Η αποστολή της ακάτου Spirit ξεκίνησε το εξαμηνιαίο ταξίδι της για τον κόκκινο πλανήτη στις 20:59 ώρα Ελλάδας τη Τρίτη 10 Ιουνίου 2003

Από το δίκτυο, Τρίτη 10 Ιουνίου 2003

Το δεύτερο, από τα τρία ρομπότ που θα πάνε αυτή την εποχή στον Άρη με σκοπό να ερευνήσουν την επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη, πέταξε τελικά από το σταθμό Canaveral στη Φλώριδα τη Τρίτη με τη βοήθεια ενός πυραύλου Delta II

Ο πύραυλος αφού βάλει πρώτα σε γήινη τροχιά το διαστημόπλοιο Mars Exploration, μετά θα αναχωρήσει για τον Άρη.

Και οι δύο άκατοι, Rovers A και B, της NASA είναι σχεδιασμένα να φθάσουν στον τέταρτο πλανήτη τον Ιανουάριο του 2004, αμέσως μετά από την άφιξη του ρομπότ Beagle 2 της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας, που έφυγε από το Baikonur στο Καζακστάν τη περασμένη Δευτέρα. Η επόμενη άκατος της NASA θα φύγει στις αρχές Ιουλίου.

Και βαφτίσια

Το Σάββατο 7 Ιουνίου, ο διοικητής της NASA Sean O'Keefe ανήγγειλε τα ονόματα των νικητών του διαγωνισμού για την επιλογή των ονομάτων για τα δύο rovers.

Είχαν λάβει μέρος 10.000 περίπου παιδιά σε αυτόν τον διαγωνισμό από τα οποία επέλεξαν σε πρώτη φάση 33 και στο τέλος κέρδισε ένα κορίτσι από την Αριζόνα. Ονομάζεται Sofi Collis, είναι 9 ετών και στην έκθεσή της υποστήριξε ότι πρέπει να τα ονομαστούν  Spirit (Τόλμη-Θάρρος) και Opportunity (Ευκαιρία ) αντίστοιχα.

Επικίνδυνη αποστολή

Οι τρεις επιφανειακές αποστολές πραγματοποιούνται την ίδια περίοδο, επειδή ο Άρης είναι αυτήν την περίοδο σε ευνοϊκή θέση. Είμαστε, όπως λένε οι επιστήμονες, σε κατάλληλο παράθυρο εκτόξευσης, το οποίο συμβαίνει κάθε δύο χρόνια περίπου. Έτσι οι αποστολές μπορούν να πάνε γρήγορα, σχετικά εύκολα και οικονομικά από τη Γη στον Άρη.

Τα δύο ρομποτικά εξερευνητικά οχήματα Spirit και Opportunity του Άρη πρόκειται να μελετήσουν τη γεωλογία του. Επίσης θα ψάξουν για "χημικές υπογραφές", που θα επιβεβαίωναν ότι κάποτε έρεε άφθονο νερό στην επιφάνεια του πλανήτη.

Τα ρομπότ της νέας γενεάς είναι μεγαλύτερα και ισχυρότερες εκδόσεις της ακάτου Sojourner, μία μικρο-άκατος, που ήταν μέρος της αποστολής Mars Pathfinder της NASA το 1997. Μεγάλα σαν ένα αμαξάκι του γκολφ, είναι εφοδιασμένα με έξι ρόδες ώστε να μπορούν να μετακινούνται στην επιφάνεια του πλανήτη.

Για διάστημα τουλάχιστον τριών μηνών τα ρομπότ θα διανύουν περίπου 40 μέτρα κάθε αρειανή ημέρα -περίπου 23 γήινες ώρες.

Για πρώτη φορά τα ρομπότ αυτά, χάρις και στη μεγάλη κινητικότητά τους, θα προσφέρουν μια συνολικά νέα άποψη του Άρη, "βλέποντας" και μέσα στους βράχους του πλανήτη.

Εντούτοις, οι αποστολές στον Άρη έχουν αποδειχθεί πολύ πιο επικίνδυνες από τις υπόλοιπες αποστολές στους άλλους πλανήτες.

Κατά μέσον όρο, δύο από τις τρεις αποστολές της NASA και της τότε ΕΣΣΔ, που προσπάθησαν να προσγειωθούν στον Άρη, τελείωσαν με αποτυχία. Συνολικά μόνο τρεις από τις 12 προσπάθειες  πέτυχαν. Και καμιά μετά από την αποστολή του Mars Pathfinder που προσεδαφίστηκε στον Άρη το 1997.

Τα δύο rovers που θα εξερευνήσουν τον Άρη, θα πρέπει να είναι σε θέση να ταξιδεύουν περίπου 40 μέτρα κάθε Αρειανή ημέρα πάνω από τη βραχώδη έκταση του πλανήτη.

Μαζί θα έχουν όλα τους τα όργανα για να πάνε να ερευνήσουν τις ενδιαφέρουσες εδαφολογικές περιοχές, που προσδιορίστηκαν ήδη από τους επιστήμονες πάνω στη Γη, περίπου 460 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά.

Μόνο τρία διαστημικά οχήματα της NASA έχουν καταφέρει να προσεδαφιστούν με επιτυχία στον Άρη πριν από αυτά: οι άκατοι του διαστημοπλοίου Βίκινγκ το 1976 και του Mars Pathfinder.

Εάν όλα πάνε καλά, τα δύο rovers θα βρεθούν σε δύο θέσεις, που δείχνουν ότι κάποτε ήταν πλημμυρισμένες από νερό.

Προσγείωση με μαξιλάρια

Το Beagle 2, μέρος της αποστολής Express Mars της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας και που ήδη βρίσκεται 1.000.000 km από τη Γη, θα προσγειωθεί σε μια διαφορετική θέση από τα δύο rovers της NASA , στην λεκάνη Isidis, μερικές ημέρες πριν από αυτά.

Η διαφορά του Beagle 2 από τις δύο άκατους Spirit και Opportunity της NASA, είναι ότι είναι σταθερό και δεν μπορεί να μετακινηθεί αν και έχει ένα "μετροπόντικα" καθώς και έναν ρομποτικό βραχίονα για να κάνουν τούνελ στους βράχους και το χώμα, ώστε να συλλέξει δείγματα.

Όπως το Beagle (Λαγωνικό) 2, οι δύο άκατοι της NASA θα αναπηδήσουν με τους ειδικούς αερόσακους, για τη μείωση των κινδύνων κατά την απόβαση.

Το Spirit θα προσεδαφιστεί πρώτο, στις 4 Ιανουαρίου 2004, στον Κρατήρα Gusev, 15 μοίρες βόρεια του ισημερινού, όπου ίσως κάποτε υπήρχε μια λίμνη. Θα πέσει με αλεξίπτωτο, τυλιγμένο σε τεράστιους αερόσακους που θα το προστατεύσουν κατά την πρόσκρουση.

Ενώ το Opportunity σε ένα τόπο, που ονομάζεται Meridiani Planum.

Οι τόποι αυτοί, Gusev και Meridiani, διαλέχτηκαν γιατί είναι διαφορετικοί όσον αφορά τα στοιχεία για το υγρό νερό στην ιστορία του Άρη. Ο κρατήρας Gusev εμφανίζεται να είναι μια λίμνη-κρατήρας. Ένα κανάλι μιας αρχαίας κοίτης ποταμού δείχνει ότι το νερό έρευσε ακριβώς μέσα σε αυτόν.

Η τοποθεσία Meridiani έχει μια μεγάλη εναπόθεση γκρίζου αιματίτη, ένα μετάλλευμα που σχηματίζεται συνήθως σε ένα υγρό περιβάλλον.

Πώς θα δουλεύει κάθε άκατος;

Κατά αρχήν κάθε άκατος τροφοδοτείται από τον ήλιο. Περίπου στις 9 το πρωί θα ξυπνάει και στις 2-3 μ.μ., το απόγευμα, θα στέλνει πίσω τα δεδομένα που έχει. Θα σταματάει τότε την εργασία του ενώ θα ξεκινάει η επεξεργασία των δεδομένων στη Γη. Θα περνούν περίπου 19 ώρες για να υπολογίσουν τα στοιχεία του rover και να στείλουν οι επιστήμονες από τη Γη μια σειρά οδηγιών στο ρομπότ το επόμενο πρωί.

Τα δύο ρομπότ είναι αρκετά παρόμοια με το Sojourner του Pathfinder, από την άποψη του συστήματος προσγείωσης και της εισόδου και της καθόδου στην επιφάνεια του Άρη. Από εκείνο το σημείο όμως δουλεύουν  πολύ διαφορετικά.

Θα εξετάζουν το περιβάλλον με πέντε διαφορετικά όργανα, στα οποία περιλαμβάνονται δύο πανοραμικές κάμερες, μικροσκόπιο και μια συσκευή που μπορεί να τρυπά βράχους για την ανάλυση του εσωτερικού τους.

Ο σκοπός τότε εκείνης της αποστολής ήταν να δειχθεί ότι υπήρχε η κατάλληλη τεχνολογία, αλλά έκανε και κάποιες επιστημονικές μετρήσεις.

Τα δύο rovers Spirit και Opportunity της Εξερεύνησης του Άρη είναι μια επιστημονική καθαρά αποστολή. Τότε δεν είχαν καμιά επαφή με το διαστημόπλοιο προσεδάφισης. Τώρα αυτά τα δύο είναι εντελώς ανεξάρτητα - μπορούν να πάνε μακριά, για να κάνουν την εργασία τους, και να μην έχουν κανέναν λόγο για να επιστρέψουν στα δύο διαστημόπλοια προσεδάφισης.

Ο βασικός επιστημονικός στόχος των άκατων είναι να γίνει κατανοητό το υδάτινο περιβάλλον του Άρη. Δεν ψάχνουν για τη ζωή, ψάχνουν για τα αρχαία περιβάλλοντα που θα μπορούσαν να έχουν φιλοξενήσει ζωή. Ενώ το Beagle 2 θα ψάχνει και για σημάδια της ζωής.

Όμως για να απαντήσουμε σε  ερωτήσεις αν υπάρχει ζωή, οριστικά, χρειαζόμαστε να φέρουμε τα δείγματα πίσω στη Γη.

Τα δύο rovers πηγαίνουν σε δύο νέες θέσεις, όπου δεν έχουν ξαναβρεθεί ποτέ πριν. Η τοποθεσία Meridiani έχει χημικά στοιχεία ενός μεταλλεύματος - του αιματίτη - που θεωρείται ότι μπορεί να έχει διαμορφωθεί σε υδάτινο περιβάλλον. Αυτά τα στοιχεία προέρχονται από το Mars Global Surveyor.

Ο κρατήρας Gusev είναι μια μορφολογική περιοχή, ένας κρατήρας που θα μπορούσε να είναι μια μεγάλη λίμνη στην αρχαία ιστορία του Άρη. Τα όργανα που έχουν τα ρομπότ θα μας πουν εάν κάποτε ήταν μια λίμνη.