|
|
|
Η ανώτατη εκπαίδευση στην Ευρωπαϊκή ΈνωσηΠηγή: Καθημερινή, 12 Φεβρουαρίου 2007 |
|
Θα μπορούσε η χώρα μας, χωρίς να πειραματίζεται να μελετούσε και να προσάρμοζε στην ελληνική πραγματικότητα επιτυχημένα εκπαιδευτικά συστήματα, που εφαρμόζονται και, συνεχώς, βελτιώνονται σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην πλειοψηφία τους τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι αυτόνομα και το καθένα ορίζει τα δικά του κριτήρια εισαγωγής των υποψηφίων. Για την πληρέστερη ενημέρωση πάνω σε αυτό το σημαντικό θέμα της παιδείας, που έχει εξελιχθεί πια σε εθνικό, παραθέτουμε στη συνέχεια συνοπτική παρουσίαση των εθνικών εκπαιδευτικών συστημάτων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με βάση στοιχεία της Ελληνικής Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Τα σημαντικότερα κριτήρια για τη διαδικασία επιλογής των φοιτητών σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο είναι ο μέσος όρος βαθμολογίας του απολυτηρίου ("Abitur"), ο χρόνος αναμονής, ειδικές εξετάσεις και κοινωνικοί παράγοντες. Εξάλλου, στις ιατρικές σχολές προβλέπεται επίσης ειδικό τεστ και συνέντευξη του υποψήφιου. Oι Γερμανοί και αλλοδαποί φοιτητές των πανεπιστημίων της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας δεν καταβάλλουν δίδακτρα (εξαιρούνται ορισμένα ιδιωτικά ιδρύματα)...
Υπάρχουν τρία είδη τριτοβάθμιας εκπαίδευσης: τριτοβάθμια εκπαίδευση σύντομης διάρκειας, τριτοβάθμια εκπαίδευση μακράς διαρκείας και πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Η μη πανεπιστημιακή τριτοβάθμια εκπαίδευση καλύπτει ένα εξαιρετικά ευρύ φάσμα αντικειμένων και είναι οργανωμένη σε δύο διαφορετικές μορφές: Για την εισαγωγή και στα τρία είδη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης απαιτείται το Απολυτήριο ανώτατης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Για ορισμένους κλάδους οργανώνονται εισιτήριες εξετάσεις. Επίσης, τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μπορούν ελεύθερα να επιβάλουν τις προϋποθέσεις εισαγωγής βάσει ρυθμιστικών όρων που ισχύουν για ορισμένους τομείς σπουδών. Δεν εφαρμόζει αριθμητικό όριο εισακτέων σπουδαστών ούτε σύστημα ποσοστών. Δίδακτρα επιβάλλονται σε όλα τα είδη τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το ποσό ορίζεται από τα πανεπιστήμια και τα μη πανεπιστημιακά εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Η τριτοβάθμια εκπαίδευση χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Η οργάνωσή τους καθώς και οι προϋποθέσεις εισαγωγής σε αυτά ποικίλλουν ανάλογα με το είδος του ιδρύματος και το παρεχόμενο αντικείμενο σπουδών. Τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι τα πανεπιστήμια και οι δημόσιες ή ιδιωτικές σχολές ή τα δημόσια ή ιδιωτικά ινστιτούτα. Προϋπόθεση για την εγγραφή στο πανεπιστήμιο είναι η κατοχή του απολυτηρίου. Τα πανεπιστήμια υποχρεούνται να κάνουν δεκτούς στο πρώτο έτος όλους τους κατόχους του γαλλικού απολυτηρίου της ίδιας χρονιάς. Οι υποψήφιοι για τις ανώτατες σχολές πρέπει να περάσουν εισιτήριες εξετάσεις, για τις οποίες προετοιμάζονται σε μια προπαρασκευαστική τάξη για ανώτατες σχολές (CPGE). Οι εισιτήριες εξετάσεις στις ανώτατες σχολές οργανώνονται από τις ίδιες τις σχολές. Η επιλογή είναι πολύ αυστηρή. Οι άλλες τριτοβάθμιες σχολές ορίζουν δικά τους κριτήρια και μεθόδους επιλογής (εξετάσεις, εξέταση του φακέλου, συνέντευξη, κτλ.). Τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια για την προετοιμασία των εθνικών πτυχίων ορίζονται κάθε χρόνο με απόφαση του υπουργού που είναι αρμόδιος για την τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται στα πανεπιστήμια, τα πολυτεχνεία και σε άλλα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, δημόσια ή ιδιωτικά. Η ανώτατη εκπαίδευση διαιρείται σε τρεις κύκλους, μετά την ολοκλήρωση των οποίων ο φοιτητής λαμβάνει: o πανεπιστημιακό δίπλωμα (diploma universitario), μετά από διετείς ή τριετείς σπουδές, o πανεπιστημιακό πτυχίο (diploma di laurea), μετά από τετραετείς ή εξαετείς σπουδές (π.χ. ιατρικής), o δίπλωμα ειδίκευσης (diploma de specializzazione), μετά από τουλάχιστον διετείς σπουδές, και διδακτορικό ερευνητικό δίπλωμα (diploma di dottorato di ricerca) μετά από τουλάχιστον τριετείς σπουδές. Για την πρόσβαση οι μαθητές πρέπει να είναι κάτοχοι απολυτηρίου. Η εγγραφή στο πανεπιστήμιο είναι ελεύθερη, εκτός από τους κύκλους σπουδών περιορισμένης πρόσβασης, που καθορίζονται από την ισχύουσα νομοθεσία, για τους οποίους προβλέπονται εισαγωγικές εξετάσεις. Οι φοιτητές συμβάλλουν στην κάλυψη του κόστους των υπηρεσιών που προσφέρονται από τα πανεπιστήμια μέσω της πληρωμής πανεπιστημιακών εισφορών και τέλους εγγραφής ύψους 300.000 λιρών περίπου.
Από το 1992, σχεδόν όλα τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα στο Ηνωμένο Βασίλειο ανήκουν σε μία και μόνο κατηγορία. Κάθε πανεπιστήμιο είναι αυτόνομο και αποφασίζει ποια διπλώματα και άλλους τίτλους θα χορηγήσει, καθώς και τους σχετικούς όρους. Τα περισσότερα πανεπιστήμια παρέχουν τη δυνατότητα έρευνας. Κάθε ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης εφαρμόζει δική του πολιτική στο θέμα της αποδοχής. Γενικά, οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν επιτύχει και να έχουν λάβει βαθμούς ίσους ή μεγαλύτερους από C σε τρία τουλάχιστον μαθήματα των εξετάσεων GSCE και να έχουν επιτύχει σε δύο διαφορετικά μαθήματα στο General Certificate of Education A Level (ή τα αντίστοιχα AS) ή να έχουν λάβει GNVQ ανώτερου επιπέδου. Τα περισσότερα ιδρύματα δέχονται επίσης αιτήσεις από υποψηφίους άνω των 21 ετών και συχνά εφαρμόζουν πιο χαλαρές προϋποθέσεις εισαγωγής η αίτηση εισαγωγής στα περισσότερα από τα πλήρη πτυχιακά προγράμματα υποβάλλεται μέσω του Universities and Colleges Admissions Service (Υπηρεσία εισαγωγής στην ανώτατη εκπαίδευση) που λειτουργεί ως γραφείο διαλογής. Σε όλα τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα καταβάλλονται δίδακτρα, τα οποία διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: τα μειωμένα δίδακτρα και τα πλήρη δίδακτρα για τους ξένους φοιτητές (full cost overseas fees).
Στα πανεπιστήμια διδάσκονται οι παραδοσιακές επιστήμες όπως η ιατρική, τα νομικά, οι κοινωνικές και οικονομικές επιστήμες όπως και η θεολογία και η φιλοσοφία Οι επιστήμες για τους μηχανικούς διδάσκονται στα τεχνικά πανεπιστήμια και τις τεχνικές σχολές. Σ' αυτές τις σχολές, παράλληλα προς την θετική εκπαίδευση, που ομοιάζει με αυτή του παραδοσιακού πανεπιστημίου, αλλά περιέχει περισσότερες τεχνικές εφαρμογές. Μοναδική προϋπόθεση για την εισαγωγή στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι το απολυτήριο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι κάτοχοι απολυτηρίου μπορούν να εγγραφούν σε ένα ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της επιλογής τους. Οι πολίτες της ΕΕ πρέπει να διαθέτουν ένα ισοδύναμο απολυτήριο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι αυστριακοί φοιτητές καθώς και φοιτητές από τα κράτη του ΕΟΧ δεν χρειάζεται να καταβάλουν δίδακτρα.
Τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης διακρίνονται σε πανεπιστήμια, πανεπιστημιακά κέντρα, άλλα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης και ιδρύματα μη ακαδημαϊκής ανώτερης εκπαίδευσης στο πεδίο της τεχνικής και εμπορικής εκπαίδευσης. Για την εισαγωγή στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης απαιτούνται τίτλοι ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Η Φινλανδία διαθέτει ένα από τα πυκνότερα δίκτυα φορέων ανώτερης/ανώτατης εκπαίδευσης στην Ευρώπη Όλα τα πανεπιστήμια και οι περισσότερες πολυτεχνικές σχολές συμμετέχουν στα διεθνή προγράμματα ανταλλαγών. Οι μαθητές που επιτυγχάνουν στις γενικές εξετάσεις στη Φινλανδία έχουν δικαίωμα εισαγωγής στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Τα πανεπιστήμια επιλέγουν τους φοιτητές τους σύμφωνα με τα δικά τους κριτήρια επιλογής. Οι μαθητές που έχουν ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μπορούν να ζητήσουν την εισαγωγή στο ammattikorkeakoulu, υπό τις εξής προϋποθέσεις: επαγγελματική εκπαίδευση γενικές εξετάσεις και απολυτήριο δεύτερου κύκλου της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Η τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι δωρεάν, μολονότι συζητείται, τα τελευταία έτη, το ενδεχόμενο καταβολής διδάκτρων.
Η τριτοβάθμια εκπαίδευση παρέχεται στα πανεπιστήμια (ΑΕΙ) και στα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΤΕΙ). Για την εισαγωγή στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης απαιτείται το απολυτήριο Λυκείου. Η εισαγωγή των υποψηφίων ρυθμίζεται από ένα σύστημα γενικών εξετάσεων που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο κατά το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου. Κάθε υποψήφιος εξετάζεται σε έξι μαθήματα της επιλογής του (της) που διδάχθηκε κατά τη διάρκεια της τελευταίας τάξης του Λυκείου. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι δωρεάν.
Το σύστημα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ιρλανδία περιλαμβάνει τον πανεπιστημιακό τομέα, τα τεχνικά/τεχνολογικά κολέγια και τα παιδαγωγικά κολέγια, τα οποία χρηματοδοτούνται ουσιαστικά από το κράτος και είναι αυτόνομα. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, η εισαγωγή στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ιρλανδία είναι δυνατή μόνο μετά από επιτυχή συμμετοχή στις εξετάσεις για το Leaving Certificate ή σε αντίστοιχες εξετάσεις. Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν τίτλους σπουδών που θα τους επέτρεπαν να εγγραφούν σε ίδρυμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε άλλο κράτος μέλος γίνονται δεκτοί διότι θεωρούνται ότι πληρούν τις βασικές προϋποθέσεις για την εισαγωγή σε ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα στην Ιρλανδία. Δεν υπάρχουν δίδακτρα για τους φοιτητές που παρακολουθούν πλήρες πρόγραμμα μαθημάτων στα εγκεκριμένα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Η τριτοβάθμια εκπαίδευση στο Λουξεμβούργο παρουσιάζει αρκετές ιδιορρυθμίες. Στο πανεπιστημιακό κέντρο του Λουξεμβούργου παρέχεται μόνο το πρώτο έτος πανεπιστημιακής εκπαίδευσης σε διάφορα αντικείμενα σπουδών. Οι σπουδαστές που επιθυμούν να ακολουθήσουν ανώτατες σπουδές πρέπει να εγγραφούν σε ένα ξένο εκπαιδευτικό ίδρυμα είτε μετά το εν λόγω πρώτο έτος, είτε από την αρχή των σπουδών για τα μαθήματα που δεν διδάσκονται στη χώρα τους. Οι περισσότεροι πολίτες του Λουξεμβούργου που επιθυμούν να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους μεταβαίνουν για το λόγο αυτό στη Γαλλία ή το Βέλγιο. Τα απολυτήρια γενικής και τεχνικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης επιτρέπουν την εισαγωγή στην ανώτατη εκπαίδευση. Το δίπλωμα τεχνικού επιτρέπει την εισαγωγή στην ανώτερη τεχνική εκπαίδευση. Δεν διενεργούνται εισιτήριες εξετάσεις.
Η τριτοβάθμια εκπαίδευση περιλαμβάνει την πανεπιστημιακή εκπαίδευση, την ανώτερη (μη πανεπιστημιακή) επαγγελματική εκπαίδευση και το Ανοικτό Πανεπιστήμιο (OU, εξ αποστάσεως τριτοβάθμια εκπαίδευση). Τα άτομα που επιθυμούν να εισαχθούν στο πανεπιστήμιο πρέπει να διαθέτουν πιστοποιητικό VWO, να περάσουν εξετάσεις σε προπαρασκευαστικά μαθήματα HBO για να λάβουν το πιστοποιητικό προπαίδευσης ή να δώσουν εισαγωγικές εξετάσεις (colloquium doctum). Οι σπουδαστές των ολλανδικών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένων των πολιτών της ΕΕ, καταβάλλουν δίδακτρα. Οι ετήσιες αυξήσεις ορίζονται νομοθετικά.
Η δημόσια ανώτατη εκπαίδευση περιλαμβάνει την ανώτατη εκπαίδευση σε πανεπιστήμια και πoλυτεχvεία. Η εκπαίδευση στα πανεπιστήμια είvαι περισσότερα θεωρητικής κατεύθυνσης εvώ στα πoλυτεχvεία θετικής. Η αvώτατη εκπαίδευση στα παvεπιστήμια παρέχει πρoγράμματα σπoυδώv σε όλoυς τoυς τoμείς Για τηv εισαγωγή στα αvώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα oι υπoψήφιoι θα πρέπει: Να έχoυv oλoκληρώσει τo 12o έτoς σχoλικής φoίτησης και vα έχoυv επιτύχει στις γεvικές εισαγωγικές εξετάσεις κάθε έτoυς. Οι μαθητές πρέπει επιπλέov vα έχoυv επιτύχει στις ειδικές εξετάσεις σε oρισμέvα μαθήματα και vα πληρoύv τις πρoϋπoθέσεις βαθμoλoγίας πoυ απαιτoύvται για τηv εισαγωγή τoυς. Κάθε εκπαιδευτικό ίδρυμα πρoβλέπει έvαv πoλύ μικρό αριθμό κεvώv θέσεωv για τις περιπτώσεις αυτές, αvάλoγα με τις δυvατότητές τoυ και τov αριθμό πoρτoγάλωv υπoψηφίωv. Η εισαγωγή επαφίεται στηv κρίση τoυ κάθε ιδρύματoς. Οι φoιτητές της αvώτατης δημόσιας εκπαίδευσης υπoχρεoύvται στηv καταβoλή διδάκτρωv πoυ κυμαίvovται από τo έvα εκπαιδευτικό ίδρυμα στo άλλo. Τo πoσό καθoρίζεται από τo εκπαιδευτικό ίδρυμα σε συvάρτηση με τo μέσo κόστoς τoυ κάθε oιτητή τoυ.
Η τριτοβάθμια εκπαίδευση στη Σουηδία διαιρείται σε προπτυχιακές σπουδές, μεταπτυχιακές σπουδές και έρευνα. Η ευθύνη για την εισαγωγή και την επιλογή των σπουδαστών ανήκει στα ίδια τα ιδρύματα. Μέσα σε ένα γενικά διαμορφωμένο πλαίσιο μπορούν να αποφασίζουν ποια κριτήρια επιλογής Για την επιλογή των σπουδαστών πρέπει να χρησιμοποιούνται ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα κριτήρια: βαθμολογία, έλεγχος πανεπιστημιακής ικανότητας, άλλες ειδικές εξετάσεις, προηγούμενη εκπαιδευτική και επαγγελματική πείρα. Όλη η δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση στη Σουηδία είναι δωρεάν. Ο σπουδαστής αγοράζει ο ίδιος τα βιβλία σπουδών του. Δεν χορηγούνται υποτροφίες ή δάνεια από το σουηδικό κράτος. |
ΓΕΡΜΑΝΙΑ
ΒΕΛΓΙΟ
ΓΑΛΛΙΑ
ΙΤΑΛΙΑ
ΗΝΩΜΕΝΟ
ΒΑΣΙΛΕΙΟ
ΑΥΣΤΡΙΑ
ΔΑΝΙΑ
ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ
ΕΛΛΑΣ
ΙΡΛΑΝΔΙΑ
ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ
ΚΑΤΩ
ΧΩΡΕΣ
ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ
ΣΟΥΗΔΙΑ