O πρώτος ευρωπαϊκός δορυφόρος Envisat τσεκάρει το κλίμα της Γης, για πρώτη φορά

Από τη σελίδα Envisat, 28 Μαρτίου 2002

Ένας νέος σημαντικός έλεγχος της 'υγείας' της Γης, άρχισε να εξελίσσεται από την 1η Μαρτίου, όταν προωθήθηκε ο δορυφόρος Envisat της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας, με ένα πύραυλο ARIANE 5 από τη γαλλική Γουιάνα. Είναι ο μεγαλύτερος και περιπλοκότερος δορυφόρος γήινης παρατήρησης που έχει φτιαχθεί ποτέ.

Μετά από την επέκταση των ηλιακών πάνελ και των κεραιών, τα δέκα όργανα στο δορυφόρο ανοίχτηκαν και ελέχθηκαν όλα ένα-ένα: όλοι λειτουργούν σωστά. Ο δορυφόρος εκτελεί μετρήσεις της ατμόσφαιρας, του ωκεανού, του εδάφους και του πάγου, που θα δώσουν έτσι μια νέα, ενισχυμένη προοπτική στις ερωτήσεις σχετικά με το γήινο περιβαλλοντικό έλεγχο και την αλλαγή του κλίματος.

Το Envisat θα αποκαλύψει νέα στοιχεία και θα στηρίξει τις πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν κατά τη διάρκεια των προηγούμενων δέκα ετών από τους δορυφόρους του ESA, ERS-1 και ERS-2, οι οποίοι έχουν δώσει μέχρι σήμερα σημαντικές ιδέες για τις ανθρώπινες δραστηριότητας στο περιβάλλον και των ζητημάτων που έχουν ανακύψει, όπως η μείωση του όζοντος και η ρύπανση που βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη των οργανώσεων και των μέσων.

Τα πρώτα διαθέσιμα στοιχεία από το δορυφόρο αποκτήθηκαν μέσω του σταθμού Kiruna στη Σουηδία και υποβλήθηκαν σε επεξεργασία στα κέντρα της ESA/ESRIN.

Τα πρώτα στοιχεία που καταγράφηκε από το ραντάρ ΑSΑR, ένα από τα 10 επιστημονικά όργανα του δορυφόρου, αφορούν την Ανταρκτική στην οποία πρόσφατα αποκολλήθηκε το γιγαντιαίο παγόβουνου Larsen Β. Στη φωτογραφία του Envisat διακρίνεται πώς το παγόβουνο των 3.250   τετραγωνικών μέτρων διασπάστηκε σε χιλιάδες μικρότερα που πλέουν τώρα στον ωκεανό.

Κατά τη διάρκεια του περασμένου μήνα, το παχύ κρηπίδωμα πάγου 200 μ είχε καταρρεύσει σε μικρά παγόβουνα. Αυτό είναι το μεγαλύτερο γεγονός σε μία σειρά υποχωρήσεων πάγου κατά μήκος της ανταρκτικής χερσονήσου. Αυτές οι υποχωρήσεις αποδίδονται στην επιτάχυνση της θέρμανσης του κλίματος στην περιοχή. Το μέσο ποσοστό είναι περίπου 0,5 βαθμοί Κελσίου ανά δεκαετία και αυτή η τάση έχει αρχίσει τουλάχιστον  από την πρόσφατη δεκαετία του '40.

Μια άλλη σημαντική ικανότητα του οργάνου είναι η παροχή επισκοπήσεων των δυναμικών περιοχών ανεβάσματος των νερών και της αρχικής παραγωγής τους. Αυτές οι πληροφορίες βοηθούν στη διαχείριση των αποθεμάτων ψαριών δεδομένου ότι οι βασικοί λόγοι αλιείας είναι στις περιοχές ανεβάσματος των νερών.

Όπου η διαδικασία ανεβάσματος των νερών καταρρέει, όπως έχει συμβεί κατά μήκος της περουβιανής ακτής κατά τη διάρκεια των γεγονότων Ελ Νίνιο, ολόκληρες οι περιφερειακές καταρρεύσεις αλιευτικής βιομηχανίας επίσης. Οποιαδήποτε αλλαγή κλίματος ασκεί επίδραση στην ένταση και τη γεωγραφική θέση των περιοχών ανεβάσματος των νερών, με σημαντικό αντίκτυπο στην τοπική οικονομία και την ποιότητα της ζωής σε τέτοιες περιοχές.

Περιμένουμε με ενδιαφέρον τις επόμενες εικόνες που θα στείλει ο Εnvisat, αυτήν τη φορά από την περιοχή του Ειρηνικού, όπου έχει μετρηθεί αύξηση της θερμοκρασίας και φαίνεται πως ξεκινά ένα καινούργιο Ελ Νίνιο

Πληροφορίες για την πτήση

Το Envisat, που ζυγίζει 8200 κιλά και τόσο μεγάλος όσο ένας διάδρομος, έχει μπει σε μια γήινη πολική τροχιά σε 800 χλμ υψόμετρο και είναι ένα αυτόματο διαστημικό παρατηρητήριο με δέκα ιδιαίτερα περίπλοκα όργανα που θα παρατηρούν συνεχώς την ατμόσφαιρα, τους ωκεανούς, τις ηπείρους, τους πάγους, και θα συνεχίσει την έρευνά του για τα επόμενα πέντε χρόνια. Κατασκευάστηκε με τη συμμετοχή 50 ευρωπαϊκών εταιρειών και κόστισε 2.3 δισεκατομμύρια ευρώ. Πραγματοποιεί μία πλήρη περιστροφή γύρω από τη Γη κάθε 100 λεπτά.

Αλλες φωτογραφίες του πράσινου ευρωπαϊκού δορυφόρου καταγράφουν εντυπωσιακές εικόνες από την Δ. Αφρική (στις ακτές της Μαυριτανίας). Τα όργανα MERIS (πρόκειται για έναν μετρητή του δείκτη διάθλασης, με μέτρια ανάλυση) χρησιμοποιήθηκαν και για να ανιχνευτεί συγκέντρωση φυτοπλαγκτόν και χλωροφύλλης στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Αφρικής. Τα στοιχεία αυτά αργότερα θα χρησιμοποιηθούν για να επιλεγούν οι περιοχές που είναι οι πλέον κατάλληλες για αλιεία, καθώς οι προαναφερόμενες πληροφορίες υποδεικνύουν περιοχές με αρκετή τροφή που προσελκύει τα ψάρια.

Στη εικόνα επικρατεί το ανοιχτό πράσινο και οφείλεται στο φυτοπλαγκτόν που έχει συγκεντρωθεί εκεί, σε πολύ μεγάλες ποσότητες.

Οι δύο φωτογραφίες που έφτασαν στους κεντρικούς σταθμούς τής Ευρωπαϊκής Επιτροπής Διαστήματος (Εuropean Space Αgency - ΕSΑ) αποτυπώνουν σημάδια της αλλαγής του κλίματος. «Ιδιαίτερα στην Ανταρκτική, οι επιπτώσεις από την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας είναι εμφανείς», σημειώνει η Βrigitte Κolmsee, από την ΕSΑ. «Εκτιμάται πως από τη δεκαετία του 1940 η μέση ετήσια θερμοκρασία στην περιοχή αυξάνεται κατά 0,5 βαθμούς Κελσίου».

Η μελέτη στη συγκεκριμένη περιοχή κρίνεται ως απαραίτητη, όχι μόνον επειδή οι επιστήμονες θέλουν να κατανοήσουν τη δυναμική των πάγων και το πώς επηρεάζουν το κλίμα, αλλά επίσης επειδή από εκεί μπορούν να καταλάβουν τη διαδικασία με την οποία δημιουργούνται τα ρεύματα των ωκεανών - τα οποία τελικά καθορίζουν το παγκόσμιο κλίμα.

Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί πως για τις πρώτες φωτογραφίες χρησιμοποιήθηκαν δύο μόνο από τα 10 προηγμένα επιστημονικά όργανα του δορυφόρου Εnvisat. Σύμφωνα με τους ειδικούς που δέχονται και επεξεργάζονται τα δορυφορικά δεδομένα, «σε πέντε χρόνια, όταν θα έχουμε στα χέρια μας τις συνδυασμένες μετρήσεις από όλα τα όργανα του δορυφόρου, θα μπορούμε να σχεδιάσουμε την πιο αναλυτική και ακριβή αναφορά για την κατάσταση του περιβάλλοντος σε ολόκληρο τον πλανήτη».