis Sancho. Οι δυο τους άρχισαν μια κανονική εκστρατεία, φτάνοντας στο σημείο να καταθέσουν προσφυγή σε δικαστήριο της Χαβάης, με την οποία ζητούσαν να σταματήσει το πείραμα. Η ιστοσελίδα τους είναι η http://www.lhcdefense.org/

Στη συνέχεια διάφοροι «προφήτες» βεβαίωναν ότι ο Νοστράδαμος είχε προβλέψει πως ο επιταχυντής θα προκαλέσει την καταστροφή της Γης. Οι φήμες απέκτησαν τέτοιες διαστάσεις, ώστε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικής Ενέργειας αναγκάστηκε να εκδώσει ανακοίνωση διαψεύδοντας τους διάφορους καταστροφολόγους.

Διατυπώθηκε όμως και μια δεύτερη θεωρία. Ότι θα δημιουργηθεί ένας παράξενος νέος τύπος ύλης, των «παραδοξονίων» ή Strangelet. Η πιθανή όμως δημιουργία των παραδοξονίων στο LHC - λένε οι επιστήμονες - δεν αποτελεί κανένα κίνδυνο για την ανθρωπότητα, αλλά επιστημονικό στόχο.

Η παράδοξη ύλη (αποτελείται από τα λεγόμενα παράξενα κουάρκ) βρίσκεται και μέσα στους αστέρες των νετρονίων, τα αστρικά κατάλοιπα των υπερκαινοφανών εκρήξεων (supernova). Μέσα στα νετρόνια υπάρχουν δύο είδη κουάρκ, τα πάνω και τα κάτω. Όμως η πίεση πάνω τους μέσα στα άστρα νετρονίων  είναι τόσο μεγάλη, που τα νετρόνια «συνθλίβονται» και απελευθερώνουν τα κουάρκ που περιέχουν στον πυρήνα τους. Μάλιστα το ένα κουάρκ εξ αυτών μετασχηματίζεται εν μέρει σε ένα τρίτο ελαφρότερο το λεγόμενο παράξενο κουάρκ, ή strange κουάρκ. Γι αυτό και τα άστρα νετρονίων αποτελούνται τώρα από τρία είδη κουάρκ (τα πάνω, τα κάτω και τα παράξενα) και γι’ αυτό αυτή την ύλη την ονομάζουμε και παράδοξη. Έχει αποδειχτεί θεωρητικά ότι η ύλη αυτή είναι σταθερότερη από την ύλη που συνθέτει τον κόσμο γύρω μας.

Πειράματα που θα γίνουν στον επιταχυντή LHC

Η παράδοξη αυτή ύλη ενδέχεται να έχει δημιουργηθεί πολλές φορές σε συγκρούσεις κοσμικών ακτίνων με τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας της Γης. Και τώρα οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τα παραδοξόνια (Strangelet) ενδέχεται να δημιουργηθούν για πρώτη φορά και στο εργαστήριο, σε συγκρούσεις πυρήνων στο LHC. Ας σημειωθεί ότι η θερμοκρασία που αναπτύσσεται σε μια μετωπική σύγκρουση πυρήνων είναι περισσότερο από 100.000 φορές μεγαλύτερη της θερμοκρασίας στο κέντρο του ήλιου.

Οι σωματιδιακοί φυσικοί ελπίζουν να δουν τι συμβαίνει όταν όλες οι δυνάμεις (ηλεκτρομαγνητιές, ισχυρές δυνάμεις, ασθενείς δυνάμεις και η δύναμη της βαρύτητας)  είναι ενοποιημένες, στα πλαίσια της Μεγάλης Ενοποιημένης Θεωρίας. Επίσης, να εξηγήσουν γιατί η δύναμη της βαρύτητας είναι σχετικά ασθενής όταν συγκριθεί με τις υπόλοιπες τρεις δυνάμεις. Αν συμβεί αυτό, πιθανά θα ανακαλύψουμε κάποια νέα σωματίδια τα οποία θα μας οδηγήσουν και στην ανακάλυψη άλλων διαστάσεων πέρα από αυτές που γνωρίζουμε ήδη. Είναι οι πρόσθετες διαστάσεις της θεωρίας χορδών.

Κάποιοι φυσικοί εκτιμούν ότι ορισμένα σωματίδια που θα γεννηθούν κατά τις συγκρούσεις θα διαφύγουν την ανίχνευση, ενδεχομένως γιατί θα ταξιδεύουν σε άλλες διαστάσεις.

Αυτή βέβαια είναι μια εξωτική θεωρία, αλλά μόνο αυτή μπορεί να εξηγήσει γιατί η δύναμη της βαρύτητας φαίνεται να είναι τόσο αδύναμη. Αυτό ίσως ισχύει γιατί ο φορέας της βαρύτητας (το βαρυτόνιο ή γκραβιτόνιο) μπορεί να κινείται στς πρόσθετες διαστάσεις, με αποτέλεσμα την αραίωση της βαρυτική δύναμης. Έτσι, οι φυσικοί θα ψάξουν για σωματίδια που μεταφέρονται από ένα φορέα δύναμης που ονομάζονται Z*. Οι φυσικοί υποθέτουν ότι το σωματίδιο Z* μπορεί να είναι σε θέση να κινείται μεταξύ του δικού μας τρισδιάστατου κόσμου και των άλλων κρυφών διαστάσεων.

Αν βρεθεί το βαρυτόνιο, θα είναι μια ιστορική στιγμή στην επιστήμη, γιατί επιτέλους θα γεφυρωθεί το χρόνιο και οδυνηρό χάσμα στη φυσική ανάμεσα στις δύο κυρίαρχες θεωρίες της: την κβαντομηχανική (που περιγράφει τον κόσμο των ηλεκτρονίων, κβάντων κλπ. και η οποία οδήγησε στο «Βασικό Μοντέλο") και τη γενική σχετικότητα του Αϊνστάιν (που ουσιαστικά είναι η θεωρία της βαρύτητας σε σχέση με τη μεταβολή του χωρόχρονου).

Οι επιστήμονες ελπίζουν ακόμη να ανακαλύψουν το λεγόμενο μποζόνιο Higgs ή το «σωματίδιο του Θεού», στην ύπαρξη του οποίου είχε αναφερθεί πρώτος το 1964 ο Σκωτσέζος καθηγητής Peter Higgs. Το συγκεκριμένο σωματίδιο είναι αυτό που δίνει μάζα σε όλα τα υπόλοιπα σωματίδια και, απλοποιημένα, μπορούμε να το φανταστούμε ως αυτό που γεμίζει τον κενό χώρο και είναι το μόνο που απομένει για να συμπληρωθεί η εικόνα που έχουμε στη σωματιδιακή φυσική. Έτσι, ο εντοπισμός του μποζονίου Higgs θα μπορούσε να δώσει πολλές απαντήσεις σχετικά με το μυστήριο της ύλης και της αντιύλης και να εξηγήσει τον λόγο για τον οποίο η ορατή ύλη δεν αντιπροσωπεύει παρά το 4% του σύμπαντος. Ο καθηγητής Higgs από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου δηλώνει βέβαιος ότι το μποζόνιο θα βρεθεί. «Αν δεν γίνει κάτι τέτοιο», προσθέτει, «θα παραξενευτώ πολύ».

Μια άλλη σημαντική συνεισφορά του LHC, που θα φώτιζε περαιτέρω την επικράτεια του αγνώστου, θα ήταν η τυχόν ανακάλυψη των σωματιδίων που αποκαλούνται νετραλίνα (neutralinos), κάτι που θα επιβεβαίωνε την ισχύ της - υποθετικής προς το παρόν - θεωρίας της υπερσυμμετρίας. Σύμφωνα με αυτήν, όλα τα σωματίδια του Κυρίαρχου Μοντέλου της Σωματιδιακής Φυσικής έχουν ένα - μη ανακαλυφθέντα ακόμα- «σύντροφο», που βοηθά ώστε να εξισορροπεί τις ιδιότητές τους με μαθηματικά αρμονικό τρόπο. Αν και η υπερσυμμετρία διπλασιάζει τα σωματίδια (κάνοντας έτσι το σύμπαν πιο πολύπλοκο), αρέσει σε πολλούς φυσικούς, γιατί θεωρούν ότι τελικά απλουστεύει τα πράγματα με τις μαθηματικές συμμετρίες που εισάγει.

Μερικά από τα προτεινόμενα υπερσυμμετρικά σωματίδια προβλέπεται να είναι βαριά και με βραχύβια ζωή. Όμως άλλα νετραλίνα πιστεύεται ότι «ζουν» απεριόριστα. Ένα νετραλίνο - που δεν είναι ακριβώς ένα «κατοπτρικό» σωματίδιο σε σχέση με ένα σωματίδιο του Κυρίαρχου Μοντέλου, αλλά ένα μίγμα από αρκετά συμμετρικά σωματίδια - έχει μια κρίσιμη ιδιότητα: είναι σκοτεινό.

Αν ληφθεί υπόψη ότι η ορατή ύλη (που βλέπουμε με τα διάφορα τηλεσκόπια) υπολογίζεται ότι είναι μόλις το 4% του σύμπαντος και ότι το 22% αποτελείται από «σκοτεινή ύλη» (που ανιχνεύεται λόγω των βαρυτικών επιδράσεών της, αλλά είναι αόρατη) και το υπόλοιπο 74% (δηλαδή τα τρία τέταρτα!) από την ακόμα πιο μυστηριώδη και επίσης αόρατη «σκοτεινή ενέργεια» (που τεκμαίρεται από την παρατηρούμενη συνεχή διεύρυνση του σύμπαντος, η οποία υπερ-αντισταθμίζει την αντίθετη δύναμη της βαρύτητας), τότε γίνεται αντιληπτή η σημασία της τυχόν ανακάλυψης ενός «σκοτεινού» σωματιδίου.

Πολλοί φυσικοί υποπτεύονται ότι πολλή - αν όχι όλη - η σκοτεινή ύλη αποτελείται από νετραλίνα. Θα ήταν ευκολότερο να βεβαιωθούν γι' αυτό, αν πρώτα επιβεβαίωναν ότι όντως υπάρχουν τα υπερσυμμετρικά σωματίδια κι αν επιπλέον ήξεραν κάτι περισσότερο για τις πραγματικές ιδιότητές τους, αντί να περιορίζονται, όπως τώρα, σε μαθηματικές υποθέσεις. Αν ο LHC βοηθήσει επ'αυτού, η συνεισφορά του θα είναι καθοριστική για την κατανόηση του σύμπαντος.

Σύμφωνα με την κυρίαρχη θεωρία - που χρειάζεται επιβεβαίωση - οι γαλαξίες που βλέπουμε με τα τηλεσκόπια (τα άστρα και τα αέρια), δεν είναι παρά το κέντρο μιας ευρύτερης δομής, καθώς περιβάλλονται από μια μεγάλη ζώνη αόρατης σκοτεινής ύλης που τους συγκρατεί για να μη διαλυθούν, καθώς περιστρέφονται. Από μια άποψη, η σκοτεινή ύλη είναι ένα είδος «σκαλωσιάς» πάνω στην οποία «τακτοποιείται» η ορατή ύλη.

Σκοτεινή ενέργεια, χορδές και μαύρες τρύπες

Τα πράγματα όμως είναι πιο ακατανόητα σε σχέση με τη σκοτεινή ενέργεια. Σύμφωνα με την κυρίαρχη θεωρία, η ενέργεια αυτή πρέπει να υπάρχει γιατί οι μετρήσεις που συγκρίνουν την αναμενόμενη φωτεινότητα των αρχαίων σούπερ-νόβα (υπερκαινοφανών υπέρλαμπρων αστέρων) με αυτήν που πραγματικά συλλαμβάνουν τα τηλεσκόπια, υποδεικνύουν ότι κάτι σπρώχνει τα πάντα στο σύμπαν να απομακρυνθούν με ταχύτητα μεγαλύτερη από την εκτιμώμενη ταχύτητα επέκτασης του διαστήματος μετά τη «Μεγάλη Έκρηξη» που έδωσε την εναρκτήρια ώθηση στο σύμπαν.

Αυτό το «κάτι» πρέπει να είναι μια μορφή ενέργειας και οι υπολογισμοί δείχνουν ότι κάθε άλλο παρά αμελητέο είναι, αφού συνιστά το 74% του σύμπαντος. Κανείς όμως δεν ξέρει από τι αποτελείται αυτή η ενέργεια, αν και ελπίζεται ότι η ανακάλυψη του μποζονίου του Χιγκς ίσως ρίξει κάποιο φως στη φύση της.

Ένα άλλο μυστήριο, το οποίο ο LHC μπορεί να λύσει, είναι η αληθινή φύση της λεγόμενης «θεωρίας του παντός», που η Φυσική προσδοκά κάποτε να αναπτύξει. Μέχρι πρόσφατα υπήρχε συναίνεση των φυσικών ότι θα επρόκειτο για μια μορφή της «θεωρίας των χορδών», η οποία, μεταξύ άλλων, υποστηρίζει ότι το σύμπαν έχει, ούτε λίγο ούτε πολύ, 11 διαστάσεις. Στη θεωρία αυτή τα σωματίδια γίνονται αντιληπτά ως δονούμενες πολυδιάστατες «χορδές». Ο τρόπος δόνησής τους καθορίζει και τη φύση κάθε σωματιδίου.

Εσχάτως όμως η θεωρία των χορδών έχει βρει έναν ανταγωνιστή στο πρόσωπο της θεωρίας της «κβαντικής βαρύτητας βρόχων» (loop quantum gravity), η οποία υποστηρίζει ότι τα σωματίδια δεν είναι ξεχωριστά από το χώρο και το χρόνο, αλλά μάλλον ο χώρος και ο χρόνος αποτελούνται από «λωρίδες» σε σχήμα θηλιάς (βρόχου), οι οποίες, όταν διαπλέκονται με ορισμένους τρόπους, γίνονται αντιληπτές ως σωματίδια.

Τέλος, ο LHC της Γενεύης δεν αποκλείεται να κάνει το θαύμα του και να δημιουργήσει μικρές «μαύρες τρύπες», οι οποίες πάντως δεν πρόκειται να καταπιούν τη Γη - όπως καθησύχασαν οι επιστήμονες τους ανησυχούντες. Απλώς δεν θα διαρκέσουν τόσο πολύ, ώστε να καταφέρουν κάτι τέτοιο. Αυτό που αναμένεται να συμβεί, είναι να διαλυθούν γρήγορα στη λεγόμενη «ακτινοβολία Χόκινγκ», μια θεωρία του διάσημου φυσικού, που αν όντως επιβεβαιωθεί από τα πειράματα του LHC, θα του δώσει πιθανότατα το επόμενο βραβείο Νόμπελ Φυσικής.

Επιτυχίες του CERN

• Το 1958 παρατηρήθηκε η διάσπαση του πιονίου

• Το 1983 παρατηρήθηκαν τα ασθενή ουδέτερα ρεύματα (weak neutral currents), κι έτσι επιβεβαιώθηκε μια βασική πρόβλεψη της ηλεκτρασθενούς θεωρίας. Ακολούθως δόθηκε το Νόμπελ Φυσικής του 1979 στους Σέλντον Γκλάσοου, Αμπντούλ Σαλάμ και Στίβεν Γουάινμπεργκ.

• Το 1983 ανακαλύφθηκαν τα μποζόνια W και Ζ επιβεβαιώνοντας ακόμη μία φορά τις βασικές προβλέψεις της ηλεκτρασθενούς θεωρίας. Χάρις σε αυτή την ανακάλυψη οι Κάρλο Ρούμπια και Σιμόν βαν ντερ Μέερ ερευνητές του CERN, πήραν το Νόμπελ Φυσικής το 1984.

• Το 1992 ένας άλλος ερευνητής του CERN, ο Ζορζ Σαρπάκ, πήρε Νόμπελ Φυσικής για την εφεύρεση και ανάπτυξη ανιχνευτών σωματιδίων.

• Από το 1989 μέχρι το 2000 δούλεψε ο επιταχυντής LEP που είχε μεγάλη συνεισφορά στην κατανόηση του κόσμου των υποατομικών σωματιδίων. Πειράματα που διεξήχθησαν σ' αυτόν απέδειξαν ότι υπάρχουν μόνο τρεις «γενεές» νετρίνων, ενώ οι εκπληκτικής ακρίβειας μετρήσεις του στη Φυσική των ηλεκτρασθενών και ισχυρών αλληλεπιδράσεων εμπέδωσαν ακόμη περισσότερο την ισχύ του Κυρίαρχου Μοντέλου.

• Δημιουργήθηκε ο παγκόσμιος ιστός το 1990 από τους Τιμ Μπέρνερ Λι και Ρομπέρ Καϊγιό του CERN για την ανταλλαγή πληροφοριών και δεδομένων αποθηκευμένων σε διαφορετικούς υπολογιστές, μεταξύ των ερευνητών της φυσικής στοιχειωδών σωματιδίων. Με αυτόν τον τρόπο γεννήθηκε ο «παγκόσμιος ιστός» ή το διαδίκτυο.

• Δημιουργήθηκαν για πρώτη φορά σε επιταχυντή του CERN το 1995 άτομα αντιυδρογόνου, δημιουργώντας τεχνητά, για πρώτη φορά, αντιάτομο. Το αντιυδρογόνο είχε αντιπρωτόνιο στον πυρήνα και περιφερόταν αντιηλεκρόνιο γύρω του.

  ---

  Χρονολόγιο του CERN

• Ιδρύεται το 1953 το CERN

• Δεκέμβριος 1994 Εγκρίνεται η κατασκευή του επιταχυντή

• Οκτώβριος 1995 Δημοσιεύονται τα σχέδια του

• Φεβρουάριος 1996 Ανακοινώνεται ότι ένας από τους σκοπούς των πειραμάτων των ανιχνευτών Άτλας και CMS θα είναι η ανακάλυψη του σωματιδίου Higgs

• Φεβρουάριος 1997 Ανακοινώνεται ότι ένας από τους σκοπούς των πειραμάτων (πείραμα Alice) θα είναι η ανακάλυψη σωματιδίων που υπήρχαν αμέσως μετά το Big Bang

• Δεκέμβριος 1997 - Οι ΗΠΑ εντάσσονται στο πρόγραμμα του LHC και συμφωνούν να προσφέρουν τους υπεραγώωγιμους μαγνήτες. Παραδίδεται ο πρώτος από τους 1.230 διπολικούς μαγνήτες του LHC από το ιταλικό ινστιτούτο INFN.

• Απρίλιος 1998 Αρχίζει η κατασκευή του ανιχνευτή Atlas

• Σεπτέμβριος 1998 - Εγκρίνεται το LHCb, το τέταρτο πείραμα του LHC.

• Νοέμβριος 1999 - CERN και Ρωσία υπογράφουν συμφωνία για τη χρήση του LHC για ειρηνικούς σκοπούς και για το όφελος της ανθρωπότητας.

• Ιούνιος 2001 - Ξεκινά η εγκατάσταση του πειράματος Alice μέσα στον LHC

• Ιούνιος 2003 - Νέο ρεκόρ ταχύτητας μετάδοσης δεδομένων, κατά το οποίο 1 terabyte δεδομένων στάλθηκε από το CERN στην Καλιφόρνια σε λίγο περισσότερο από μία ώρα.

• Σεπτέμβριος 2004 - Ο επιταχυντής SPS σπάει το φράγμα επιτάχυνσης 50 δισεκατομμυρίων πρωτονίων.

• Μάρτιος 2005 - Τοποθετείται ο πρώτος από τους 1232 υπεραγώγιμους διπολικούς μαγνήτες στο τούνελ του LHC.

• Απρίλιος 2005  - Ψύξη κρυογονικής μονάδας στους 1,8 βαθμούς Κέλβιν (-271,4 βαθμοί Κελσίου) για πρώτη φορά.

• Δεκέμβριος 2005 - Το CMS εντοπίζει τα πρώτα «αληθινά» σωματίδια

• Αύγουστος 2006 - Εγκρίνεται το έκτο πείραμα του LHC, το LHCf.

• Σεπτέμβριος 2008 - Ο LHC μπαίνει σταδιακά σε λειτουργία.