Ο Hubble συλλαμβάνει τους πρώτους γαλαξίες

Από σελίδα του NewScientist, 8 Ιανουαρίου 2003

Η βαρύτητα των τρισεκατομμυρίων άστρων του σμήνους και η σκοτεινή ύλη ενεργεί ως βαρυτικός φακός εύρους δύο εκατομμυρίων ετών φωτός.

Μερικά από τα πιο απόμακρα αντικείμενα στον Κόσμο έχουν αποκαλυφθεί από τη νέα φωτογραφική μηχανή του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble, που χρησιμοποιείται μαζί με έναν φυσικό βαρυτικό "φακό εστίασης".

Η Προηγμένη Κάμερα για Έρευνες (ACS), η οποία προσαρμόστηκε το Φεβρουάριο του 2002 στο Hubble, είναι πέντε φορές πιο ευαίσθητη και παρέχει εικόνες που είναι δύο φορές τόσο λεπτομερείς απ' όσο οι προηγούμενες φωτογραφικές μηχανές του Hubble.

Μερικά από τα πρόσφατα αντικείμενα που έχουν ανακαλυφθεί είναι πιθανώς δύο φορές πιο εξασθενημένα από εκείνα που φαίνονται στο διάσημο πια Βαθύ Πεδίο Hubble (Hubble Deep Field) από τα μέσα της δεκαετίας του '90 και βρίσκονται σε μια απόσταση 13 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Αν και απαιτείται περισσότερη ανάλυση, είναι ενδεχομένως κάποιοι από τους πρώτους γαλαξίες του Σύμπαντος, που συνελήφθησαν με τη κάμερα στο στάδιο του σχηματισμού τους.

Η λήψη της νέας εικόνας απαίτησε να σταθεροποιηθεί το τηλεσκόπιο Hubble για 13 ώρες στο σμήνος των γαλαξιών Abell 1689, ο οποίος είναι 2.2 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά μας. Επίσης το σμήνος αυτό είναι το πιο μεγάλο που γνωρίζουμε μέχρι τώρα.

Μεγεθυντικός φακός

Ο μεγάλος βαρυτικός φακός του σμήνους ενεργεί ως μεγεθυντικός φακός για τα ακόμα πιο απόμακρα αντικείμενα πίσω από αυτόν. Η χαρακτηριστική ενίσχυση είναι μεταξύ πέντε και 30 φορές, φέρνοντας έτσι τα μακρινά αντικείμενα στην θέαση του ACS (της Προηγμένη Κάμερας του Hubble).

"Αυτή είναι μια σημαντική τεχνική επειδή μας επιτρέπει να πάμε λίγο βαθύτερο από ότι συνήθως στον απόμακρο Κόσμο", αναφέρει ο Peter Jakobsen, της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA).

Οι αστρονόμοι θα είναι σε θέση επίσης να χαρτογραφήσουν τη κατανομή της σκοτεινής ύλης στο σμήνος, που ενεργεί σαν βαρυτικός φακός, παρατηρώντας την επίδραση της βαρύτητάς που έχει στις εικόνες των απόμακρων αντικειμένων.

"Δεδομένου ότι έχουμε μικρή ακόμα αντίληψη τι είναι η σκοτεινή ύλη, εάν μπορέσουμε να δούμε πώς συγκεντρώνεται αυτί μπορεί να μας δώσει μερικές ενδείξεις",  λέει ο Jakobsen, ένας επιστήμονας για το James Webb Space Telescope (JWST) που η NASA και η ESA προγραμματίζουν να προωθήσουν μέσα στο 2010.

Το JWST θα ακολουθήσει την εργασία του τηλεσκοπίου Hubble. Ο Jacobsen λέει σχετικά : "Ελπίζουμε να είμαστε σε θέση να δούμε τους πρώτους γαλαξίες χωρίς τη βοήθεια ενός βαρυτικού φακού, όπως τώρα. Εντούτοις, μπορούμε τότε να παίξουμε το ίδιο παιχνίδι, και να στοχεύσουμε σε ένα σμήνος για να δούμε ακόμη και τα πιο απόμακρα αντικείμενα του Σύμπαντος".