Τεχνητοί μετεωρίτες δείχνουν ότι αυτοί που προέρχονται από τον Άρη θα μπορούσε να φέρουν ίχνη ζωής

Πηγή: ScienceDaily, 25 Σεπτεμβρίου 2008

Ένας τεχνητός μετεωρίτης, που σχεδιάστηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, έδειξε ότι θα μπορούσαν να επιβιώσουν ίχνη της ζωής σε ένα Αρειανό μετεωρίτη παρόλο τη θερμότητα και το σοκ της βίαιης εισόδου στην ατμόσφαιρα της Γης. Τα αποτελέσματα του πειράματος δείχνουν επίσης ότι το κυνήγι μετεωριτών πάνω στη Γη θα πρέπει να διευρυνθεί ώστε να συμπεριλάβει και την αναζήτηση λευκών βράχων, αν θέλουμε να βρούμε ίχνη ζωής σε Αρειανούς μετεωρίτες.

Το πείραμα STONE-6, όπως λέγεται, έλεγξε αν δείγμα ιζηματογενούς πετρώματος θα μπορούσε να αντέξει τις ακραίες συνθήκες, κατά τη διάρκεια της καθόδου στην ατμόσφαιρα της Γης, όπου οι θερμοκρασίες έφθασαν τουλάχιστον στους 1.700 βαθμούς Κελσίου. Μετά την προσγείωση, τα δείγματα μεταφέρθηκαν προστατευμένα σε ένα εργαστήριο απολύτως καθαρό στο εργαστήριο ESTEC, και εξετάστηκε προκειμένου να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν ίχνη ζωής που να παρέμειναν εκεί. Τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν από την Frances Westall στο Ευρωπαϊκό Κογκρέσο Πλανητικών Επιστημών.

Πρόσφατες αποστολές έχουν συγκεντρώσει αδιάσειστα στοιχεία για το νερό και ιζήματα στο νεαρό Άρη. Πιθανά αρειανά ίχνη ζωής έχουν περισσότερες πιθανότητες να βρεθούν στα ιζήματα που έχουν σχηματιστεί στο νερό. Ωστόσο, αν και έχουν εντοπιστεί περίπου 39 μετεωρίτες από τον Άρη , είναι όλοι τους τύπου βασαλτικού βράχου. Μάλιστα δεν έχει βρεθεί μέχρι σήμερα κανένας ιζηματογενής μετεωρίτης.

Η Westall λέει ότι το πείραμα STONE-6 δείχνει ότι θα μπορούσε να φθάσει στη Γη ιζηματογενής αρειανός μετεωρίτης. Το γεγονός ότι δεν έχει φτάσει μέχρι σήμερα θα μπορούσε να σημαίνει ότι πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που κυνηγούμε αρειανούς μετεωρίτες. Οι περισσότεροι από αυτούς έχουν βρεθεί στην Ανταρκτική, όπου η μαύρη κρούστα λόγω τήξης τους, ξεχωρίζει καθαρά από το λευκό χιόνι. Σε αυτό το πείραμα διαπιστώσαμε ότι τα ιζηματογενή πετρώματα αναπτύσσουν  ένα λευκό φλοιό ή δεν υπάρχει καθόλου. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να διευρυνθεί η έρευνα και σε άσπρου ή ανοικτού χρώματος βράχους."

Το πείραμα STONE-6 ήταν τοποθετημένο σε μια κάψουλα που ξεκίνησε από το Baikonur στις 14 Σεπτεμβρίου 2007. Δύο δείγματα γήινου πετρώματος και ένα δείγμα ελέγχου από βασάλτη ήταν σταθεροποιημένα με την θερμική ασπίδα της κάψουλας επιστροφής, κατά τη επάνοδό της στην ατμόσφαιρα στις 26 Σεπτέμβρη 2007, μετά από 12 μέρες σε τροχιά. Ο βασάλτης χάθηκε κατά την επανείσοδο. Ωστόσο, ένα δείγμα ηλικίας 3,5 δισεκατομμυρίων ετών από ηφαιστειακή άμμο που περιείχε ανθρακούχα μικροαπολιθώματα και ένα δείγμα από πλίνθο 370 εκατομμυρίων ετών από τα νησιά Orkney, που περιείχαν χημικούς βιοδείκτες επέζησαν και τα δύο.

Αμφισβητείται η θεωρία της Πανσπερμίας

Με την εξέταση στο εργαστήριο ESTEC, το δείγμα από την περιοχή Pilbara της Αυστραλίας των 3,5 δισ. ετών από άμμο, βρέθηκε να έχει σχηματίσει ένα φλοιό πάχους μισό χιλιοστό λόγω της τήξης, που είχε ένα κρεμώδες λευκό χρώμα. Περίπου ο μισός βράχος είχε αφαιρεθεί αλλά επέζησαν τα ανθρακούχα μικροαπολιθώματα που ήταν βαθιά στο δείγμα. Περίπου το 30% των άλλων ιζημάτων, από άμμο που προέρχονται από τα νησιά Orkney, επίσης διασώθηκαν, όπως και μερικά από τα βιομόρια. Η θερμότητα της εισόδου οδήγησε σε ορυκτολογικές αλλαγές και στις δύο βράχους.

Οι βράχοι επίσης μετέφεραν ζωντανούς οργανισμούς, ένα είδος βακτηρίου που ονομάζεται Chroococcidiopsis, στο πίσω μέρος των βράχων, μακριά από το εκτεθειμένο άκρο. Δυστυχώς, η θερμότητα της επανεισόδου στην ατμόσφαιρα ήταν τόσο υψηλή, έστω και με την προστατευτική επίστρωση βράχου πάχους δύο εκατοστών, που οι οργανισμοί αυτοί έγιναν κάρβουνο. Πέθαναν αλλά παραμένουν ακόμη μορφές αναγνωρίσιμες.

Η Westall πιστεύει ότι το πείραμα STONE-6 δείχνει ότι, αν αρειανοί ιζηματογενείς μετεωρίτες φέρουν ίχνη ζωής του παρελθόντος, τότε τα ίχνη αυτά θα μπορούσαν να μεταφερθούν με ασφάλεια στη Γη. Ωστόσο, τα αποτελέσματα είναι πιο προβληματικά όταν εφαρμόζεται στην Πανσπερμία, μια θεωρία που προτείνει ότι τα ζωντανά κύτταρα θα μπορούσαν να μεταφέρονται μεταξύ των πλανητών. Το πείραμα STONE-6 έδειξε ότι τουλάχιστον δύο εκατοστά βράχου δεν είναι επαρκής κάλυμμα για την προστασία των οργανισμών κατά την είσοδο του στη Γη.

Η υπόθεση της πανσπερμίας έγινε ευρέως γνωστή το 1996 όταν ομάδα Αμερικανών επιστημόνων δήλωσε ότι ο διάσημος μετεωρίτης που βρέθηκε στην Ανταρκτική ενδέχεται να έφερε ίχνη απολιθωμένων βακτηρίων που κάποτε ζούσαν στον πλανήτη Άρη.

Σχετικά με το πείραμα STONE-6

Το 1999, η ESA δημιούργησε το πρώτο πείραμα τεχνητού μετεωρίτη στο διάστημα, STONE-1, που δοκίμασε τις επιπτώσεις της εισόδου στην ατμόσφαιρα της Γης σε δείγματα πυριγενή και ιζηματογενή πετρώματα, καθώς και με προσομοίωση του δείγματος αρειανού ρεγκόλιθου. Από τότε, έχουν γίνει κι άλλα πειράματα STONE με διαφορετικούς τύπους πετρωμάτων και βιολογικά ίχνη. Κατά τη διάρκεια της καθόδου του δείγματος στην ατμόσφαιρα η ταχύτητα του φτάνει τα 7,6 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο, ελαφρώς χαμηλότερη από έναν κανονικό μετεωρίτη που η ταχύτητα του είναι 12-15 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο.

Αναζητώντας περισσότερες πληροφορίες, Ευρωπαίοι επιστήμονες κατασκεύασαν «τεχνητούς μετεωρίτες» ώστε να δουν τι συμβαίνει όταν βράχοι που περιέχουν ίχνη απολιθωμάτων και ζωντανά βακτήρια εκτεθούν στη θερμότητα που δημιουργείται κατά την είσοδο στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας. Για το σκοπό αυτό τοποθέτησαν δύο μικρά πετρώματα σε μη επανδρωμένη ρωσική κάψουλα που εκτοξεύθηκε στο διάστημα τον Σεπτέμβριο του 2007 και επέστρεψε στη Γη δώδεκα μέρες μετά. Τα δύο δείγματα τοποθετήθηκαν στη θερμική ασπίδα του σκάφους, το οποίο έφτασε ταχύτητα 7,6 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο κατά την επάνοδο.

Τα δείγματα πετρωμάτων περιείχαν μικρό-απολιθώματα ενώ στο πίσω μέρος τους οι επιστήμονες τοποθέτησαν ζωντανά βακτήρια που ζουν στο κάτω μέρος πετρωμάτων στις ερήμους και επιζούν σε μικροσκοπικές επιφάνειες με υγρασία. Όταν τα δύο πετρώματα αναλύθηκαν μετά την επιστροφή τους στη Γη, οι επιστήμονες παρατήρησαν μία λευκή επικάλυψη στο ένα από τα δύο δείγματα, κάτω από το οποίο τα μίκρο-απολιθώματα παρέμεναν άθικτα. Δεν ίσχυε το ίδιο όμως και για τα βακτήρια, που καταστράφηκαν κατά την είσοδο στην ατμόσφαιρα.