Το Παρατηρητήριο Kepler της NASA ετοιμάζεται για εκτόξευση

Πηγή: Reuters, 1 Φεβρουαρίου 2009

Η NASA παρουσίασε το νέο τηλεσκόπιο Kepler που θα ψάξει να βρει αν υπάρχουν κατοικήσιμοι πλανήτες σε άλλα ηλιακά συστήματα. Το Kepler είναι σχεδιασμένο για να ερευνήσει περισσότερα από 100.000 άστρα στο Γαλαξία μας. Ο στόχος είναι ο προσδιορισμός του αριθμού των άστρων σαν τον ήλιο μας που έχουν πλανήτες σαν τη Γη ή και πιο μεγάλες διαστάσεις, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που βρίσκονται στην κατοικήσιμη ζώνη του άστρου τους, όπου μπορεί να υπάρχουν περιοχές με υγρό νερό και, ίσως, ζωή.

Χάρτης περιοχών του Γαλαξία όπου το Kepler θα ψάξει για άλλη Γη

"Ένα αρνητικό αποτέλεσμα είναι εξίσου σημαντικό με την ανακάλυψη των πλανητών," λέει ο Michael Bicay, διευθυντής επιστημών του Ερευνητικού Κέντρου Ames της NASA.

Το Kepler που ετοιμάζεται για εκτόξευση στις 5 Μαρτίου του 2009 από το ακρωτήριο Κανάβεραλ, έχει ένα φωτόμετρο με διάμετρο 0,95 μ. - με ένα μεγάλο οπτικό πεδίο για αστρονομικό τηλεσκόπιο. Επίσης, είναι εξοπλισμένο με μια κάμερα 95 megapixel - το μεγαλύτερο που έχει πετάξει ποτέ στο διάστημα. Πρόκειται να φτάσει σε απόσταση 1,5 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη στη θέση που αποκαλείται Lagrange. Το μεγάλο πλεονέκτημα του Kepler είναι ότι έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορεί να παρατηρεί 100.000 πλανήτες και αστέρια την ίδια στιγμή. Σύμφωνα με τους επιστήμονες της NASA θα μπορέσει να βρει έως και 480 πλανήτες, οι οποίοι έχουν ίδια χαρακτηριστικά με τη Γη.

Η NASA ελπίζει να καθοριστεί η κατανομή των μεγεθών και σχημάτων των τροχιών των μεγαλύτερων πλανητών μέσα ή κοντά στην κατοικήσιμη ζώνη μιας μεγάλης ποικιλίας πλανητών.

"Το Kepler θα αναζητήσει πλανήτες παρατηρώντας τις μικροσκοπικές αλλαγές στη φωτεινότητα του άστρου, όταν ένας πλανήτης περνά από μπροστά του - ή στην πλανητική διέλευση όπως αλλιώς λέγεται", δήλωσε η NASA.

Ένας πλανήτης του μεγέθους του Δία καλύπτει περίπου 1% του φωτός που εκπέμπει ο ήλιος μας, ενώ ένας πλανήτης σα τη Γη, μεταβάλλει τη φωτεινότητα του άστρου κατά 84 μόνο εκατομμυριοστά. Πρόκειται λοιπόν για μια πολύ μικρή μεταβολή και είναι πολύ δύσκολο να εντοπισθεί κάποιος πλανήτης σαν τη Γη. Γι αυτό το σχέδιο είναι να παρατηρήσουν οι αστρονόμοι τα άστρα αυτά για τρία χρόνια και να περιμένουν για την παραμικρή μεταβολή.

"Μόλις εντοπιστεί, το μέγεθος της τροχιάς μπορεί να υπολογιστεί από την περίοδο (πόσο χρονικό διάστημα χρειάζεται ο πλανήτης για να ολοκληρώσει την τροχιά του γύρω από το αστέρι) και τη μάζα του άστρου χρησιμοποιώντας τον τρίτο νόμο της κίνησης των πλανητών του Kepler."

"Το μέγεθος του πλανήτη βρίσκεται από το βάθος της διέλευσης (πόσο μειώνεται η φωτεινότητα του άστρου) και το μέγεθος του άστρου. Από το μέγεθος της τροχιάς και την θερμοκρασία του άστρου μπορεί να υπολογιστεί η τυπική θερμοκρασία του πλανήτη. Και από αυτό το ερώτημα μπορεί να απαντηθεί του κατά πόσον είναι ή δεν είναι κατοικήσιμος ο πλανήτης", πρόσθεσε η Υπηρεσία Διαστήματος.

Για να βρουν έναν πλανήτη όπως η Γη, οι επιστήμονες θα πρέπει να συλλάβουν τουλάχιστον τέσσερις διελεύσεις, μια διαδικασία που θα διαρκέσει περίπου 3 1/2 χρόνια. Το βλέμμα του θα είναι σταθερό πάνω σε ένα τμήμα του ουρανού μεταξύ των αστερισμών Κύκνου και Λύρας. Μάλιστα τα επίγεια τηλεσκόπια θα χρησιμοποιούνται για την επαλήθευση αυτών των αποτελεσμάτων.

Το Kepler θα πρέπει να παραμένει απόλυτα ακίνητο για πολλές εβδομάδες, με διαλείμματα 12 ωρών για μία φορά το μήνα προκειμένου να στείλει δεδομένα από 170.000 άστρα στους επιστήμονες στη Γη. Τα επιλεγμένα ουράνια σώματα συνιστούν μόλις ένα κλάσμα των περίπου 4 εκατομμυρίων αντικειμένων που θα βρεθούν στο οπτικό πεδίο του Kepler, αν και οι επιστήμονες προτιμούν να εστιάσουν στην ποιότητα της παρατήρησης, παρά στην ποσότητα των παρατηρούμενων άστρων.

Μέχρι τώρα έχουν παρατηρηθεί πάνω από 330 εξωπλανήτες που στρέφονται γύρω από άλλα αστέρια, αλλά κανένα από αυτά δεν είχε το μέγεθος ή ιδιότητες κατάλληλες για την παρουσία της ζωής.

"Υπάρχουν αρκετά αστροφυσικά φαινόμενα που μεταμφιέζονται ως πλανήτες," αναφέρει ο Bicay. "Γι αυτό θα πρέπει να τα ταξινομήσουμε."

Βέβαια κανείς δε γνωρίζει πόσα άστρα διαθέτουν βραχώδεις πλανήτες όπως η Γη, που περιστρέφονται γύρω τους, σε κατάλληλες αποστάσεις και που θα μπορούσαν να συντηρήσουν ζωή και υγρό νερό. Το τελευταίο ειδικότερα θεωρείται κρίσιμο στοιχείο για την υποστήριξη της ζωής, παρά το ότι η συγκεκριμένη θεωρία εφαρμόζεται μόνο στην περίπτωση του δικού μας πλανήτη.

Η λογική βέβαια λέει ότι δεν είναι δυνατό να είναι η Γη ο μοναδικός μεταξύ δισεκατομμυρίων πλανητών που έχει το κατάλληλο μέγεθος, την κατάλληλη ατμόσφαιρα και βρίσκεται σε σωστή απόσταση από το μητρικό άστρο.

Πάντως αν ανακαλύψουμε δύο πλανήτες στη γειτονιά μας με τα χαρακτηριστικά σαν της Γης, τότε μπορούμε να είμαστε σχεδόν βέβαιοι ότι υπάρχουν πολλοί ακόμα στο σύμπαν.