Ο Νεάντερταλ ξεχώριζε από τους ανθρώπους

Πηγή: AFP, 13 Φεβρουαρίου 2009

Επιστήμονες από το Ινστιτούτο Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ και από την αμερικανική εταιρία 454 Life Science δήλωσαν ότι ανασυντέθηκε πάνω από το 60% το γονιδίωμα του Νεάντερταλ. Οι επιστήμονες που χαρτογράφησαν το γονιδίωμα του Νεάντερταλ βρήκαν ότι έχουμε ελάχιστα κοινά μαζί του

Αναπαράσταση του Νεάντερταλ

Πρόκειται για μια εξέλιξη που θα μπορούσε να αποκαλύψει τις σχέσεις που υπάρχουν ανάμεσα στους σύγχρονους ανθρώπους και στα προϊστορικά ξαδέλφια τους, δήλωσαν οι επιστήμονες.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τμήματα DNA που τα πήραν από τρία Κροατικά απολιθώματα για να χαρτογραφήσουν πάνω από το 60% του συνόλου του γονιδιώματος του Νεάντερταλ από τις τρεις δισεκατομμύρια βάσεις της αλληλουχίας του DNA τους. Η ανάλυση έγινε με ειδικά προγράμματα στους υπολογιστές, ώστε να απομονωθούν οι όποιες αλλαγές στο αρχαίο DNA οφείλονταν σε χημικές βλάβες με το πέρασμα του χρόνου ή σε «μόλυνση» από σύγχρονο ανθρώπινο DNA.

"Η αλληλουχία του γονιδιώματος του Νεάντερταλ θα αποσαφηνίσει την εξελικτική σχέση μεταξύ του ανθρώπου και του Νεάντερταλ, ενώ θα συμβάλει στον προσδιορισμό αυτών των γενετικών αλλαγών που επέτρεψε στους σύγχρονους ανθρώπους να εγκαταλείψουν την Αφρική και να εξαπλωθούν ραγδαία σε όλο τον κόσμο," δήλωσαν οι ερευνητές.

"Οι αλληλουχίες του DNA μπορούν πλέον να συγκριθούν με τα παλαιότερα γονιδιώματα του χιμπατζή και του ανθρώπου για να καταλήξουμε σε ορισμένα αρχικά δεδομένα για τις διαφορές του γονιδιώματος του Νεάντερταλ από εκείνο των σύγχρονων ανθρώπων", συνεχίζει η ανακοίνωση τους.

Οι Νεάντερταλ πιστεύεται ότι είναι ανθρωπίδες που  είχαν την πιο στενή σχέση με τους σημερινούς ανθρώπους, αν και η ακριβής σχέση τους παραμένει ασαφής.

Οι Νεάντερταλ και οι σύγχρονοι άνθρωποι είχαν ένα κοινό πρόγονο που χωρίστηκε στα δύο είδη πριν περίπου 300.000 χρόνια.

Οι Νεάντερταλ ζούσαν σε διάφορα μέρη της Ευρώπης, της Κεντρικής Ασίας και της Μέσης Ανατολής για περίπου 170.000 χρόνια, αλλά τα ίχνη τους εξαφανίζονται κάπου 28.000 χρόνια πριν, στο τελευταίο γνωστό καταφύγιο τους που βρίσκεται στο Γιβραλτάρ. Για πολλά χρόνια ο πληθυσμός τους απλωνόταν από τη Βρετανία μέχρι την Ιβηρική χερσόνησο και από το Ισραήλ μέχρι το Ουζμπεκιστάν.

Τα πρώτα απολιθώματα Νεάντερταλ ανακαλύφθηκαν σε μια σπηλιά στη Γερμανία το 1856, στην κοιλάδα Νεάντερταλ, τρία χρόνια αργότερα από τη δημοσίευση του βιβλίου "Η Καταγωγή των Ειδών» του Δαρβίνου.

Οι δε σύγχρονοι άνθρωποι έφτασαν στην Ευρώπη πριν περίπου 40.000 χρόνια και μέσα σε 10.000 χρόνια από την άφιξη τους, οι Νεάντερταλ είχαν σχεδόν εξαφανιστεί από την ήπειρο. Και γι αυτό η τυχόν επιμιξία των δύο ειδών αποτελεί σημείο έντονης διαμάχης μεταξύ των επιστημόνων.

Ο εγκέφαλος των Νεάντερταλ ήταν περίπου 10% μεγαλύτερος από αυτόν των Homo Sapiens, ενώ η ρωμαλέα τους σωματική κατασκευή τούς βοήθησε να αντέξουν κατά την περίοδο των Παγετώνων. Βλεβαια η ζωή τους ήταν εξαιρετικά δυσάρεστη και πολύ σύντομη, ωστόσο το γονιδιακό του αποτύπωμα διασώθηκε 830.000 χρόνια, μετά την πρώτη εμφάνισή του, για να αποκωδικοποιηθεί στις ημέρες μας.

Το γιατί εξαφανίστηκαν είναι ένα θέμα έντονης συζήτησης, γιατί συνυπήρξαν για ένα διάστημα παράλληλα με τους σύγχρονους ανθρώπους.

Ορισμένοι υποστηρίζουν πως οι Νεάντερταλ αφανίστηκαν από τους ευφυέστερους Homo sapiens κατά τον ανταγωνισμό τους για την τροφή. Οι Νεάντερταλ μάλλον ήρθαν σε επαφή, πριν περίπου 30.000 χρόνια, με τους Κρο-Μανιόν, πρόγονους των σύγχρονων ανθρώπων, όταν αυτοί μετακινήθηκαν στα ίδια μέρη που ζούσαν τα ξαδέλφια μας.

Άλλοι ισχυρίζονται ότι πραγματοποιήθηκε και διασταύρωση μεταξύ τους, γεγονός που εξηγεί γιατί το είδος Νεάντερταλ εξαφανίστηκε, αλλά σημαίνει και ότι θα μπορούσαμε να έχουμε κληρονομήσει στοιχεία του γονιδιώματος του Νεάντερταλ.

Ο Svante Paabo επικεφαλής της έρευνας έχει οργανώσει μια ομάδα από όλο τον κόσμο για να αναλύσει το γονιδίωμα του Νεάντερταλ.

Οι ερευνητές πρόκειται να εξετάσουν μια σειρά από γονίδια που έχουν προσδιοριστεί ότι διαδραματίζουν σπουδαίο ρόλο στην πρόσφατη εξέλιξη του ανθρώπου, συμπεριλαμβανομένων αυτών που εμπλέκονται στην ανάπτυξη και τη γήρανση του εγκεφάλου, και που έχουν προταθεί ότι πιθανόν να μας έχουν έρθει από τους Νεάντερταλ.

"Η πρόχειρη ανάλυση έδειξε ότι είναι εξαιρετικά απίθανο να συνέβη μεγάλη διασταύρωση, καθώς υπάρχει "πολύ λίγη, αν υπάρχει" συμβολή των Νεάντερταλ στην δεξαμενή των ανθρωπίνων γονιδίων, δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Svante Paabo του Ινστιτούτου Max Planck.

Αλλά αυτή, επίσης, αποκάλυψε ότι τα ξαδέλφια μας οι Νεάντερταλ μπορεί να ήταν πιο κοντά μας από ό,τι νομίζαμε: μοιραζόμαστε ένα γονίδιο το οποίο παίζει βασικό ρόλο στη λειτουργία της ομιλίας και της γλώσσας.

"Βέβαια δεν είναι πολύ διαφορετικοί από μας από την άποψη του γονιδιώματος."

Η έρευνα θα επιτρέψει στους ερευνητές να εντοπίσουν τις αλλαγές που σημειώθηκαν στο ανθρώπινο γονιδίωμα πριν από τον διαχωρισμό από το Νεάντερταλ και ποιές συνέβησαν στη συνέχεια.

"Τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν ότι έχουν συμβάλει οι Νεάντερταλ, σε ένα πολύ μικρό ποσοστό των αλλατης διακύμανσης που βρέθηκαν στη σύγχρονη ανθρώπινους πληθυσμούς," ανακοίνωσε το γερμανικό ινστιτούτο.

Όπως προκύπτει, με εξαίρεση ένα γονίδιο το FOXP2, σχετικό με το λόγο και τη γλώσσα, ελάχιστα άλλα είναι κοινά με τους ανθρώπους.

Τέλος ο Svante Paabo απέκλεισε την πιθανότητα να καταστεί εφικτή η κλωνοποίηση ενός Νεάντερταλ, με δεδομένη την πανάρχαιη ηλικία του DNA του. "Ήταν και θα παραμείνει αδύνατο. Ανήκει περισσότερο στο πεδίο της επιστημονικής φαντασίας παρά της επιστήμης", δήλωσε.