Το Σύμπαν θα μπορούσε ακόμη και να καταρρεύσει με μια 'μεγάλη σύνθλιψη'

Από σελίδα του NewScientist, 6 Σεπτεμβρίου 2002

Το Σύμπαν θα μπορούσε ακόμη και να καταρρεύσει σε μια ισοπεδωτική "μεγάλη συστολή". Οι φυσικοί έχουν δείξει πως ακόμη και αν η διαστολή του επιταχύνεται, θα μπορούσε ακόμη να ξεκινήσει να συμπιέζεται βίαια προς τα μέσα, όταν θα βρίσκεται σε ηλικία διπλάσια περίπου από τη σημερινή του ηλικία.

	Το Σύμπαν φαίνεται σαν να μην τελειώσει ποτέ, αλλά δεν μπορούμε να βγάλουμε εύκολα συμπεράσματα.

Ο φημισμένος αστροφυσικός Andrei Linde του Πανεπιστημίου του Stanford, λέει πως λίγα χρόνια πριν κανένας δεν μπορούσε να σκεφθεί σοβαρά κάτι για το τέλος του Κόσμου μέσα στα επόμενα 10 έως 20 δισεκατομμύρια χρόνια, ειδικά από τότε που μάθαμε πως η διαστολή του Σύμπαντος επιταχύνεται. Τώρα όμως βλέπουμε πως το τέλος είναι μια πραγματική δυνατότητα.

Το 1998, οι αστρονόμοι μελετώντας μακρινούς σουπερνόβα βρήκαν αποδείξεις πως η διαστολή του Σύμπαντος γίνεται ολοένα και πιο γρήγορη. Αυτό δείχνει πως κάποιο είδος "σκοτεινής ενέργειας" ωθεί το διάστημα, το χώρο, να απομακρύνεται.

Οι περισσότερες θεωρίες για τη σκοτεινή ενέργεια προτείνουν πως η επιτάχυνση της διαστολής του Σύμπαντος καθοδηγείται από ένα Κοσμική απωθητικό  "βαθμωτό πεδίο",  που έχει ένα ομοιόμορφο, ενιαίο, μέγεθος μέσα σε όλο το χώρο. Ένα παρόμοιο ενεργειακό πεδίο θεωρείται ότι έχει προκαλέσει μια διαστολή του Σύμπαντος, με απίστευτους ρυθμούς, αμέσως μετά το big bang, μια περίοδο γνωστή σαν πληθωρισμός. Τον Αύγουστο που μας πέρασε ο Linde κέρδισε το βραβείο Dirac για το ρόλο του στην ανάπτυξη αυτής της θεωρίας του πληθωρισμού.

Οι επιστήμονες έχουν υποθέσει πως η απωθητική δύναμη του πεδίου θα ελαττωθεί καθώς το Σύμπαν αυξάνει,  πέφτοντας τελικά στο μηδέν. Καίτοι αυτό θα μπορούσε να καθυστερήσει το ρυθμό της διαστολής του Σύμπαντος, δεν θα μπορούσε τελικά να σταματήσει να διαστέλλεται. Όμως ο Linde λέει πως αυτή η άποψη θα μπορούσε να είναι λανθασμένη.

Αρνητικό άπειρο

Ο Linde και οι συνάδελφοι του έχουν δείξει πως σύμφωνα με κάποιες θεωρίες της υπεβαρύτητας, που προσπαθούν να περιγράψουν τη βαρύτητα μέσα στο πλαίσιο της κβαντικής θεωρίας, η σκοτεινή ενέργεια από ένα βαθμωτό πεδίο θα κάνει  κάτι περισσότερο από το να φθάσει απλά στο μηδέν - θα γίνει αρνητική και πιθανώς ακόμη και να βυθιστεί  μέχρι και στο μείον άπειρο.

Αυτό θα μπορούσε να καθυστερήσει το ρυθμό της διαστολής του Σύμπαντος και μετά να το βάλει σε αντίστροφη φορά, κάνοντας τον χωρόχρονο να καταρρεύσει προς ένα σημείο προς το λεγόμενο big crunch ή Μεγάλη Σύνθλιψη.

Ο Linde και οι συνάδελφοι του υπολογίζουν πως ο τυπικός χρόνος για να ξεκινήσει το Σύμπαν αυτή τη σύνθλιψη θα μπορούσε να είναι 10 έως 20 δισεκατομμύρια έτη από τώρα. Σημειωτέον πως η τρέχουσα ηλικία του Σύμπαντος είναι περίπου 13.5 δισεκατομμύρια έτη.

"Αυτή ήταν η μεγαλύτερη έκπληξη", λέει ο Linde. "Μπορεί να βρισκόμαστε στη μέση της διάρκειας του κύκλου του Σύμπαντος, όχι στο ξεκίνημα".

Και με τα δύο σύνθλιψη και απεριόριστη διαστολή να είναι πιθανά φαινόμενα, φαίνεται να είμαστε μακριά από το να προβλέψουμε τη μοίρα του Σύμπαντος μας. Αλλά ο Linde λέει ότι οι παρατηρήσεις των υπερκαινοφανών, η εναπομένουσα ακτινοβολία υποβάθρου από τη Μεγάλη Έκρηξη και οι κατανομές των γαλαξιών θα βοηθήσουν στην επίλυση του εξής προβλήματος, πόση ήταν η πυκνότητα της σκοτεινής ενέργειας και της μάζας σε διαφορετικές χρονικές περιόδους στο παρελθόν.

"Δεν ήταν ποτέ εύκολο να κοιτάξουμε στο μέλλον, αλλά τώρα είναι δυνατόν και δεν θα χάσουμε την ευκαιρία", λέει ο Linde. "Μπορεί να είμαστε ανίκανοι να αλλάξουμε τη μοίρα μας, αλλά ασφαλώς θέλουμε να την γνωρίζουμε".

Ο αστρονόμος Martin Rees του Πανεπιστημίου του Cambridge, συμφωνεί πως μια μελλοντική σύνθλιψη είναι πιθανή.  "Επειδή δεν έχουμε καμιά ιδέα πως είναι η σκοτεινή ενέργεια, τέτοια σενάρια δεν μπορούν να αποκλειστούν. Όμως προβλέψεις πολύ μακράς περιόδου είναι όλες υπερβολικά θεωρητικές".