Πάει για ρεκόρ το μέγεθος της τρύπας του όζοντος στην Ανταρκτική

Από σελίδα του  Associated Press, 12 Σεπτεμβρίου 2003

Η ανοιχτή τρύπα στο στρώμα όζοντος πάνω από την Ανταρκτική, που έχει δημιουργηθεί από τον άνθρωπο, έφτασε τον Αύγουστο σε επίπεδα ρεκόρ για αυτή την περίοδο του έτους και μπορεί να γίνει ακόμα μεγαλύτερη μέσα στις επόμενες ημέρες, αναφέρει ένας ειδικός επιστήμονας.

Με έκταση 27,9 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, απέχει λίγο από το απόλυτο ρεκόρ των 28,3  εκατομμυρίων, αλλά όπως είναι γνωστό ιστορικά τη δεύτερη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου πάντα μεγαλώνει. Επομένως θα μπορούσε θεωρητικά να αυξηθεί ακόμη περισσότερο, λέει ο Jonathan Shanklin ένας βρετανός ειδικός επιστήμονας της Βρετανικής Αποστολής στην Ανταρκτική (BAS).

Το στρατοσφαιρικό στρώμα του όζοντος προστατεύει τη γήινη επιφάνεια από τις καταστροφικές υπεριώδεις ακτίνες που μπορούν να προκαλέσουν καρκίνους στο δέρμα κλπ.

Το 2002 η τρύπα μίκρυνε ξαφνικά, αυξάνοντας τις ελπίδες ότι άρχιζε να κλείνει. Αλλά ο Shanklin είπε ότι οι επιστήμονες θεώρησαν ότι αυτή η ελαχιστοποίηση του 2002 ήταν μια ανωμαλία λόγω των ατμοσφαιρικών συνθηκών, και ότι η επέκταση του 2003 την έφερε πίσω στην κανονική της δραστηριότητα.

Ο Shanklin ανέφερε ότι δεν υπήρχε καμία άμεση σύνδεση μεταξύ της τρύπας και της έντονης ανόδου στους καρκίνους του δέρματος παγκοσμίως, που όπως είπε αυτό συνδέθηκε στενά με τους μεταβαλλόμενους τρόπους της ζωής.

Ο Shanklin ήταν μεταξύ των Βρετανών επιστημόνων που ανακάλυψαν την αραίωση του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική το 1985. Οι επισημάνσεις της ομάδας του ευαισθητοποίησαν τη διεθνή κοινότητα και οδήγησαν σε απαγόρευση της χρήσης των χημικών ουσιών χλωροφθορανθράκων που καταστρέφουν το όζον. Αλλά αυτός και οι συνάδελφοί του δεν μπορούν να εξηγήσουν ακριβώς γιατί έγινε τόσο μεγάλη τον Αύγουστο.

"Η τρύπα του όζοντος είναι συνεχώς σε κίνηση. Είναι μάλλον όπως μια περιστρεφόμενη μπάλα, "είπε.

Με την επακόλουθη πτώση στην παραγωγή αυτών των χημικών ουσιών άρχισε και η μείωση της τρύπας το 1994 και είναι τώρα περίπου 6% κάτω από την μεγαλύτερη τιμή της.

Εντούτοις, η χρονική καθυστέρηση στις χημικές ουσίες που φθάνουν στην ανώτερη ατμόσφαιρα και που μειώνουν το βασικό στρατοσφαιρικό στρώμα του όζοντος, έχει δείξει ότι τα οφέλη της μείωσης της παραγωγής των χημικών ουσιών θα καθυστερήσουν αρκετά χρόνια.

"Δεν ξέρουμε εάν η τρύπα έχει φτάσει στο μέγιστο της ή θα αυξηθεί ακόμα λίγο," εξηγεί ο Shanklin.

"Είμαστε βέβαιοι ότι είμαστε αρκετά κοντά στο μέγιστο, αλλά πρέπει να περιμένουμε ακόμη μια δεκαετία για να είμαστε σε θέση να πούμε οριστικά ότι το χειρότερο τελείωσε και αρχίζει η μείωση," προσθέτει.

Ο Shanklin τονίζει ότι είναι ζωτικής σημασίας για τις χώρες να επικυρώσουν τη Συνθήκη του Μόντρεαλ συγκρατώντας τις εκπομπές των χημικών ουσιών που μειώνουν το στρώμα του όζοντος.

Αλλά τόνισε ότι έως ότου υπάρξει παρόμοια συμφωνία για τα αέρια του θερμοκηπίου είναι αδύνατο να ειπωθεί ποια επίδραση θα έχει στην ατμόσφαιρα.

Τα περισσότερα σημαντικά ρυπογόνα έθνη έχουν υπογράψει μέχρι σήμερα τη συνθήκη του Κιότο συγκρατώντας τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα. Αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αρνηθεί, αντιδρώντας ακόμη τόσο πολύ ώστε να αρνηθούν να δεχτούν ότι το διοξείδιο του άνθρακα είναι ένας ρύπος.

"Θα ήταν πολύ καλό εάν όλες οι χώρες στον κόσμο μείωναν τα αέρια του θερμοκηπίου," εξηγεί ο Shanklin. "Η ανακάλυψη της τρύπας όζοντος αποδείχθηκε ότι μπορούμε να αλλάξουμε την ατμόσφαιρά μας αρκετά εύκολα. Ήταν μια μεγάλη έκπληξη. Μπορούν να υπάρξουν κι άλλες εκπλήξεις στο μέλλον για μας." 

Κίνδυνος για τους νέους

Είναι γνωστό ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προειδοποιεί ότι η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία πριν από τα 18 μας χρόνια είναι καθοριστική για την υπόλοιπη ζωή μας. Γι' αυτό και πρέπει οι νέοι να μάθουν για τους κινδύνους από την υπερβολική έκθεση στον ήλιο.

Σύμφωνα με την ΠΟΥ, ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του δέρματος και καταρράκτη έχει αυξηθεί με την καταστροφή του προστατευτικού στρώματος όζοντος στην ατμόσφαιρα. Κάθε χρόνο εμφανίζονται 3 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις μη-κακοηθών μελανωμάτων και περισσότερες από 130 χιλιάδες περιπτώσεις καρκίνων.

Επίσης, η ΠΟΥ εκτιμά ότι ο καταρράκτης τυφλώνει 12-15 εκατομμύρια ανθρώπους διεθνώς και το 20% αυτών προκαλούνται από έκθεση στον ήλιο. Μάλιστα προειδοποιεί ότι 66 χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από καρκίνο του δέρματος.

Γι' αυτό τα Ηνωμένα Έθνη ξεκίνησαν μια μεγάλη ενημερωτική εκστρατεία σε σχολεία, ώστε σιγά σιγά να γίνει συνείδηση στα παιδιά ότι η μεγάλη έκθεση στον ήλιο μπορεί να τους προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας, ακόμη κι αν αυτά εμφανιστούν στην ενήλικη ζωή τους.