Γιατί η αποστολή του Beagle ήταν δύσκολη

Άρθρο, Φεβρουάριος 2004

Πολλοί λόγοι πιθανώς να συνετέλεσαν στην καταστροφή του Beagle. Ας δούμε μερικούς από αυτούς.

1. Ο προστατευτικός κώνος του Beagle

Η πρώτη ανησυχία που είχαν οι επιστήμονες ήταν για τον προστατευτικό κώνο του Λαγωνικού, ο οποίος ήταν σχεδιασμένος να τον προστατεύσει από τη θερμοκρασία των 1.700 βαθμών Κελσίου που θα αναπτυσσόταν λόγω της εισόδου στην ατμόσφαιρα. Ας μη ξεχνάμε ότι ταξίδευε με μια ταχύτητα, περίπου, 20.000 km/h προς την περιοχή προσεδάφισης.

Ο προστατευτικός κώνος ήταν βασισμένος στο ίδιο σχέδιο που έχει χρησιμοποιηθεί και στον βολιστήρα Huygens, ο οποίος θα φτάσει στο φεγγάρι του Κρόνου, Τιτάνα, με τη βοήθεια του διαστημικού σκάφους Cassini φέτος.

Αλλά ο Huygens θα κατέβει στη ατμόσφαιρα του Τιτάνα που είναι από άζωτο, ενώ η ατμόσφαιρα του Άρη είναι αρκετά διαφορετική, κυρίως από διοξείδιο του άνθρακα.

Κι φυσικά αυτή ήταν και πιο δύσκολη. Η αεροδυναμική ενός διαστημικού σκάφους εξαρτάται κυρίως από τη μορφή του προστατευτικού κώνου και είναι ένα ζήτημα επιβίωσης του σκάφους ώστε να εξασφαλιστεί η αεροδυναμική του σταθερότητα κατά τη διάρκεια της εισόδου μέσα στην ατμόσφαιρα ενός πλανήτη, όπως εδώ του Άρη.

Το σχήμα του ακραίου μέρους του σκάφους μπορεί να κάνει επιτυχημένη ή να καταστρέψει μια αποστολή.

Όλοι τα άλλα σκάφη ή βολιστήρες που έχουν προσεδαφιστεί με επιτυχία στον Άρη (Βίκινγκ 1 και 2 το 1976, και ο Ανιχνευτής του Άρη το 1997) είχαν χρησιμοποιήσει ένα πιο αμβλύ προστατευτικό κώνο.

Η πιο μυτερή άκρη στο Λαγωνικό μπορούσε να μεταβάλει για κλάσματα του δευτερολέπτου την κίνηση του σκάφους ώστε αυτό να κατέβει ακίνδυνα.

Η επίδραση του ειδικά σχεδιασμένου προστατευτικού κώνου ήταν να ανοίξουν τα αλεξίπτωτα πολύ πιο αργά στην κάθοδο, ακριβώς 2.600 μέτρα πάνω από την επιφάνεια και 3.75 λεπτά πριν από την επαφή με το έδαφος.

Ένα άλλο πρόβλημα ήταν οι άνεμοι στον Άρη, που είναι απρόβλεπτοι αλλά πρέπει να μην είναι ισχυροί όταν εισερχόταν το Λαγωνικό-2 στην ατμόσφαιρα.

Αν υπήρχε πάρα πολύ δυνατός αέρας τότε πιθανώς το Λαγωνικό δεν θα άντεχε να επιζήσει. Την περιοχή της προσγείωσής του την είχαν αλλάξει ήδη μια φορά για να αποφύγει μια περιοχή ανέμους υψηλής ταχύτητας.

2. Ανησυχίες για το αλεξίπτωτο

Το αλεξίπτωτο με το οποίο θα κατέβαινε το Beagle ήταν από νάιλον ειδικής κατασκευής για να είναι πολύ ελαφρύ.

Ύστερα υπήρχε το πρόβλημα της ταλάντευσης. Όταν το αλεξίπτωτο θα άνοιγε, το σκάφος μπορούσε να ταλαντευθεί.

Έτσι έγινε και με τον Ανιχνευτή του Άρη (Mars Pathfinder) της NASA. Αυτό είναι αναπόφευκτο. Οι Αμερικανοί μηχανικοί προσπάθησαν τότε να το ελαχιστοποιήσουν βάζοντας ένα μακρύ σχοινί στο αλεξίπτωτο. Το σχοινί του Λαγωνικού είναι μικρότερο και εάν ταλαντευόταν πάρα πολύ θα μπορούσε να χαθεί.

Αλλά τα αλεξίπτωτα του Λαγωνικού ήταν ένα τεχνικό θαύμα. Στα μέσα του 2002, 12 μόνο μήνες πριν από την πτήση, κατάλαβαν οι ειδικοί μηχανικοί ότι το σύστημα του αλεξίπτωτου που είχαν φτιάξει ήταν πάρα πολύ μικρό και ότι το Λαγωνικό θα χτυπούσε την Αρειανή επιφάνεια με πολύ μεγάλη ταχύτητα και δεν  θα μπορούσε να επιζήσει μετά την προσεδάφιση.

Έτσι σε, ακριβώς, 15 εβδομάδες οι μηχανικοί σχεδίασαν ένα νέο σύστημα, και το παρέδωσαν οκτώ εβδομάδες αργότερα. 

3. Ανησυχίες για τους τρεις αερόσακους

Οι τρεις αερόσακοι θα έπρεπε να μείνουν μακριά από το Beagle με τα την πτώση

Κατόπιν υπήρχαν οι αερόσακοι. Ήταν ένα από αυτά που θεωρούν οι επιστήμονες ότι κάτι πήγε λάθος. Είχαν αποτύχει στις πρώτες δοκιμές τους και έπρεπε να σχεδιαστούν και να φτιαχτούν χωρίς όμως μια πλήρη καθοριστική δοκιμασία.

Αυτά μόλις γεμίζουν με αέριο, αρχίζουν να ανοίγουν. Έπρεπε να διογκωθούν στο σωστό υψόμετρο, 275 μέτρων πάνω από την επιφάνεια, ακριβώς 15 δευτερόλεπτα πριν από τη σύγκρουση, και έπρεπε να προστατεύσουν το Λαγωνικό μέχρι και 12 αναπηδήσεις.

Κατόπιν έπρεπε να αποσυνδεθούν και να κυλήσουν μακριά ώστε να αφήσουν το Λαγωνικό στην επιφάνεια.

Στο τέλος, θα άνοιγε η καλύπτρα του, σαν το καπάκι ενός παλιού ρολογιού χειρός και θα άπλωναν οι ηλιακοί συλλέκτες μαζί με την κεραία επικοινωνίας.

Αλλά οι πιθανές παγίδες δεν τελειώνουν εδώ.

4. Ανησυχίες για τις σκληρές βραχώδεις επιφάνειες του Άρη

Όταν το Λαγωνικό έφτανε στην επιφάνεια η ενέργεια του θα είχε σχεδόν ξοδευτεί και θα έπρεπε αμέσως να ανοίξουν και να πάρουν θέση τα ηλιακά πάνελ του προς το φως του ήλιου για να φορτιστούν οι μπαταρίες του ώστε να δουλέψουν όλα τα συστήματά του. Αν καθυστερούσε πολύ να γίνει αυτό τότε θα νεκρωνόταν.

Η αιτία είναι ότι έπρεπε να αποθηκεύσει αρκετή ηλεκτρική ενέργεια για να θερμανθεί, λόγω της ψυχρής νύχτας στον Άρη (μέχρι -40^ο βαθμούς Κελσίου).

Τότε μόνο θα ήταν σε θέση να αρχίσει την επιστημονική αποστολή του για να ψάχνει για ζωή, αν και ακόμα και τότε υπήρχε μια πιθανότητα να εμφανιστεί κάποιο πρόβλημα.

Το Λαγωνικό θα επιζούσε χάρις στην ενέργεια από τα ηλιακά πάνελ του και δεν είχε κανέναν τρόπο να τα καθαρίσει εάν βρώμιζαν, για παράδειγμα, από μια θύελλα με σκόνη.

Και γίνονται, δυστυχώς, πολλές θύελλες με σκόνη πάνω στον Άρη. Τις ημέρες της προσεδάφισης υπήρχαν θύελλες αλλά πολύ μακριά από την περιοχή προσγείωσης του Λαγωνικού, αλλά δυστυχώς ο Αρειανός καιρός είναι απρόβλεπτος. Δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια τι καιρός επικρατούσε στην περιοχή εκείνη την ημέρα των Χριστουγέννων.