Επιβεβαιώνεται η ύπαρξη πάγου από νερό και διοξείδιο του άνθρακα στον Άρη από το Mars Express

Από σελίδα του BBC, 23 Ιανουαρίου 2004

Η ESA έδωσε στη δημοσιότητα τα πρώτα αποτελέσματα από το διαστημόπλοιο της Mars Express, που βρίσκεται τώρα σε τροχιά γύρω από τον κόκκινο πλανήτη.

Τα στοιχεία περιλαμβάνουν πολλές εντυπωσιακές εικόνες, που λήφθηκαν με πολύ υψηλή ανάλυση.

Οι εικόνες δείχνουν ιζήματα στα κατώτατα σημεία των κοιλάδων, που δημιουργήθηκαν από τους ποταμούς, με τόσο μεγάλες λεπτομέρειες που φαίνεται και η σκόνη που πετά πάνω από τα άκρα των κρατήρων.

"Αυτό δεν είναι κανένα συνηθισμένο διαστημικό σκάφος", λέει ο David Southwood, επικεφαλής του επιστημονικού τμήματος της ESA.

"Αυτή είναι μόνο η αρχή. Στα επόμενα δύο χρόνια θα υπάρχουν πολύ περισσότερα στοιχεία".

Τα αποτελέσματα δόθηκαν στο διαστημικό κέντρο της ESA στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας. Και στη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου οι υπεύθυνοι της αποστολής έφεραν στο δωμάτιο μια φωτογραφία μήκους 24 μέτρων και πλάτους 1,3 μέτρων.

Καταπληκτικές εικόνες

Οι φωτογραφίες έχουν τέτοια ευκρίνεια ώστε να διακρίνεται ακόμα και η άμμος που πέφτει μέσα στο χείλος αυτού του ηφαιστειακού κρατήρα.

Τα όργανα του διαστημικού σκάφους έχουν αποκαλύψει επίσης νέες πληροφορίες για τις αποθέσεις πάγου από νερό στο Νότιο Πόλο του πλανήτη και τον τρόπο που αναμιγνύονται με το παγωμένο διοξείδιο του άνθρακα.

Επιπλέον, οι επιστήμονες της ESA λένε ότι μπορούν να δουν, για πρώτη φορά, νερό να χάνεται από την ατμόσφαιρα του Άρη.

Οι εικόνες, που έφεραν ενθουσιασμό, έχουν ληφθεί με τη Στερεοσκοπική Φωτογραφική Μηχανή Υψηλής Ανάλυσης του σκάφους.

Αυτή η φωτογραφική μηχανή μπορεί να δει λεπτομέρειες κάτω από δύο μέτρα. Οι δε Γερμανοί ερευνητές, που εργάζονται στην αποστολή, έχουν ήδη κατασκευάσει μια ταινία με τη βοήθεια του υπολογιστή με τις εικόνες αυτές για να δείξουν πως θα είναι ο κόκκινος πλανήτης από ένα αεροσκάφος.

Ο επικεφαλής επιστήμονας της φωτογραφικής μηχανής, καθηγητής Gerhard Neukum, από το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, είπε ότι ο Mars Express έχει ήδη φωτογραφίσει, σχεδόν, δύο εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα της Αρειανής επιφάνειας.

Η περιοχή αυτή, που καλύφθηκε με μία ανάλυση 10 έως 15 μέτρα ανά pixel, ήταν ισοδύναμη με μια περιοχή σαν της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Αυστρία μαζί, είπε.

Η ομάδα του έχει λάβει ήδη περισσότερα από 100 Gigabytes στοιχείων - τα περισσότερα των οποίων δεν έχει κοιτάξει ακόμα.

"Έχουμε κάνει κάποιες άμεσες επιστημονικές παρατηρήσεις και σκέφτομαι ότι μπορούμε σταθερά να πούμε: Ναι, υπήρχε νερό που δραστηριοποιούνταν κάποτε στην επιφάνεια του Άρη", είπε ο καθηγητής Neukum.

Οι εικόνες του δείχνουν ότι υπάρχουν ιζήματα σε κοιλάδες, που δημιουργήθηκαν από το νερό και στα κατώτατα σημεία των κρατήρων, που τώρα άλλα όργανα στο διαστημόπλοιο θα προσπαθήσουν να τα προσδιορίσουν.

Βρέθηκαν, επίσης, χαρακτηριστικά γνωρίσματα που έδειχναν πάγο, πρόσθεσε.

Πριν δύο χρόνια οι φωτογραφίες που εστάλησαν από τον Αμερικανικό  δορυφόρο Mars Odyssey είχαν δείξει ότι υπάρχει νερό στους δύο πόλους του Άρη. Βασίζονταν όμως σε έμμεσες ενδείξεις. Το φασματόμετρο ακτίνων γάμμα του σκάφους εκείνου είχε ανιχνεύσει υδρογόνο, το οποίο περιέχεται στα μόρια του νερού.

Αντίθετα, το φασματόμετρο Omega του Mars Express παρέχει άμεσες ενδείξεις. Σύμφωνα με ανακοίνωση της ESA, αναλύει το φάσμα στην περιοχή του υπέρυθρου και του ορατού φωτός. 

Ο Mars Express θα ψάξει για  νερό, πάγο και για τις βασικές χημικές ουσίες που βρίσκονται θαμμένες κάτω από την Αρειανή επιφάνεια.

Το ευρωπαϊκό διαστημικό σκάφος Mars Express με το χαμένο δυστυχώς ρομποτικό σκάφος Beagle 2,  συγκρινόμενα με τα αντίστοιχα σκάφη της NASA έχουν κατασκευαστεί αφ' ενός σε χρόνο ρεκόρ και αφετέρου με πολύ λίγα χρήματα στην ίδια την Ευρώπη. Γι' αυτό και οι ευρωπαίοι μηχανικοί και επιστήμονες αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανοι γι' αυτά.

Διάβρωση από τον ήλιο

Είναι ακόμα πολύ νωρίς, αν σκεφτούμε ότι η αποστολή θα κρατήσει δύο χρόνια, αλλά οι επιστήμονες του προγράμματος λένε ότι είναι συγκλονισμένοι με τα αρχικά στοιχεία που δόθηκαν από το διαστημικό σκάφος.

"Έχουμε προσδιορίσει ήδη υδρατμό στην ατμόσφαιρα και πάγο από νερό στο χώμα στο Νότιο Πόλο," είπε ο Vittorio Formisano, ο οποίος είναι υπεύθυνος για το Πλανητικό Φασματόμετρο Fourier του διαστημοπλοίου.

Στο τέλος της αποστολής του, οι επιστήμονες θα πρέπει να ξέρουν τον ακριβή όγκο του πάγου, που βρίσκεται στην επιφάνεια του πλανήτη.

Η ομάδα του Rickard Lundin μελετά με ποιο τρόπο ο ήλιος διαβρώνει την Αρειανή ατμόσφαιρα με ένα όργανο που λέγεται Ενεργητικός Αναλυτής Ουδέτερων Ατόμων.

"Αυτό το όργανο μας εμφανίζει τον "πλανητικό άνεμο", που περιγράφει ουσιαστικά τη διαφυγή του νερού - αλλά με έναν έμμεσο τρόπο επειδή αυτό που βλέπουμε όταν φτάνουμε στον Άρη είναι οξυγόνο και το οξυγόνο προέρχεται πιθανότατα από το νερό".