|
Ένας ωκεανός βρίσκεται κάτω από τον παγωμένο φλοιό της
Ευρώπης, του παγωμένου φεγγαριού του Δία. Περίεργα πλάσματα θα μπορούσαν να κολυμπούν σε αυτά τα ξένα
νερά, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει σταλεί καμιά αποστολή εκεί πάνω για να
διερευνήσει αυτή την πιθανότητα.
 Μόνο από το
διαστημόπλοιο Γαλιλαίος, το οποίο περιστράφηκε γύρω από το σύστημα του Δία από το 1995 έως το
2003, είχαμε κάποιες εικόνες από την Ευρώπη. Αλλά τελευταία, ερευνητές αναπτύσσουν ένα νέο σχέδιο,
για να μελετήσει το φεγγάρι
με ακόμη μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Η Αποστολή Συστήματος Δία-Ευρώπης (EJSM)
έχει σαν σκοπό να στείλει ένα διαστημόπλοιο σε τροχιά γύρω από την Ευρώπη και
ένα άλλο σε τροχιά
γύρω από τον Γανυμήδη, άλλο ένα μεγάλο φεγγάρι του Δία, που επίσης μπορεί να έχει υγρό
ωκεανό κλειδωμένο κάτω από ένα εξωτερικό παγωμένο στρώμα.
Η αποστολή
EJSM θα είναι μια κοινή αποστολή της NASA και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας
Διαστήματος, με την ESA να είναι υπεύθυνη για το διαστημικό όχημα του Γανυμήδη
και η NASA για την Ευρώπη. Τα δύο διαστημόπλοια θα συνεργάζονται,
και επίσης θα είναι σε θέση να πραγματοποιούν περιορισμένες μελέτες για τα
μεγαλύτερα φεγγάρια Ιώ και Καλλιστώ, καθώς και για τον πλανήτη Δία.
Ο
Brad Dalton της NASA λέει ότι μεταξύ των άλλων το τροχιακό διαστημόπλοιο
της Ευρώπης θα μεταφέρει
μια κάμερα, ένα φασματόμετρο, και ένα ισχυρό σύστημα ραντάρ.
Το ραντάρ του διαστημικού οχήματος θα επέτρεπε να δούμε τον πάγο της
Ευρώπης και να ανακαλύψουμε πόσο παχύς είναι.
Το τροχιακό διαστημόπλοιο για τον Γανυμήδη, επίσης, θα φέρει μια κάμερα κι
ένα φασματόμετρο όπως και ένα αναλυτή για τη σκόνη, ένα φασματοφωτόμετρο μάζας ή
ένα μαγνητόμετρο - όργανα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την μελέτη της
σύνθεσης της επιφάνειας του Γανυμήδη και του γύρω περιβάλλοντος του.
Ο
σχεδιασμός λέει ότι το διαστημόπλοιο για την Ευρώπη θα δώσει προσοχή στην αστροβιολογική
σημασία του ωκεανού της Ευρώπης, και επομένως θα πρέπει να εστιάσει περισσότερο
σε άμεσα αποδεικτικά στοιχεία για τον ωκεανό και την παλιρροϊκή ευκαμψία
που τον διατηρεί υγρό. Για τον Γανυμήδη όμως το διαστημόπλοιο θα εστιάσει
στα γεωφυσικά του χαρακτηριστικά.
Ο
Dalton πιστεύει ότι θεωρούν απαραίτητο να στείλουν ένα κατευθυνόμενο βολιστήρα, που θα χτυπήσει τον πάγο
με
υψηλή ταχύτητα. Μία τέτοια συσκευή θα μπορούσε να προσφέρει πολλές
πληροφορίες σχετικά με τη σύνθεση του παγωμένου φλοιού - ακριβώς όπως
έγινε στην αποστολή Deep Impact πάνω σε έναν κομήτη.
Μία ιδέα είναι ο βολιστήρας να περιλαμβάνει ένα σεισμογράφο,
προκειμένου να έχουμε μια αίσθηση του τι γίνεται μέσα στον πάγο
της Ευρώπης. Το σεισμόμετρο επίσης μπορεί να περιλαμβάνει ένα
φασματόμετρο μάζας για να βρει τι είδους χημεία γίνεται μέσα στο πάγο.
Η αποστολή αυτή θα μπορούσε να δώσει απάντηση στο ερώτημα αν υπάρχει ζωή
από την ανάλυση του παγωμένου κελύφους. Ο ωκεανός κάτω από τον πάγο στην Ευρώπη κατά καιρούς
αναβλύζει μέσα από ρωγμές στον πάγο
και ξεπλένει την επιφάνεια, διαγράφοντας χαρακτηριστικά
όπως κρατήρες από σύγκρουση. Αν η ζωή μπορεί να έχει μεταφερθεί μέσα σε αυτά τα
αναβλύζοντα νερά, τότε θα μπορούσε να έχει παγώσει μέσα στον πάγο και ένα
σκάφος θα
μπορούσε να την είχε ανιχνεύσει.
Το διαστημόπλοιο βέβαια θα έχει δυσκολίες να βρει αποδείξεις για την
παρουσία ζωής
εάν περιοριστεί στο βυθό του ωκεανού. Ορισμένοι επιστήμονες θεωρούν πως η
προέλευση της ζωής στη Γη εμφανίστηκε σε ηφαιστειακές σχισμές στον
ωκεανό. Υποψιάζονται δε ότι η Ευρώπη έχει μια παρόμοια ηφαιστειακή δραστηριότητα χάρη
στη βαρυτική επίδραση του Δία, η οποία συμπιέζει την Ευρώπη καθώς αυτή
πάει από
τη μία πλευρά του πλανήτη στην άλλη. Αυτή η 'παλιρροϊκή ευκαμψία' θα
διατηρεί τον πυρήνα της
Ευρώπης ρευστό και θα έχει σαν αποτέλεσμα την ηφαιστειακή
δραστηριότητα - σαν το γειτονικό φεγγάρι Ιώ της Ευρώπης για παράδειγμα. Οι τροχιές
της Ιούς είναι ακόμα πιο κοντά στον Δία από την Ευρώπη, και η επιφάνεια
της είναι σημαδεμένη με ενεργά
ηφαίστεια που εκλύουν θείο και άλλες χημικές ενώσεις στο
διάστημα. Πολλές από αυτές τις ίδιες ενώσεις βρίσκονται σε υδροθερμικές
σχισμές στην Γη, και μπορεί να σχετίζονται με την πρώιμη ζωή στον πλανήτη μας.
Ακόμη και αν η αποστολή EJSM δεν βρει άμεσα αποδεικτικά στοιχεία για τη ζωή στην
Ευρώπη, μπορεί όμως να είναι σε θέση να καθορίσει αν το φεγγάρι γενικά ευνοεί τη ζωή όπως την ξέρουμε. Αν
η αποστολή EJSM διαπιστώσει ότι το περιβάλλον της
Ευρώπης είναι φιλόξενο για τη ζωή, λέει ο Dalton, τότε "αυτό το
γεγονός βελτιώνει τις
προοπτικές μας για την αναζήτηση αργότερα ενός συστήματος για μετοίκηση."
Φυσικά, η EJSM θα μπορούσε να καθορίσει ότι η Ευρώπη είναι αφιλόξενη για τη
ζωή. Ωστόσο, ο Dalton λέει πως ακόμα και αν τα στοιχεία δείχνουν ότι η Ευρώπη είναι
ένα νεκρό φεγγάρι, δεν θα είναι αυτή η τελική απάντηση σχετικά με την
πιθανότητα για ζωή στην Ευρώπη.
Μια αποστολή που είχε σχεδιαστεί με τίτλο Jupiter Icy Moons Orbiter ακυρώθηκε το 2005,
εν μέρει λόγω της πολυπλοκότητας των σχεδίων της αποστολής. Η NASA σχεδιάζει να
στείλει την αποστολή Juno στον Δία το 2011, αλλά το διαστημικό όχημα
θα βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Δία και δεν θα κάνει καμία μελέτη των
φεγγαριών του. Η ESA από την άλλη
έχει σκεφτεί την αποστολή Jovian Europe Orbiter, αλλά η αποστολή αυτή βρίσκεται
ακόμη στα πρώτα στάδια σχεδιασμού και δεν υπάρχει ακόμα καμιά πρόβλεψη για
την ημερομηνία εκτόξευσης.
Τέλος οι δύο διαστημικές υπηρεσίες NASA και ESA σήμερα προσπαθούν να καθορίσουν ποια θα είναι η επόμενη αποστολή
σε πλανήτη. Οι ανταγωνιστικές με την αποστολή EJSM είναι η TSSM,
μια αποστολή για τον Κρόνο και το φεγγάρι του Τιτάνα. Η τελική επιλογή θα
γίνει στις αρχές του 2009. Όποια αποστολή κι αν επιλεγεί η
προβλεπόμενη ημερομηνία εκτόξευσης θα είναι γύρω στο 2020, και η άφιξη της γύρω στο
2030.
|
