Από πριν είχε εντοπιστεί αστεροειδής που εξερράγη πάνω από την έρημο της Νουβίας  

Πηγή: ScienceDaily, 26 Μαρτίου 2009

Ένας αστεροειδής στο μέγεθος ενός αυτοκινήτου που εξερράγη πάνω από την έρημο της Νουβίας τον περασμένο Οκτώβριο ήταν μικρός σε σύγκριση με αυτόν που εξαφάνισε τους δεινόσαυρους, αλλά δείχνει πως υπάρχουν ακόμα πολλά αντικείμενα που εξακολουθούν να περιφέρονται γύρω από τον ήλιο και απειλούν τον πολιτισμό μας. Όμως ήταν ο πρώτος αστεροειδής που παρατηρήθηκε στο διάστημα προτού πέσει στη Γη.

Προσομοίωση για τον αστεροειδή 2008

Οι ερευνητές φυσικά έσπευσαν να συλλέξουν τα υπολείμματα του μετεωρίτη και έγραψαν στο περιοδικό Nature τα αποτελέσματα της χημικής ανάλυσης των θραυσμάτων.

"Η πτώση μετεωριτών στη Γη είναι συνηθισμένο φαινόμενο αλλά ήταν η πρώτη φορά που είδαμε ένα αντικείμενο, προτού έρθει στην ατμόσφαιρα της Γης και αυτό είναι μοναδικό γεγονός", λέει ο Douglas Rumble του Εργαστήριο Γεωφυσικής στο Carnegie .

Η χημική σύνθεση των αστεροειδών μπορεί να μελετηθεί και από τη Γη με την ανάλυση των φασμάτων του ηλιακού φωτός, καθώς ανακλάται από τις επιφάνειες τους. Η μέθοδος αυτή μας δίνει επαρκείς πληροφορίες για να χωρίσουμε τους αστεροειδείς σε γενικές κατηγορίες, αλλά δεν θα αποδώσει λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τις συνθέσεις τους. Από την άλλη πλευρά, μετεωρίτες που βρίσκονται στη Γη μπορούν να αναλυθούν άμεσα για τη χημική σύνθεση τους, αλλά γενικά οι ερευνητές δεν έχουν άμεση ενημέρωση για το είδος του αστεροειδή από όπου προήλθε.

Ο εν λόγω αστεροειδής, που είναι γνωστός ως 2008 TC3, για πρώτη φορά παρατηρήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2008, με τα αυτοματοποιημένα τηλεσκόπια  της Catalina Sky Survey στην Αριζόνα.

Οι επιστήμονες του Κέντρου σύντομα κατάλαβαν ότι ο διαστημικός βράχος επρόκειτο να εισέλθει στην ατμόσφαιρα της Γης εντός 13 ωρών, με ταχύτητα 14 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο και ενέργεια που ισοδυναμούσε με 1-2 τόνους TNT.  Οι υπολογισμοί που ανακοίνωσε η NASA έδειχναν ότι ο αστεροειδής θα έπεφτε στην έρημο της Νουβίας στο Σουδάν, λίγο νοτιότερα από τα σύνορα με την Αίγυπτο.

Ειδοποιήθηκαν αμέσως ερευνητικά κέντρα της NASA, πανεπιστήμια και αστεροσκοπεία τόσο στις ΗΠΑ όσο και σε άλλες χώρες, που ακολούθησαν την τροχιά του και έκαναν φασματικές μετρήσεις προτού εξαφανιστεί στην σκιά της Γης την επόμενη ημέρα. Μια ομάδα με επικεφαλής τον Peter Jenniskens του Ινστιτούτου SETI στην Καλιφόρνια και ο Muawia Shaddad του Πανεπιστημίου του Χαρτούμ στη συνέχεια έψαξαν για μετεωρίτες κατά μήκος της προβλεπόμενης διαδρομής του αστεροειδή στο βόρειο Σουδάν. Βρήκαν έτσι 47 κομμάτια, εκ των οποίων το ένα επιλέχθηκε για προκαταρκτική ανάλυση στα εργαστήρια, συμπεριλαμβανομένου και του Εργαστηρίου Γεωφυσικής του Κάρνεγκι.

"Ήταν ένας αστεροειδής που φτιάχτηκε από ένα ιδιαίτερα εύθραυστο υλικό και αυτό το ανάγκασε να εκραγεί σε ένα υψηλό υψόμετρο, 37 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια, προτού να επιβραδυνθεί σημαντικά, οπότε τα λίγα σωζόμενα κομμάτια είναι διάσπαρτα σε μια μεγάλη περιοχή," εξηγεί ο Jenniskens, ο επικεφαλής της ομάδας. 

Ο Andrew Steele του Carnegie μελέτησε την περιεκτικότητα του μετεωρίτη σε άνθρακα, η οποία έδειξε σημάδια ότι σε κάποια στιγμή στο παρελθόν ο μετεωρίτης είχε εκτεθεί σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες. "Χωρίς αμφιβολία, από όλους τους μετεωρίτες που έχουμε ποτέ μελετήσει, ο άνθρακας σε αυτόν είχε ψηθεί στο μεγαλύτερο βαθμό", λέει ο Steele. "Το κύριο χαρακτηριστικό αυτού του μετεωρίτη είναι ο πολύ ψημένος άνθρακας, σαν γραφίτης."

Βρέθηκε και μια άλλη μορφή του άνθρακα στο μετεωρίτη, τα νανοδιαμάντια, που μπορεί να δώσει ενδείξεις για το κατά πόσον η θέρμανση προκλήθηκε από συγκρούσεις πάνω στον μητρικό αστεροειδή, ή με κάποια άλλη διαδικασία. Επίσης, μέσα στα συντρίμμια βρέθηκαν μέταλλα, όπως σίδηρος και νικέλιο, εκτός από τον γραφίτη ή τα νανοδιαμάντια.

Τα ισότοπα του οξυγόνου στο μετεωρίτη δίνουν κι άλλες πληροφορίες σχετικά με το μητρικό σώμα. Κάθε πηγή μετεωριτών στο ηλιακό σύστημα, συμπεριλαμβανομένων και των πλανητών, όπως ο Άρης, έχει μια χαρακτηριστική υπογραφή από τα τρία ισότοπα του οξυγόνου, το 16, το 17, και το 18. Η υπογραφή μπορεί να αναγνωρισθεί ακόμα και όταν άλλες μεταβλητές, όπως η χημική σύσταση ή ο τύπος του βράχου, διαφέρουν. "Τα ισότοπα του οξυγόνου αποτελούν την πιο αποφασιστική μέτρηση για τον καθορισμό της γονικής ή της οικογενειακής ομάδας των μετεωριτών που ανήκει", αναφέρει ο Rumble που πραγματοποίησε την ανάλυση.

Η ομάδα του Peter Jenniskens κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα θραύσματα προέρχονται από έναν αστεροειδή της κατηγορίας «F». Τα σώματα αυτής της κατηγορίας είναι εξαιρετικά σκούρα και επομένως η ανάλυσή της σύνθεσής τους από τη Γη είναι εξαιρετικά δύσκολη. Πιστεύεται πάντως ότι όλα προέρχονται από τη διάλυση ενός μεγαλύτερου σώματος.

Έτσι, σύμφωνα και με την ανάλυση του Rumble, το αντικείμενο 2008 TC3 εμπίπτει σε μια κατηγορία πολύ σπάνιων μετεωριτών, που ονομάζονται ουρελλίτες (ureilites), που μπορούν να έχουν αρχική προέλευση το ίδιο μητρικό σώμα. "Από πού είναι δεν το ξέρουμε", λέει. Όμως επειδή οι αστρονόμοι έκαναν φασματικές μετρήσεις του 2008 TC3 προτού κτυπήσει τη Γη, και μπορούμε να συγκρίνουμε αυτές τις μετρήσεις με τις εργαστηριακές αναλύσεις, οι επιστήμονες θα είναι σε θέση να αναγνωρίσουν  αστεροειδείς ουρελλίτες στο διάστημα στο μέλλον. Ένας γνωστός αστεροειδής με ένα παρόμοιο φάσμα, ο αστεροειδής 1998 KU2 μήκους 2,6 χιλιόμετρα, έχει ήδη εντοπιστεί από τους ερευνητές ως μια πιθανή πηγή για το αντικείμενο 2008 TC3.