Όλοι διαφωνούν για όλα

Από σελίδα του BBC, 30 Αυγούστου 2002

Το χάσμα ανάμεσα στις πλούσιες και φτωχές χώρες είναι τεράστιο

Μεγάλη απογοήτευση υπάρχει στο Γιοχάνεσμπουργκ, στην οποία γίνεται η Παγκόσμια Διάσκεψη για την Αειφόρο Ανάπτυξη, όπου παρατηρητές πιστεύουν ότι οι  διαφωνίες που υπάρχουν μεταξύ πλουσίων και φτωχών χωρών θα αποτρέψουν την υιοθέτηση μιας συμφωνίας.

Μέχρι στιγμής αρκετά θέματα παραμένουν άλυτα, όπως οι περικοπές στις επιδοτήσεις των αγροτών της Δύσης ή τα θέματα που αφορούν στην εφαρμογή εναλλακτικών μορφών ενέργειας.

Ορισμένες περιβαλλοντικές οργανώσεις και ομάδες για την αρωγή του τρίτου κόσμου, όπως η Greenpeace και η Oxfam, έχουν αποσυρθεί από τις διαπραγματεύσεις, εκφράζοντας τη διαφωνία τους για την πορεία των συνομιλιών.

Πιστεύεται όμως ότι κατά τη διάσκεψη μπορεί να επιτευχθεί κάποια συμφωνία ανάμεσα στις πλούσιες και τις φτωχές χώρες σε θέματα εμπορίου και ανθρωπιστικής βοήθειας.

Ωστόσο, αξιωματούχοι των Ηνωμένων Εθνών υποστηρίζουν ότι τουλάχιστον μπορεί να σημειωθεί πρόοδος και σε άλλα θέματα, την επόμενη εβδομάδα, όταν φθάσουν στη διάσκεψη οι αρχηγοί των κρατών.

Ενώ οι διαβουλεύσεις θα συνεχίζονται, ανάμεσα στους 40.000 συνέδρους που συμμετέχουν στη διάσκεψη, στην πόλη αναμένονται δύο μαζικές διαδηλώσεις, κυρίως από κατοίκους της Νότιας Αφρικής.

Υγεία και Περιβάλλον

Την Παρακευή, πέμπτη ημέρα της Διεθνούς Διάσκεψης για την Αειφόρο Ανάπτυξη άνοιξε με θέμα "Υγεία και Περιβάλλον στον 21ο αιώνα".

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν τη μεγαλύτερη συμβολή στην προσπάθεια για την αειφόρο ανάπτυξη
Πάολα Ντομπριάνσκυ

Οι συμμετέχοντες δεν έχουν ακόμα καταφέρει να συμφωνήσουν σε κοινό σχέδιο δράσης για σοβαρά ζητήματα, όπως αυτό της ενέργειας, των αγροτικών επιχορηγήσεων, και των κανονισμών στους οποίους θα υπόκεινται μεγάλες επιχειρήσεις.

Την Πέμπτη, πολλές αντιπροσωπείες από ευρωπαϊκές αλλά και αναπτυσσόμενες χώρες άσκησαν δριμεία κριτική στην αμερικανική κυβέρνηση, επειδή - όπως λένε - όχι μόνο δεν συμβάλλει στις προσπάθειες που καταβάλλονται για την εξάλειψη της φτώχειας και την προστασία του περιβάλλοντος , αλλά αντιθέτως τις παρεμποδίζει.

Προτάσεις συνεργασίας

Η αμερικανική κυβέρνηση, ενοχλημένη από την αρνητική κριτική που δέχεται στη διάσκεψη, ανακοίνωσε μια σειρά συνεργασιών με επιχειρήσεις και κυβερνήσεις αναπτυγμένων χωρών για την καταπολέμηση της πείνας και την εξασφάλιση πρόσβασης σε καθαρό, πόσιμο νερό, μεγαλύτερου αριθμού ανθρώπων στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Η επικεφαλής της αμερικανικής αντιπροσωπείας Πάολα Ντομπριάνσκυ, είπε ότι η απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ να μην παρευρεθεί στη Διάσκεψη δεν πρέπει να ερμηνευθεί ως αδιαφορία της αμερικανικής κυβέρνησης για τα θέματα που συζητούνται στο Γιοχάνεσμπουργκ.

"Είμαστε εξαιρετικά αφοσιωμένοι σε αυτά τα θέματα. Δεν είμαστε μόνο αφοσιωμένοι στο σχεδιασμό ενός προγράμματος δράσης, αλλά και στο να αναλαμβάνουμε δράση. Στην πραγματικότητα οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν τη μεγαλύτερη συμβολή στην προσπάθεια για την αειφόρο ανάπτυξη", τόνισε η επικεφαλής της αμερικανικής αντιπροσωπείας.

Άλυτο παραμένει το θέμα της ενέργειας

Αλλά δεν υπάρχουν διαφωνίες μόνο ανάμεσα στις φτωχές και πλούσιες χώρες. Διαφωνίες υπάρχουν ανάμεσα και στις ευρωπαϊκές χώρες και στις Ηνωμένες Πολιτείες στο θέμα των εναλλακτικών μορφών ενέργειας, κατά τις εργασίες της Παγκόσμιας Διάσκεψης για την Αειφόρο Ανάπτυξη.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιθυμεί να αυξηθεί η χρήση των εναλλακτικών μορφών ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή, κάτι που θα περιόριζε τη μόλυνση του περιβάλλοντος.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, όμως, οι οποίες στηρίζονται κυρίως στο πετρέλαιο για να καλύψουν τις ανάγκες τους, δεν επιθυμούν κάποιο συμβιβασμό.

Πόσιμο νερό

Περίπου 12 εκατομμύρια άτομα πεθαίνουν κάθε χρόνο λόγω μολύνσεων που σχετίζονται με το νερό.

Εκκλήσεις για ανάληψη άμεσης δράσης σε θέματα υγιεινής και παροχής πόσιμου νερού απηύθυναν οι αντιπρόσωποι των διαφόρων χωρών που συμμετέχουν στην Παγκόσμια Διάσκεψη.

Σύμφωνα με στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, 1.1 δισεκατομμύρια άτομα δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό και 2.4 δισεκατομμύρια άτομα επιβιώνουν χωρίς τις απαραίτητες προδιαγραφές υγιεινής.

Υπολογίζεται ότι περίπου 12 εκατομμύρια άτομα πεθαίνουν κάθε χρόνο, λόγω μολύνσεων από το νερό που πίνουν.

Αισιοδοξία

Πάντως, οι αξιωματούχοι των Ηνωμένων Εθνών εξέφρασαν την αισιοδοξία τους για την πορεία των συνομιλιών, μετά την υπογραφή συμφωνίας για την προστασία των ψαριών από την υπερβολική αλιεία.

Η εν λόγω συμφωνία είναι η πρώτη που υπογράφεται στη διάσκεψη. Η συμφωνία υπεγράφη κατά τη δεύτερη ημέρα της Διάσκεψης και ενώ το πρώτο θέμα στην ατζέντα των συνομιλιών ήταν το θέμα των αγροτών.

Μάλιστα ορισμένοι θεωρούν ότι η υπογραφή της συμφωνίας έχει αντιστρέψει το κλίμα της απαισιοδοξίας που επικρατούσε κατά την έναρξη της διάσκεψης.

Βάσει της συμφωνίας, θα ληφθούν μέτρα για τον περιορισμό της αλιείας, καθώς υπάρχουν πάρα πολλά είδη ψαριών υπό εξαφάνιση.

Αειφόρος ανάπτυξη

Τι είναι όμως η αειφόρος ανάπτυξη; Είναι η προσπάθεια συμφιλίωσης ανθρώπινων δραστηριοτήτων και περιβάλλοντος με στόχο την επιβίωση του πλανήτη και της ανθρωπότητας. Οι εμπνευστές της θέτουν υπό αμφισβήτηση το δυτικό τρόπο παραγωγής και κατανάλωσης ο οποίος, όντας κακό παράδειγμα και για τις χώρες του Νότου, απειλεί την ισορροπία του πλανήτη.

Η έννοια πρωτοεμφανίζεται το 1980 και καθιερώνεται το 1987 σε έκθεση που συντάσσει για τον ΟΗΕ η τότε πρωθυπουργός της Νορβηγίας Γκρο Χάρλεμ Μπρούντλαντ, κατά την οποία αειφόρος είναι η ανάπτυξη που «ανταποκρίνεται στις ανάγκες του παρόντος, χωρίς να απειλεί τη δυνατότητα των μελλοντικών γενεών ν' ανταποκριθούν στις δικές τους».

Για πρώτη φορά στη διάσκεψη του Ρίο ντε Τζανέιρο το 1992, 172 χώρες ανακηρύσσουν την αειφόρο ανάπτυξη βασική τους προτεραιότητα και υιοθετούν μια σειρά 2.500 συστάσεων υπό τον τίτλο Ατζέντα 21.

Εν συνεχεία στο Γιοχάνεσμπουργκ το 2002 περισσότεροι από 100 αρχηγοί κρατών και 40 χιλιάδες εκπρόσωποι χωρών και οργανώσεων καλούνται, από τις 26 Αυγούστου έως τις 4 Σεπτεμβρίου, να κάνουν τον απολογισμό των τελευταίων δέκα ετών και να δώσουν πλέον συγκεκριμένη μορφή στους στόχους του Ρίο που στην πλειονότητά τους έμειναν απραγματοποίητοι.

Σε αντίθεση με το 1992, το κλίμα που επικρατούσε πριν ακόμη ξεκινήσει η Παγκόσμια Διάσκεψη για το Περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη, ήταν ένα κλίμα απαισιοδοξίας. Αφ' ενός γιατί ελάχιστα βήματα έχουν γίνει από τότε και αφ' ετέρου γιατί ακόμη και τώρα δεν φαίνεται να υπάρχει συμφωνία για το πώς πρέπει να προχωρήσουμε στο εξής.