Η επόμενη μεγάλη πλανητική αποστολή για τον Δία και τα φεγγάρια του

Πηγή: UniverseToDay, 18 Φεβρουαρίου 2009

Σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα μεταξύ της NASA και της ESA, οι δύο διαστημικές υπηρεσίες περιόρισαν τις επιλογές τους για τις επόμενες μεγάλες πλανητικές αποστολές, που θα είναι μια κοινή προσπάθεια μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Μια αποστολή προς τον Δία και τα τέσσερα μεγαλύτερα φεγγάρια του θα είναι η κύρια αποστολή στην οποία θα επικεντρωθούν, ενώ συνεχίζουν να προγραμματίζουν μία άλλη δυναμική αποστολή προς τον Κρόνο και τα μεγαλύτερα φεγγάρια του, τον Τιτάνα και τον Εγκέλαδο. Οι δύο αποστολές, Εuropa Jupiter System Mission (ΕJSΜ) και Titan Saturn System Mission, είναι λοιπόν το αποτέλεσμα της συγχώνευσης των ξεχωριστών προγραμμάτων των δύο διαστημικών υπηρεσιών NASA και ESA.

Καλλιτεχνική απεικόνιση των μελλοντικών αποστολών στην Ευρώπη και στον Τιτάνα

"Αυτή η συνεργασία αποτελεί μια νέα πρόκληση στον τομέα της εξερεύνησης και αποτελεί ορόσημο στη διαστημική επιστήμη στον 21ο αιώνα", δήλωσε ο David Southwood, διευθυντής του Τμήματος Εξερευνήσεων της ΕSΑ.

Οι απαιτήσεις της αποστολής για τον Δία είναι ιδιαίτερα υψηλές, γι΄ αυτό και σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις το κόστος της θα ανέλθει σε αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ.

Αν και οι δύο υπηρεσίες επέλεξαν τελικά να οργανώσουν την αποστολή στον Δία, η συνέχιση της εξερεύνησης του Κρόνου και των φεγγαριών του έχει την ίδια ή και μεγαλύτερη σημασία για την επιστημονική κοινότητα και δεν θα την εγκαταλείψουν, δηλώνουν οι υπεύθυνοι.

Η αποστολή γα το σύστημα του Δία θα χρησιμοποιήσει δύο ρομποτικά σκάφη σε τροχιά για τη διεξαγωγή μιας λεπτομερούς μελέτης του αέριου γίγαντα πλανήτη Δία καθώς και στα φεγγάρια του Ιώ, Ευρώπη, Γανυμήδη και Καλλιστώ. Η NASA θα φτιάξει ένα δορυφόρο, που αρχικά ονομάστηκε Jupiter Europa. Ενώ η ESA θα φτιάξει το άλλο σκάφος, το οποίο αρχικά ονομάστηκε Jupiter Ganymede. Τα δύο σκάφη θα ξεκινήσουν το 2020 με δύο ξεχωριστά οχήματα εκτόξευσης και από διαφορετικές τοποθεσίες εκτόξευσης. Τα δύο σκάφη θα φθάσουν στο σύστημα του Δία το 2026 και θα περάσουν τουλάχιστον τρία χρόνια για τη διεξαγωγή της έρευνας.

Η Ευρώπη έχει μια παγωμένη επιφάνεια, και οι επιστήμονες υποθέτουν ότι έχει έναν ωκεανό με νερό κάτω από την επιφάνεια της, που θα μπορούσε να προσφέρει ένα φιλόξενο σπίτι για τα έμβια όντα. Φαίνεται να διαθέτει τα βασικά συστατικά για την εμφάνιση ζωής (νερό, πηγές ενέργειας και οργανικά υλικά). Επιπλέον η μεγάλη ηλικία της (είναι μερικών δισεκατομμυρίων ετών) αφήνει - θεωρητικά τουλάχιστον- το χρονικό περιθώριο ώστε αυτά τα συστατικά να έχουν ήδη αναμειχθεί και να έχουν δημιουργήσει κάποιες μορφές ζωής. Από την άλλη πλευρά, η θερμοκρασία στην επιφάνειά της είναι-145 βαθμοί Κελσίου, απαγορευτική για τη δημιουργία ζωής (όπως τουλάχιστον εμείς τη γνωρίζουμε). Η Ευρώπη έχει μέγεθος ανάλογο με αυτό της Σελήνης και βρίσκεται σε απόσταση 790 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον Ήλιο. Κατά καιρούς έχουν εκπονηθεί διάφορα σχέδια εξερεύνησής της, το πιο ενδιαφέρον εκ των οποίων προβλέπει την κατασκευή ενός ρομποτικού υποβρυχίου που θα σταλεί στην επιφάνειά της και, αφού τρυπήσει το παχύ στρώμα πάγου, θα εισέλθει στον υπόγειο ωκεανό της και θα τον εξερευνήσει.

Ο Γανυμήδης, το μεγαλύτερο φεγγάρι του ηλιακού συστήματος - ο οποίος έχει μέγεθος μεγαλύτερο από εκείνο του Ερμή -, είναι το μόνο γνωστό φεγγάρι που έχει το δικό του μαγνητικό πεδίο που δημιουργείται στο εσωτερικό του, ενώ και αυτό είναι ύποπτο να έχει μια βαθιά υπόγεια δεξαμενή με νερό,  δηλαδή έναν ωκεανό. Οι επιστήμονες έχουν από παλιά προσπαθήσει να κατανοήσουν τα αίτια αυτού του μαγνητικού πεδίου. Η επιφάνεια της Καλλιστώ έχει πολλούς αρχαίους κρατήρες, που δίνουν μια σαφή ένδειξη του ιστορικού των γεγονότων από τις απαρχές της ιστορίας του ηλιακού συστήματος. Τέλος, η Ιώ με τα ηφαίστεια της είναι το πιο ενεργό αντικείμενο στο ηλιακό σύστημα.

"Η απόφαση σημαίνει μια νίκη για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη", δήλωσε ο Ed Weiler, αναπληρωτής διευθυντής της NASA για Διεύθυνσης Επιστήμης. "Αν και η αποστολή στο σύστημα του Δία έχει επιλεγεί για να προχωρήσει πρώτο, η αποστολή στο σύστημα του Κρόνου σαφώς εξακολουθεί να αποτελεί υψηλή προτεραιότητα για την επιστημονική κοινότητα."

Η μελλοντική αποστολή Titan Saturn System Mission θα αποτελείται από ένα δορυφόρο της NASA και ένα ρομπότ-ρόβερ της ESA καθώς κι ένα ερευνητικό μπαλόνι.

Και οι δύο αυτές προτεινόμενες αποστολές είναι κρίσιμες για το μέλλον της πλανητικής επιστημονικής έρευνας. Αυτές οι αποστολές στους εξωτερικούς πλανήτες θα μπορούσαν ενδεχομένως να απαντήσουν σε ερωτήσεις σχετικά με τον τρόπο που σχηματίστηκε το ηλιακό μας σύστημα και το κατά πόσον υπάρχει αλλού ζωή στο σύμπαν.