Σεληνιακός λίθος δείχνει ότι η νεαρή Σελήνη είχε ένα καυτό πυρήνα και μαγνητικό πεδίο

Πηγές: New York Times - Scientific American, 20 Ιανουαρίου 2009

Ένας μικρός λίθος από το φεγγάρι πλάτους μόνο 5 εκατοστών, που σήκωσαν οι αστροναύτες σε έναν από τους τελευταίους τους περιπάτους στο φεγγάρι, έχει δώσει στους ερευνητές νέα δεδομένα για τη γεωλογική ιστορία του δορυφόρου της Γης. Ο λίθος, που συλλέχθηκε κατά τη διάρκεια της αποστολής Απόλλων 17 το 1972, είναι ηλικίας περίπου 4,2 δισ. ετών, και παρουσιάζει στοιχεία που αποδεικνύουν ότι το φεγγάρι κάποτε είχε πυρήνα από λιωμένο σίδηρο, που δημιουργούσε κι ένα μαγνητικό πεδίο κατά τις πρώτες ημέρες του δορυφόρου. Τα ευρήματα αυτά αναγκάζουν τους ερευνητές να επανεξετάσουν την επικρατούσα αντίληψη ότι αντικείμενα μικρότερα από τον Άρη δεν μπορεί να διατηρήσουν ένα σταθερό μαγνητικό πεδίο.

Πολλά από τα μικρά βράχια που έφεραν οι αστροναύτες από τη Σελήνη έχουν ένα ελαφρύ μαγνητικό σήμα, γεγονός που υποδηλώνει ότι αυτά αρχικά ψύχθηκαν από μάγμα, όταν η Σελήνη είχε μαγνητικό πεδίο. Ήταν μια έκπληξη για πολλούς επιστήμονες οι οποίοι θεωρούν πως η Σελήνη ήταν πολύ μικρή και πολύ ψυχρή για να διέθετε κάποτε ένα γεωμαγνητικό δυναμό,   όπου ηλεκτρικά ρεύματα εξ αιτίας της μεταφοράς λιωμένου σιδήρου δημιουργούν ένα μαγνητικό πεδίο.

Αλλά ένας λιωμένος πυρήνας δεν ήταν και η μόνη εξήγηση για τα μαγνητικά ίχνη. Ορισμένοι ερευνητές θεώρησαν ότι ένας έντονος βομβαρδισμός  μετεωριτών και αστεροειδών κατάφεραν τέτοια πλήγματα που μαγνήτισαν τους σεληνιακούς βράχους.

Σε προηγούμενες μελέτες του αρχαίου βράχου δεν είχαν βρεθεί στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ο βράχος είχε μεταβληθεί από την δύναμη των συγκρούσεων με μετεωρίτες. Η νέα έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο Science, προσθέτει κι άλλες αποδείξεις στη θεωρία ότι το νεαρό φεγγάρι είχε κάποτε δικό του μαγνητικό πεδίο. Με τη βοήθεια ενός οργάνου που ονομάζεται μαγνητόμετρο λίθου, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το το μαγνητικό πεδίο του σεληνιακού λίθου σχηματίστηκε μόλις ο βράχος κρυσταλλοποιήθηκε πριν 4,2 δισεκατομμύρια χρόνια. Η μαγνήτιση φαίνεται να έχει κωδικοποιηθεί πάνω στο βράχο, κατά τη διάρκεια της περιόδου ψύξης σε ένα διάστημα χιλιάδων χρόνων. Αυτή η περίοδος ψύξης  δεν θα επέτρεπε την μαγνήτιση των βράχων από τις συγκρούσεις με μετεωρίτες, που συνήθως εξαφανίζεται σε λίγες ημέρες, να είναι παγιδευμένη μέσα τους.

Ο επικεφαλής ερευνητής Ian Garrick-Bethell αναφέρει ότι οι διαπιστώσεις τους εγείρουν κάποια ερωτήματα σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση της Σελήνης. "Αν πούμε ότι το φεγγάρι είχε  στο παρελθόν ένα υγρό πυρήνα, τότε θα μπορούσε κάποιος να συμπεράνει ότι εξακολουθεί να έχει και σήμερα πυρήνα - πραγματικά ένας πυρήνας δεν μπορεί να πάει πουθενά", λέει. “"Μπορεί να μην είμαστε σε θέση να συμπεράνουμε αν είναι υγρός ή στερεός, αλλά υπάρχουν και άλλες μελέτες που δείχνουν ότι το φεγγάρι σήμερα μπορεί να έχει ένα υγρό πυρήνα. Ωστόσο, αν το φεγγάρι έχει ακόμη ένα υγρό πυρήνα πρέπει να ψύχθηκε αρκετά για να σταματήσει το γεωμαγνητικό δυναμό, γιατί το φεγγάρι δεν μπορεί να υπερηφανεύεται για το μαγνητικό του πεδίο σήμερα."