Αστρονόμοι ανιχνεύουν ύλη που απομακρύνεται βίαια από μια μαύρη τρύπα

Πηγή: ScienceDaily, 18 Νοεμβρίου 2008

Αστρονόμοι έχουν χρησιμοποιήσει δύο διαφορετικά τηλεσκόπια ταυτόχρονα για να μελετήσουν τις βίαιες εκλάμψεις που βγαίνουν από μια υπερβαρέα μαύρη τρύπα στο κέντρο του Γαλαξία μας. Έχουν ανιχνεύσει εκρήξεις από την περιοχή αυτή, γνωστή ως Τοξότης Α*, οι οποίες αποκαλύπτουν το υλικό να απλώνεται καθώς αυτό κινείται σε τροχιές μέσα στην έντονη βαρύτητα κοντά στην κεντρική μαύρη τρύπα.

Αριστερή εικόνα: Η σύνθετη χρωματιστή εικόνα της κεντρικής περιοχής του Γαλαξία μας, περίπου 26.000 έτη φωτός από τη Γη. Γιγάντια σύννεφα αερίου και σκόνης παρουσιάζονται με μπλε χρώμα. Δεξιές εικόνες: Αυτή η σειρά των τριών καλλιτεχνικών εικόνων δείχνει μια λαμπρή "φυσαλίδα" αερίου στο δίσκο του υλικού που περιτριγυρίζει τη μαύρη τρύπα στο κέντρο του Γαλαξία μας, τον Τοξότη Α*. Αυτή η άμορφη μάζα του υλικού που είναι υπεύθυνη για τις εκλάμψεις που εντοπίστηκαν από τους ερευνητές

Η ομάδα των ευρωπαίων και αμερικανών αστρονόμων χρησιμοποίησαν το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) και το τηλεσκόπιο Atacama Pathfinder Experiment (APEX), που και τα δύο είναι στη Χιλή, για να μελετήσουν το φως κοντά στο υπέρυθρο από την περιοχή Τοξότης Α* καθώς και μήκη κύματος κάτω από το χιλιοστό αντίστοιχα. Είναι η πρώτη φορά που αστρονόμοι έχουν αλιεύσει εκλάμψεις με αυτά τα τηλεσκόπια ταυτόχρονα. Τα τηλεσκόπια είναι στο νότιο ημισφαίριο που δίνει καλύτερη οπτική επαφή για τη μελέτη του γαλαξιακό Κέντρου.

"Οι παρατηρήσεις όπως αυτή, σε μια ευρεία περιοχή μηκών κύματος, είναι πραγματικά ο μόνος τρόπος για να καταλάβουμε τι συμβαίνει κοντά στην μαύρη τρύπα", λέει ο Andreas Eckart του Πανεπιστημίου της Κολωνίας, ο οποίος καθοδήγησε την ομάδα.

Ο Sagittarius A* (Τοξότης ) είναι το κέντρο του Γαλαξία μας όπου βρίσκεται μια υπερβαρέα μαύρη τρύπα, με μάζα περίπου 4 εκατομμύρια φορές του Ήλιου. Οι περισσότεροι γαλαξίες, μπορεί και όλοι, είναι ύποπτοι πως έχουν υπερβαρέες μαύρες τρύπες στο κέντρο τους.

Η δε μαύρη τρύπα στην περιοχή Τοξότης Α* είναι η μοναδική που μπορούν τα σημερινά τηλεσκόπια να ανιχνεύσουν αυτές τις εκλάμψεις από το υλικό, που βρίσκεται σε τροχιά λίγο έξω από τον ορίζοντα γεγονότων.

Ας σημειωθεί πως η εκπομπή από την κεντρική περιοχή Τοξότης A* εκτιμάται ότι προέρχεται από το αέριο που φεύγει από τα άστρα, και το οποίο στη συνέχεια αφού στραφεί γύρω από τη μαύρη τρύπα πέφτει μέσα της.

Το αέριο έχει υπολογιστεί ότι έχει ταχύτητα επέκτασης περίπου 5 εκατομμύρια km/h, και μπορεί να φαίνεται γρήγορη, όμως είναι μόνο το 0,5% της ταχύτητας του φωτός. Για να ξεφύγει από την πολύ ισχυρή βαρύτητα τόσο κοντά στη μαύρη τρύπα, το αέριο θα πρέπει να ταξιδεύει με το ήμισυ της ταχύτητας του φωτός - 100 φορές ταχύτερη από αυτή που ανιχνεύθηκε - γι αυτό και οι ερευνητές πιστεύουν ότι το αέριο δεν μπορεί να φύγει προς τα έξω με τη μορφή του πίδακα. Αντίθετα, υπάρχουν υπόνοιες ότι μια φυσαλίδα αερίου που στρέφεται γύρω από τη μαύρη τρύπα απλώνεται, όπως η ζύμη, και τελικά αυτή είναι που προκαλεί την επέκταση.

Ο ταυτόχρονος συνδυασμός των δύο τηλεσκοπίων VLT και APEX έχει αποδειχθεί ότι είναι ένα ισχυρό μέσο για να μελετηθούν οι εκλάμψεις του φωτός σε πολλαπλά μήκη κύματος. Η ομάδα ελπίζει ότι οι μελλοντικές παρατηρήσεις θα τους βοηθήσουν να αποδείξουν το προτεινόμενο μοντέλο τους, και να ανακαλύψουν περισσότερα για αυτή τη μυστηριώδη περιοχή στο κέντρο του Γαλαξία μας.