Οι ακτίνες του ήλιου θα κάψουν τη Γη καθώς οι πόλοι θα αναστραφούν

Από σελίδα του Observer, 10 Νοεμβρίου 2002

Το γήινο μαγνητικό πεδίο - που μας προστατεύει από τη θανάσιμη ακτινοβολία που φθάνει από το εξωτερικό διάστημα - αποδυναμώνεται εντυπωσιακά.

Οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει ότι η ισχύς του έχει μειωθεί αρκετά κατά τη διάρκεια των προηγούμενων δύο αιώνων και θα μπορούσε να εξαφανιστεί κατά τη διάρκεια των επόμενων 1.000 ετών.

Τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να είναι καταστροφικά. Οι ισχυρές εκρήξεις της διαστημικής ακτινοβολίας, που κανονικά δεν αγγίζουν ποτέ την ατμόσφαιρα, θα θερμάνουν τα ανώτερα στρώματά της, προκαλώντας κλιματολογική απότομη μεταβολή. Οι δορυφόροι που βοηθούν τη ναυσιπλοΐα και την επικοινωνία θα καταστραφούν και θα είναι ανίκανα να πλοηγήσουν τα πλοία πάνω στη Γη.

Το γήινο μαγνητικό πεδίο έχει εξαφανιστεί πολλές φορές κατά το παρελθόν - ως προοίμιο στην αλλαγή των μαγνητικών πόλων, όταν ο Βορράς γίνεται Νότος και αντίστροφα. Αυτές οι αντιστροφές συμβαίνουν περίπου κάθε 250.000 έτη, και δεδομένου ότι δεν έχει γίνει καμιά τέτοια αντιστροφή για σχεδόν ένα εκατομμύριο έτη, είμαστε σίγουροι ότι πλησιάζει σύντομα.

Για περισσότερο από 100 έτη, οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει ότι η ισχύς του γήινου μαγνητικού πεδίου έχει μειωθεί, αλλά έχουν διαφωνήσει για τις ερμηνείες. Μερικοί είπαν ότι ήταν ένας πρόδρομος της αντιστροφής, ενώ άλλοι υποστήριξαν ότι αυτό δείχνει μόνο κάποια προσωρινή μεταβολή στην ισχύ του πεδίου.

Αλλά τώρα ο Gauthier Hulot του Γεωφυσικού Ιδρύματος του Παρισιού έχει ανακαλύψει ότι το γήινο μαγνητικό πεδίο φαίνεται να εξαφανίζεται πιο ανησυχητικά κοντά στους πόλους, ένα σαφές σημάδι ότι πλησιάζει μια αναστροφή.

Χρησιμοποιώντας δορυφορικές μετρήσεις για τις μεταβολές του μαγνητικού πεδίου κατά τη διάρκεια των προηγούμενων 20 ετών, ο Hulot σχεδίασε τα ρεύματα του λειωμένου σιδήρου, που παράγουν το γήινο μαγνητισμό βαθιά κάτω στη Γη και επισήμανε τεράστιες σπείρες κοντά στους πόλους.

Ο Hulot θεωρεί ότι αυτές οι δίνες περιστρέφονται σε μια κατεύθυνση που ενισχύει ένα αντίστροφο μαγνητικό πεδίο, και καθώς αυξάνονται και πολλαπλασιάζονται αυτοί οι στρόβιλοι θα αποδυναμώσουν το κυρίαρχο πεδίο: τα πρώτα βήματα προς μια νέα πολικότητα, όπως αναφέρει.

Και όπως αναφέρει το Scientific American, αυτή η ερμηνεία υποστηρίζεται τώρα από μελέτες με προσομοιώσεις στους υπολογιστές.

Το πόσο θα διαρκέσει μια αντιστροφή είναι ένα θέμα επιστημονικής διαμάχης. Τα αρχεία των προηγούμενων γεγονότων, που ενσωματώνονται στα μεταλλεύματα σιδήρου σε πανάρχαια στρώματα λάβας, εμφανίζουν ότι μερικές μπορούν να διαρκέσουν για χιλιάδες έτη - και εν τω μεταξύ ο πλανήτης μας θα έχει γίνει φούρνος από την ηλιακή ακτινοβολία. Αφ' ετέρου, άλλοι ερευνητές λένε ότι μερικές αναστροφές μπορούν να  διαρκέσουν μόνο μερικές εβδομάδες.

Ακριβώς το τι θα συμβεί όταν θα εξαφανιστεί το γήινο μαγνητικό πεδίο πριν από την επανεμφάνισή του σε έναν αντίστροφο προσανατολισμό είναι επίσης δύσκολο να αξιολογηθεί. Οι πυξίδες θα έδειχναν προς τον λανθασμένο πόλο - μια δευτερεύουσα όμως δυσχέρεια. Το πιο σημαντικό, οι χαμηλής τροχιάς δορυφόροι θα εκτεθούν στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία και θα καταστραφούν.

Επιπλέον, πολλά είδη ζώων και πουλιών που μεταναστεύουν - από τα χελιδόνια έως τις άγριες μέλισσες - που στηρίζονται στις έμφυτες δυνατότητες τους να ακολουθούν το γήινο μαγνητικό πεδίο, δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουμε τη μοίρα τους.

Όσον αφορά στους ανθρώπους, ο μεγαλύτερος κίνδυνος θα προερχόταν από τις έντονες εκρήξεις της ηλιακής ακτινοβολίας. Κανονικά αυτές αντιμετωπίζονται από το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη μας στο διάστημα. Εντούτοις, εάν εξαφανιστεί, θύελλες σωματιδίων θα αρχίσουν να βομβαρδίζουν την ατμόσφαιρα.

"Αυτά τα ηλιακά σωματίδια μπορεί να έχουν βαθιές επιδράσεις", είπε ο Δρ Paul Murdin, του Ιδρύματος της Αστρονομίας στο  Κέιμπριτζ. "Στον Άρη, όταν το μαγνητικό πεδίο του απέτυχε να γίνει μόνιμο, πριν δισεκατομμύρια έτη, οδήγησε στην διάλυση της ατμόσφαιρας του. Στη Γη, η έλλειψή του θα θερμάνει την ανώτερη ατμόσφαιρα με τεράστια, απρόβλεπτα αποτελέσματα πάνω στο κλίμα."

Είναι απίθανο ότι οι άνθρωποι θα μπορούσαν να κάνουν κάτι. Το πιο πρόσφατο, επιστημονικής φαντασίας,  θρίλλερ, The Core - δείχνει έναν κόσμο που περιβάλλεται από ακριβώς μια τέτοια πολική αντιστροφή, με την ακτινοβολία να διαπερνά όλο τον πλανήτη.

Η λύση, σύμφωνα με την ταινία, που θα εμφανιστεί το προσεχές έτος, εμπλέκει επιστήμονες να τρυπούν με τρυπάνι το γήινο μανδύα για να προκαλέσουν μια πυρηνική έκρηξη, που θα σταματήσει την αντιστροφή.

Δεδομένου ότι οι θερμοκρασίες σε τέτοια βάθη συναγωνίζονται εκείνα της επιφάνειας του ήλιου, μια τέτοια εργασία θα φαινόταν αδύνατη - εκτός από, φυσικά, το Hollywood.