Αποκαλύπτει νέα αστέρια η κάμερα υπερύθρων του Hubble

Από τη σελίδα του NewScientist, 6 Ιουνίου 2002

Οι πρώτες εκπληκτικές εικόνες ήδη έχουν βγεί από την ανανεωμένη φωτογραφική μηχανή νυχτερινής όρασης του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble, και έχουν κάνει τους αστρονόμους να αναρωτιούνται για το τι δείχνουν.

Το Μάρτιο, το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Hubble αναβαθμίστηκε με μια νέα οπτική φωτογραφική μηχανή, την Προηγμένη Φωτογραφική Μηχανή για Έρευνες (ACS), που βλέπει 10 φορές καλύτερα από τον προκάτοχό της. Αλλά η αποστολή συντήρησης κυριολεκτικά ανάστησε επίσης και μια υπέρυθρη φωτογραφική μηχανή, που ονομάζεται Nicmos, αντικαθιστώντας το παλιό σύστημα ψύξης με ένα νέο.

Ενώ αριστερά η εικόνα που τραβήχθηκε στο ορατό φως δεν δείχνει κανένα αστέρι, η ίδια εικόνα τραβηγμένη στις υπέρυθρες ακτινοβολίες (δεξιά), αποκαλύπτει τα κρυμμένα αστέρια στο Νεφέλωμα των Κώνων  με νέφη από γαλαξιακή σκόνη. 

Όταν η υπέρυθρη ακτινοβολία φθάνει στα οπτικά όργανα ενός τηλεσκοπίου αυτά θερμαίνονται, και αυτό μπορεί να παραγάγει μια υπέρυθρη δική του εικόνα που πνίγει το σήμα. Για να αποτρέψει αυτό το φαινόμενο, η φωτογραφική μηχανή πρέπει να ψυχθεί στους  -200 °C, πολύ πιό κάτω από -90 °C, στην οποία λειτουργεί το υπόλοιπο Hubble.

Οι δοκιμές με το αρχικό σύστημα ψύξης στερεού αζώτου πήγαν στραβά το 1998 επειδή η θερμοκρασία λειτουργίας ήταν αβέβαια κοντά στο σημείο στο οποίο το στερεό άζωτο εξαχνωνόταν σε αέριο. Έτσι η ομάδα του Hubble εγκατέστησε τελικά ένα ψύκτη αερίου νέου.

"Τα πράγματα στο ξεκίνημα δεν πήγαιναν καλά αλλά στο τέλος όλα τα προβλήματα επιλύθηκαν," λέει ο επιστήμονας Edward Cheng υπεύθυνος του  Nicmos του Κέντρου Διαστημικής Πτήσης Goddard της NASA στο Μέρυλαντ. Η βελτίωση σημαίνει ότι ο Hubble μπορεί τώρα να φωτογραφήσει στο υπέρυθρο φως με ένα μήκος κύματος μέχρι και 2 μικρόμετρα, έναντι του προηγούμενου ορίου που ήταν 1 μικρόμετρο, ακριβώς λίγο πέρα στο κόκκινο φως, το τέλος του ορατού φάσματος.

Παρουσιάζονται νέα αστέρια

Πολλές από τις οπτικές εικόνες του Hubble φαίνονται τόσο εκπληκτικές, επειδή το τηλεσκόπιο είναι σε θέση να αναλύσει τα τεράστια νέφη της σκόνης που περιβάλλει τους απόμακρους γαλαξίες και τα νεφελώματα. Αλλά η σκόνη κρύβει επίσης τις πληροφορίες για την εσωτερική δομή αυτών των αντικειμένων.

"Είναι σαν να εξετάζεις μέσα στον καπνό του τσιγάρου", λέει ο Cheng. Το Nicmos μπορεί να δει στη δεξιά εικόνα μέσω των νεφών, επειδή τα πιό μακρά μήκη κύματος του υπέρυθρου φωτός δεν διασκορπίζονται τόσο εύκολα από τα διαστρικά μόρια της σκόνης. "Είμαστε πραγματικά συγκινημένοι για τις φωτογραφίες υπέρυθρων ακτίνων, που είναι σε θέση να δώσουν πολλές πληροφορίες αντίθετα με τις οπτικές εικόνες", λέει ο Cheng.

Η νέα φωτογραφική μηχανή ήδη λειτουργεί με υποσχέσεις. Όταν οι αστρονόμοι την χρησιμοποίησαν για να εξετάσουν το Νεφέλωμα Κώνων, ήταν σε θέση να δουν μια ομάδα μικρών αστεριών που δεν ήταν ορατά στις εικόνες που λήφθηκαν από την οπτική φωτογραφική μηχανή του Hubble.

Αλλά δεν είναι σαφές ακόμα εάν τα αστέρια είναι μέρος μιας περιοχής που σχηματίζονται αστέρα μέσα στο νεφέλωμα, ή εάν είναι πίσω από αυτό. Οι περαιτέρω παρατηρήσεις πρέπει να το ξεκαθαρίσουν, λέει ο Cheng. Σε άλλες πρόσφατες εικόνες οι εσωτερικές δομές των απόμακρων γαλαξιών έχουν γίνει επίσης ορατές για πρώτη φορά.