Επιστήμονες μετρούν τις ανθρώπινες επιδράσεις στο κλίμα στην Γεωργική Εποχή

Από την ιστοσελίδα του Nature, 10 Δεκεμβρίου 2003

Μετρήσεις που έκαναν επιστήμονες σε πανάρχαιες φυσαλίδες με αέρα, που είχαν παγιδευτεί στον ανταρκτικό πάγο, πρόσφεραν αποδείξεις ότι οι άνθρωποι έχουν αλλάξει το παγκόσμιο κλίμα χιλιάδες χρόνια πριν από τη βιομηχανική επανάσταση. Μάλιστα, η μέση θερμοκρασία του πλανήτη είχε ήδη αυξηθεί τότε κατά 0,8 βαθμούς Κελσίου.

Πριν από 8.000 χρόνια, τα ατμοσφαιρικά επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα άρχισαν να αυξάνονται καθώς τότε οι άνθρωποι άρχισαν να κόβουν τα δάση, τα φυτά και να μεγαλώνουν ζώα, αναφέρει ένας επιστήμονας. Επίσης, τα επίπεδα του μεθανίου άρχισαν να αυξάνονται 3.000 χρόνια αργότερα.

Οι συνδυασμένες αυξήσεις των δύο αερίων του θερμοκηπίου, που είναι υπεύθυνα για την παγκόσμια θέρμανση, ήταν αργές αλλά σταθερές και απομάκρυναν έτσι μια περίοδο σημαντικής ψύξης στη Γη, λέει ο William Ruddiman, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια.

Οι αλλαγές αυτές, με την έναρξη της γεωργικής επανάστασης, αναστάτωσαν επίσης τα κανονικά επίπεδα της ατμόσφαιρας, που κυριαρχούσαν στα 400.000 χρόνια της ατμοσφαιρικής ιστορίας και τα οποία οι επιστήμονες μέτρησαν με τα δείγματα του αρχαίου πάγου.

Ο William Ruddiman εκτιμά μάλιστα ότι μέχρι την αρχή της βιομηχανικής εποχής η μέση θερμοκρασία του πλανήτη είχε ήδη αυξηθεί κατά 0.8 βαθμούς Κελσίου, ενώ στα υψηλά υψόμετρα η μεταβολή ίσως έφθανε και τους δύο βαθμούς.

Υπολογίζει δε ότι χωρίς την εκπομπή των αερίων του θερμοκηπίου πριν από τη Βιομηχανική Επανάσταση, οι σημερινοί χειμώνες θα ήταν έως και επτά βαθμοί πιο ψυχροί στα υψηλά υψόμετρα.

Έτσι, θεωρεί ότι η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας, τα τελευταία 8.000 χρόνια, προκλήθηκε από τις ανθρώπινες δραστηριότητες στη γεωργία και την κτηνοτροφία, που απελευθέρωσαν τεράστιες ποσότητες των δύο σπουδαιότερων αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου.

"Έχετε 395.000 χρόνια ατμοσφαιρικής ιστορίας, με κάποιους κανόνες, και 5.000 χρόνια που οι κανόνες αυτοί δεν ισχύουν",  αναφέρει ο Ruddiman.

Ο Ruddiman ενημέρωσε για τη θεωρία του στη συνεδρίαση της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης. Οι λεπτομέρειες της θεωρίας του εμφανίζονται στο τεύχος του Δεκεμβρίου του περιοδικού Climatic Change, με τίτλο "The Anthropogenic Greenhouse Era Began Thousands of Years Ago".

Προηγουμένως, η πλειοψηφία των επιστημόνων θεωρούσε ότι μόνο στις αρχές της βιομηχανικής εποχής οι ανθρώπινες δραστηριότητες επηρέασαν για πρώτη φορά το παγκόσμιο κλίμα. Οι προϊστορικές αλλαγές στα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα και του μεθανίου είχαν παρατηρηθεί καιρό τώρα αλλά είχαν αποδοθεί σε φυσικές αιτίες, ανέφερε ο Ruddiman.

Τα ατμοσφαιρικά επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα και του μεθανίου κυμαίνονται φυσιολογικά, εν μέρει λόγω των μικρών αλλαγών στην τροχιά της Γης και συνεπώς εξ' αιτίας αυτού του γεγονότος μεταβάλλεται και  το ποσό του ηλιακού φωτός που πέφτει πάνω στη Γη.

Έτσι, η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα αυξάνεται απότομα κάθε 100.000 χρόνια και στη συνέχεια ακολουθεί πτωτική πορεία για τουλάχιστον 15.000 χρόνια.

Η τελευταία φορά που είχαμε άνοδο της συγκέντρωσης του διοξειδίου του άνθρακα συνέβη πριν από 10.000 χρόνια. Εν συνεχεία, τα επίπεδα του αερίου έπεσαν στη διάρκεια 2.000 χρόνων, αλλά ύστερα όμως άρχισαν και πάλι να ανεβαίνουν.

Αντίστοιχη πορεία ακολούθησε και το μεθάνιο, το οποίο κανονικά ακολουθεί τον κύκλο της ηλιακής δραστηριότητας με περίοδο 22.000 ετών. Η συγκέντρωσή του στην ατμόσφαιρα θα έπρεπε να πέφτει τα τελευταία 11.000 χρόνια, ωστόσο ακολουθεί ανοδική πορεία τις τελευταίες πέντε χιλιετίες.

Αλλά η ανθρώπινη δραστηριότητα ανέτρεψε προφανώς τις αναμενόμενες μειώσεις στις ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις και των δύο αερίων. Η κύρια αιτία αυτής της αλλαγής στις συγκεντρώσεις των αερίων ήταν η επανάσταση, και σε ολόκληρη την Ευρώπη και σε ολόκληρη την Ασία, της γεωργίας και της ζωικής γεωργίας, εξηγεί ο Ruddiman.

Η ανάλυση του αέρα που ήταν παγιδευμένος στους πυρήνες του πάγου της Ανταρκτικής εμφανίζει ανώμαλες αυξήσεις στα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα, που αρχίζουν πριν από 8.000 χρόνια - ακριβώς όταν οι άνθρωποι άρχισαν να αντικαθιστούν τις, προηγουμένως, δασικές περιοχές με γεωργικά εδάφη σε όλη την Ασία και την Ευρώπη.

Περίπου πριν από 5.000 έτη, οι πυρήνες του πάγου εμφανίζουν μια ομοίως ανώμαλη άνοδο στα επίπεδα του μεθανίου, που αυτή τη φορά οφείλεται στις αυξανόμενες εκπομπές από τα αρδευόμενα χωράφια του ρυζιού, καθώς επίσης και στον αυξανόμενο αριθμό των ζώων που εκτρεφόταν, συμπληρώνει ο Ruddiman.