Ξεκόλλησε ένα κολοσσιαίο παγόβουνο

Από σελίδα του BBC, 19 Μαρτίου 2002

Την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας, λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου, υποπτεύονται οι επιστήμονες ότι προκάλεσε την αποκόλληση ενός παγόβουνου και το σπάσιμο ενός κρηπιδώματος, στην Ανταρκτική.

Μια τεράστια βάση (κρηπίδωμα) πάγου στην Ανταρκτική, που ήταν 200 μέτρα παχύ και επιφάνειας 3.250 τετραγωνικών χιλιομέτρων, έχει διαχωριστεί από τον κύριο όγκο σε λιγότερο από ένα μήνα, δημιουργώντας χιλιάδες μικρά παγόβουνα. Συγχρόνως ένα παγόβουνο, το Β 22, ξεκόλλησε από την Ανταρκτική.  

Το κρηπίδωμα αυτό που λέγεται Larsen B, ηλικίας 12.000 ετών και υπολογιζομένου βάρους 720 δισ. τόννων, έχει ήδη αρχίσει να λιώνει και να διασπάται σε πλήθος μικρότερα, που παρακολουθούνται από βρετανικά επιστημονικά συνεργεία. Aμερικανοί μελετητές φοβούνται ότι επίκειται η αποκόλληση και νέου τμήματος πάγου, ίσως ακόμη μεγαλύτερου.

  "Το 1998, είχαμε προβλέψει τη μεταβίβαση περισσότερων τμημάτων πάγου γύρω από την ανταρκτική χερσόνησο. Από τότε, η θέρμανση στη χερσόνησο έχει συνεχιστεί και το παρατηρούσαμε καθώς κομμάτι - κομμάτι το Larsen B υποχωρούσε, " είπε ο Δρ Δαβίδ Vaughan, ένας επιστήμονας των πάγων στη Βρετανική Ανταρκτική Υπηρεσία στο Καίμπριτζ.

"Είναι σκληρό να βλέπεις 500 εκατομμύρια δισεκατομμυρίων τόνων του φύλλου του πάγου να κομματιάζονται σε λιγότερο από ένα μήνα."

Το κλίμα στη χερσόνησο έχει αλλάξει γρήγορα τα τελευταία 50 χρόνια. Μερικές περιοχές έχουν εμφανίσει άνοδο δύο βαθμών Κελσίου σε μέσες θερμοκρασίες - πολύ γρηγορότερα από οποιαδήποτε άνοδο, που καταγράφηκε αλλού στο Νότιο ημισφαίριο.

Εντούτοις, η εικόνα γενικά στην Ανταρκτική είναι περίπλοκη με θερμοκρασίες στο εσωτερικό που μειώνονται πραγματικά κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου. Υπάρχουν επίσης κάποια στοιχεία ότι η υποχώρηση του Δυτικού Ανταρκτικού Φύλλου Πάγου, στην άλλη πλευρά της χερσονήσου που βρίσκεται το Larsen Β, έχει σταματήσει.

Το Larsen Β ήταν ένα από τα πέντε μέρη του πάγου - τεράστιες μάζες του πάγου που επιπλέουν και αποτελούν προεκτάσεις της γης της Ανταρκτικής,  - που συρρικνωνόταν σταθερά λόγω της αλλαγής του κλίματος, είπε ο Δρ Vaughan.

Αλλά το κομμάτιασμα του πάγου δεν θα ανυψώσει τις στάθμες της θάλασσας επειδή ο πάγος επέπλεε ήδη, πρόσθεσε. Οι στάθμες της θάλασσας θα επηρεάζονταν μόνο εάν ο πάγος του εδάφους στο πίσω μέρος, άρχιζε τώρα να ρέει γρηγορότερα προς τη θάλασσα.

Οι Βρετανοί επιστήμονες προειδοποιήθηκαν αρχικά για την κατάρρευση του Larsen Β από τους αμερικανούς συναδέλφους τους, που μελετούν τις εικόνες από το δορυφόρο Modis της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας. Η Βρετανική Ανταρκτική Υπηρεσία απέστειλε έπειτα το ερευνητικό σκάφος της στην περιοχή για να λάβει φωτογραφίες και δείγματα.

Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι τα στοιχεία που συγκεντρώνονται στην περιοχή θα τους βοηθήσουν να καθορίσουν πότε συνέβη τελευταία ένα παρόμοιο γεγονός και σε ποιό μέρος απειλούνται, στο μέλλον, άλλα τμήματα του πάγου .

Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι αυτή είναι η μεγαλύτερη υποχώρηση που συνέβη στη Χερσόνησο της Ανταρκτικής, κατά τη διάρκεια των τελευταίων 30 ετών.

Οι υποχωρήσεις αποδίδονται σε μια ισχυρή θέρμανση κλίματος στην περιοχή. O καθηγητής Tεντ Σκάμπος, όμως, αναφέρει ότι η πρόσφατη αποκόλληση «προσφέρει ισχυρό στοιχείο, που συνδέει την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη, με τη σημαντική διάβρωση των πάγων της Aνταρκτικής. H συνεχιζόμενη αύξηση της θερινής θερμοκρασίας στο Nότιο Πόλο θα εντείνει το φαινόμενο».

Tο κλίμα της Aνταρκτικής εθεωρείτο αμετάβλητο και μονίμως ψυχρό, για πάνω από 1800 χρόνια. Oι θερινές θερμοκρασίες των τελευταίων τριών ετών, όμως, παρουσίασαν μικρή άνοδο. H άνοδος αυτή ήταν αρκετή για τη διάβρωση του πάγου, την αποκόλλησή του και το σχηματισμό παγόβουνων.

O δρ Γιανγκ, όμως, του Aυστραλιανού Eρευνητικού Iνστιτούτου για την Aνταρκτική υποστηρίζει ότι η αποκόλληση παγόβουνων είναι φυσική διαδικασία: «Eάν τα παγόβουνα δεν αποκολλούνταν, θα έφθαναν σε σημείο να καλύπτουν όλη την επιφάνεια της θάλασσας. Aυτό ευτυχώς δεν συμβαίνει. Aποκολλώνται σταδιακά σχηματίζοντας μικρά ή μεγάλα παγόβουνα.

Οι κρηπίδες είναι παχιά στρώματα πάγου που τροφοδοτούνται από παγετώνες και επιπλέουν στον ωκεανό γύρω από την Ανταρκτική. Έτσι εμποδίζουν τη ροή των παγετώνων, προς τη θάλασσα και κρατούν μακριά τον θερμό θαλάσσιο αέρα. Αν λείψουν αυτές οι κρηπίδες πάγου, τότε η ταχύτητα με την οποία κυλούν οι παγετώνες της Ανταρκτικής προς την θάλασσα θα αυξηθεί σημαντικά, κάτι που ήδη παρατηρείται στην Ανταρκτική.