Για έναν ασφαλέστερο κόσμο, χρηματοδοτείστε την φυσική

Από την ιστοσελίδα Dallas Morning News, Μάιος 2004

Μπορείτε να πετύχετε καλύτερη ζωή με τη Χημεία, αλλά για ασφαλέστερη διαβίωση χρειάζεστε τη φυσική.

Ο σημερινός κόσμος είναι γεμάτος από κινδύνους οι οποίοι δεν μπορούν να ποσοτικοποιηθούν αν δεν καταλαβαίνουμε τη φυσική που κρύβεται πίσω τους. Και μερικοί από τους κινδύνους για τη ζωή, μπορούν να αποτραπούν μόνο με τη βοήθεια εργαλείων που μας δίνει η φυσική. Για να υπερασπίσουμε τη ζωή μας από τους επίδοξους τρομοκράτες ή για να κάνουμε την καθημερινή ζωή ασφαλέστερη, οι φυσικοί έχουν πολλά να μας προσφέρουν αν θα θελήσουμε να τους ακούσουμε. 

Πάρτε για παράδειγμα την ασφάλεια στους αυτοκινητόδρομους, όπου επικρατεί το δόγμα ότι όσο πιο μεγάλη μάζα έχει το όχημά σας, τόσο πιο ασφαλείς είστε. Αν οδηγείτε  ένα θηριώδες τετρακίνητο, αλίμονο στο μικρό Smart που θα βρεθεί στο δρόμο σας. 

Η μεγαλύτερη μάζα είναι πιο ασφαλής λέει η συμβατική γνώση, διότι το γινόμενο της μάζας επί την ταχύτητα μας κάνει την ορμή, και η μετάδοση ορμής σε άλλο όχημα σε μια σύγκρουση, είναι εκείνη που ευθύνεται για ζημιές και θανάτους. Είναι αλήθεια ότι αν οδηγείτε ένα pickup αγροτικό αυτοκίνητο και συγκρουστείτε με ένα μικρό επιβατηγό, ο οδηγός του pickup έχει ένα πλεονέκτημα επιβίωσης. Αλλά αυτό δεν κάνει την οδήγηση ενός pickup μια ασφαλέστερη οδήγηση, λέει ο φυσικός Marc Ross του πανεπιστημίου του Michigan.

Ο Dr. Ross Και οι συνεργάτες του Tom Wenzel του Εθνικού Εργαστηρίου Lawrence Berkeley έχουν μελετήσει τους κινδύνους οδήγησης διαφόρων οχημάτων, και συμπέραναν ότι η μάζα δεν είναι το παν. "Βρήκαμε ότι υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που παίζουν ρόλο," είπε ο Dr. Ross σ' ένα εθνικό συνέδριο της Ένωσης Αμερικανών Φυσικών.  "Το να βρίσκεσαι μέσα σ' ένα θηριώδες όχημα, μπορεί να σου δίνει ένα σχετικό πλεονέκτημα σε μια σύγκρουση δύο οχημάτων, αλλά δεν σου δίνει ένα συνολικό πλεονέκτημα.... Δεν έχεις και σπουδαίο πλεονέκτημα με ένα μεγάλο όχημα παρά μόνο σε μια κατηγορία επικίνδυνων συγκρούσεων, ίσως μόνο στο ένα τέταρτο των συγκρούσεων". 

Σε πολλές περιστάσεις τα ογκώδη οχήματα συμπεριφέρονται χειρότερα. Τα οχήματα γίγαντες είναι δυσκολότερο να ελεγχθούν κατά την οδήγηση. Πάρτε για παράδειγμα ένα μεγάλο τζιπ που θέλουμε να περάσει ανάμεσα από μια σειρά εμποδίων. 

Τα φορτηγάκια pickup είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα, τόσο για τους  οδηγούς των άλλων οχημάτων, όσο και για τους οδηγούς των ιδίων οχημάτων. Οι δόκτορες Ross και Wenzel ανέλυσαν στατιστικές θανάτων των οδηγών και βρήκαν ότι οι κίνδυνοι για τους οδηγούς των pickup είναι πολύ μεγαλύτεροι από αυτούς των οδηγών ενός π.χ μικρού Toyota. Για 1 εκατομμύριο καταγεγραμμένα οχήματα, λιγότεροι από 50 οδηγούς μικρών Toyota Camry πέθαναν ετησίως. Οι θάνατοι των οδηγών των αυτοκινήτων Ram 3500 ενός τόνου ήταν εξαπλάσιοι. Ακόμη και οι θάνατοι των οδηγών των βαριών και συμπαγών Dodge Dakota ξεπερνούν τους 100 ετησίως ανά εκατομμύριο οχημάτων. 

Ακόμα παραπέρα λέει ο Dr. Ross, μελέτες που γίνονται τώρα δείχνουν ότι η ασφάλεια των άλλων επιβατών εξαρτάται και από άλλους παράγοντες εκτός της ορμής. Οι ασυνέχειες που υπάρχουν στο χώρο των επιβατών ευθύνονται για πολλούς περισσότερους θανάτους. Αν κάτι τέτοιο συμβαίνει, τότε η μάζα δεν είναι το ζητούμενο. Ένα μικρότερης μάζας όχημα θα πρέπει επίσης να έχει ένα φραγμό που να απορροφά έντονα την ενέργεια, μπροστά από τον χώρο των επιβατών. 

Η καλύτερη σχεδίαση θα εξαρτηθεί από καλύτερα πειράματα. Τα σημερινά crash tests δεν απεικονίζουν καλά όλη την πραγματικότητα των συγκρούσεων που συμμετέχουν πραγματικοί άνθρωποι. Η ρίψη ενός αυτοκινήτου πάνω σ' ένα τοίχο έχει τόσο νόημα όσο και το να ρίξετε το κεφάλι σας πάνω στον τοίχο.  Η σύγκρουση πάνω σ' ένα άκαμπτο εμπόδιο δεν είναι ένα καλό τεστ, είπε ο Dr. Ross.

Παρόλα αυτά οι φυσικοί δεν σκέφτονται μόνο τις συγκρούσεις σε ελεύθερους αυτοκινητόδρομους. Μερικοί ασχολούνται με υποθετικούς τρομοκράτες που εισβάλουν σε μια πόλη με μια πυρηνική βόμβα στο φορτηγάκι τους. Τελικά μια τέτοια βόμβα, θα μπορούσε να σκοτώσει μέσα σε δευτερόλεπτα περισσότερους ανθρώπους απ' όσους πεθαίνουν μέσα σ' ένα χρόνο από τροχαία ατυχήματα. 

ένα κύριο μέλημα είναι ότι μια τέτοια βόμβα θα μπορούσε να εισέλθει στη χώρα μέσα σ' ένα φορτηγό. Μόνο στη Δυτική ακτή των ΗΠΑ  ξεφορτώνονται ημερησίως 11.000 τέτοια φορτηγά - 8 περίπου ανά λεπτό. Αυτά τα φορτηγά είναι αρκετά μεγάλα για να κρυφτεί μια βόμβα τόσο καλά ώστε να μην μπορεί να ανιχνευτεί με έλεγχο ραδιενέργειας από το εξωτερικό του φορτηγού. 

Ευτυχώς κάποιοι φυσικοί δουλεύουν πάνω σε έξυπνες λύσεις ανίχνευσης βομβών ή υλικών για βόμβες, λέει ο φυσικός Thomas Gosnell του Εθνικού Εργαστηρίου Lawrence Livermore στην Καλιφόρνια.

Οι πυρηνικές βόμβες φτιάχνονται από υλικά στα οποία τα άτομα διασπώνται ή σχάζονται. Έτσι ο Dr. Gosnell και οι συνεργάτες του σκέφτηκαν ότι θα μπορούσαν να βομβαρδίσουν τα φορτηγά με δέσμες νετρονίων. Τα νετρόνια είναι υποατομικά βλήματα που θα οδηγήσουν σε σχάση αν εισέλθουν στο εσωτερικό των επικίνδυνων ατόμων. Η σχάση παράγει τότε ανιχνεύσιμη ακτινοβολία που διαφεύγει από τον χώρο του φορτηγού και ανιχνεύεται από εξωτερικούς ανιχνευτές. Δεν υπάρχει βέβαια κίνδυνος να γενικευτεί η σχάση. Τα νετρόνια προκαλούν ένα πολύ μικρό ποσοστό σχάσεων.

Υπάρχουν ωστόσο μερικά ζητήματα ασφαλείας, είπε ο Dr. Gosnell στο συνέδριο των φυσικών. Τα ίδια τα νετρόνια μπορούν να προκαλέσουν μια σειρά από κινδύνους, κι έτσι πρέπει να παρθούν προληπτικά μέτρα για την ασφάλεια των χειριστών των συσκευών. Και επίσης δεν θα θέλαμε διάφορα νόμιμα υλικά μέσα στο φορτηγό να μετασχηματιστούν σε νέους ραδιενεργούς κινδύνους. 

Αν το φορτηγό περιέχει τροφές για παράδειγμα, δεν θα θέλαμε να κάνουμε τις τροφές αυτές ραδιενεργές. (Κάθε τροφή έχει μια αμελητέα ποσότητα ραδιενέργειας, αλλά δεν πρέπει να ξεπεράσει μια δόση ασφαλείας). 

Μέσα σ' ένα χρόνο, είπε ο Dr. Gosnell η σχεδίαση του συστήματος θα έχει προχωρήσει αρκετά ώστε να δημιουργηθεί μια πρότυπη συσκευή και να ελεγχθεί σ' ένα πραγματικό λιμάνι μετά από άλλο ένα χρόνο. 

Για να επιταχύνουμε λίγο τα πράγματα, ωστόσο, οι επιστήμονες θα χρειαστούν κάτι περισσότερο από τη φυσική. Περισσότερα χρήματα θα βοηθούσαν την κατάσταση.