Μια μελέτη βρίσκει ότι η Γη χρησιμοποιεί έναν αυτορυθμιζόμενο μηχανισμό ψύξης

Από σελίδα του BBC, 2 Φεβρουαρίου 2004

Η Γη φαίνεται ότι είναι γεωλογικά προγραμματισμένη να μην αφήσει την ατμόσφαιρα να γίνει πάρει πάρα πολύ θερμή. Και εάν η θερμοκρασία αυξάνει, κάποιες παγκόσμιες διαδικασίες ψύξης μπορούν να τη μειώσουν πάλι, το αργότερο σε μία δεκαετία, αναφέρει μια νέα ευρωπαϊκή έρευνα.

Οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι ξέρουν πως η Γη επανήλθε στο κανονικό κλίμα της μετά από ένα σοβαρό και ξαφνικό επεισόδιο ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας, την εποχή που εξαφανίστηκαν από τη Γη οι δεινόσαυροι.

Η κατανόηση του τι συνέβη εκείνη την εποχή θα μπορούσε να βοηθήσει τα σχέδια των ειδικών για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου, λένε οι εμπειρογνώμονες.

Οι συντάκτες της μελέτης λένε ότι τα συμπεράσματά τους θα πρέπει να καθησυχάσουν τους φόβους ότι η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας -- λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου που προκλήθηκε από τις ανθρώπινες διαδικασίες -- μπορεί να ξεκινήσει ένα φαινόμενο θερμοκηπίου τέτοιο που να μπορεί να φέρει ανεξέλεγκτες μεταβολές. Δηλαδή, μια αλυσιδωτή αντίδραση όπου η θερμοκρασία να αυξάνει ανεξέλεγκτα.

Σύμφωνα λοιπόν με την έρευνα, οι διαβρώσεις των βράχων μπορεί να είχαν αναγκάσει τις χημικές ουσίες της διάβρωσης να πέσουν στη θάλασσα, όπου συνδυάστηκαν με τις αυξημένες ποσότητες του διοξειδίου του άνθρακα, αναγκάζοντας έτσι τα επίπεδα του κυριότερου αερίου του θερμοκηπίου να πέσουν πάλι στα κανονικά επίπεδα σε όλη τη Γη.

Έρευνες σε βράχους

Για να φθάσουν στο συμπέρασμά τους, οι Βρετανοί και Ελβετοί ειδικοί επιστήμονες, παρατήρησαν ορισμένους βράχους, πλούσιους σε οργανικό υλικό, κοντά στο Whitby του Βόρειου Γιορκσάιρ στην Αγγλία, που είχαν καταγράψει στη δομή τους μια ξαφνική άνοδο στη θερμοκρασία, πριν περίπου 180 εκατομμύρια χρόνια.

Για όχι και τόσο κατανοητούς λόγους, το στερεό μεθάνιο (ένα από τα αέρια του θερμοκηπίου) στον ωκεάνιο πυθμένα διαλύθηκε ξαφνικά στο νερό της θάλασσας. Το αέριο αυτό μπορεί εύκολα να οξειδωθεί προς το διοξείδιο του άνθρακα, που διατηρείται στην ατμόσφαιρα για μεγάλες χρονικές περιόδους.

Τελικά, πέντε δισεκατομμύρια τόνοι άνθρακα ελευθερώθηκαν στην ατμόσφαιρα, και το διοξείδιο του άνθρακα που σχηματίστηκε ανέβασε τις θερμοκρασίες από τρεις έως πέντε βαθμούς Κελσίου. Το γεγονός αυτό, επίσης, είχε επιπτώσεις στην χλωρίδα και στην πανίδα της τότε Γης.

Καθώς οι θερμοκρασίες αυξήθηκαν, η ταχύτητα με την οποία οι βράχοι διαβρώθηκαν αυξήθηκε 400 έως 800 τοις εκατό. Η διάβρωση -- με τον ίδιο τρόπο που η λάσπη από τους ποταμούς και τα ρεύματα μετά από τις βροχές φεύγει στη θάλασσα -- ελευθέρωσε ασβέστιο και σίδηρο στον ωκεανό.

Όμως στη θάλασσα, αυτές οι χημικές ουσίες αντέδρασαν με τον άνθρακα -- που είναι διαλυμένος στο νερό -- και σχημάτισαν ανθρακικό ασβέστιο, το οποίο το ξέρουμε όλοι σαν ασβεστόλιθο. Καθώς αυτός ο ασβεστόλιθος έπεσε στον ωκεάνιο πυθμένα, το περισσότερο μέρος του άνθρακα μέσα στον ωκεανό αντέδρασε με τη σταθερή ροή του σιδήρου και της πλούσιας σε ασβέστιο λάσπης.

Ο λόγος που ο ρυθμός της αντίδρασης εκτοξεύτηκε στα ύψη είναι η αύξηση της τότε θερμοκρασίας της Γης. "Εάν αυξήσετε την θερμοκρασία, οι χημικές αντιδράσεις γίνονται γρηγορότερα", αναφέρει ο γεωλόγος Anthony Cohen του Ανοικτού Πανεπιστημίου της Μεγάλης Βρετανίας, επικεφαλής συντάκτης της εργασίας που δημοσιεύεται στο περιοδικό Geology. Έτσι η παγκόσμια θέρμανση ανάγκασε τη διάβρωση των βράχων στη επιφάνεια της Γης να αυξηθεί πολύ γρήγορα και να καταναλωθούν οι πρόσθετες ποσότητες  του CO2 στην ατμόσφαιρα.

Ο πλανήτης μπορεί να έχει επιστρέψει στην αρχική του θερμοκρασία, αλλά δεν έγινε αμέσως. "Χρειάστηκε ίσως και 123.000 χρόνια", διαβεβαιώνει ο Cohen, προσθέτοντας ότι να καθαρίσει όλος ο άνθρακας από τον αέρα απαιτήθηκε η πλήρης διάβρωση, υπολόγισε ο Cohen, μιας ποσότητας ίσης με 10.000 ηφαίστεια.

"Είναι καλό να γνωρίζουμε ότι ο πλανήτης έχει τα μέσα μόνος του να συνέλθει από τέτοια γεγονότα, και ότι ο πλανήτης θα είναι πάντα okay. Ο  μηχανισμός αυτός είναι αυτο-ρυθμιζόμενος για την εξαφάνιση του φαινομένου του θερμοκηπίου", εξήγησε, προσθέτοντας έπειτα μια ολοφάνερη προειδοποίηση.

"Αλλά οι κακές ειδήσεις είναι ότι οι άνθρωποι μπορούν να είναι ένα από τα είδη που δεν θα επιζήσουν με την αρχική θέρμανση". Περισσότερα από το 80% των έμβιων οργανισμών των ωκεανών θεωρούνται ότι εξαφανίστηκαν την εποχή που εκλύθηκε μια τεράστια ποσότητα μεθανίου.

Τα φυτά και τα ζώα τότε επηρεάστηκαν από την ξαφνική άνοδο του ατμοσφαιρικού CO₂. Οι επιστήμονες έχουν βρει στοιχεία μιας μαζικής εξαφάνισης των θαλάσσιων ειδών, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου που σκότωσε το 84% των δίλοβων οστρακόδερμων. Αλλά, περίπου, σε 123.000 χρόνια επέστρεψε η Γη στην κανονική της κατάσταση.

Οι ευρωπαίοι επιστήμονες έφθασαν στα συμπεράσματά τους παρατηρώντας τις χημικές ουσίες  που βρίσκονταν σε επτά μέτρα λάσπης αφού έλειωσε το μεθάνιο. Μια ένωση του στοιχείου όσμιου, που συνδέεται με το ρυθμό διάβρωσης σαφώς ήταν σε αυξημένες ποσότητες, καθώς και το ποσό του άνθρακα στους ψαμμίτες. Αφού η λάσπη καθάρισε τον άνθρακα από τον αέρα, το ποσό του όσμιου έπεσε στις προηγούμενες συνηθισμένες ποσότητες.

"Είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα μιας αρνητικής ανατροφοδότησης, και δείχνει πώς ο πλανήτης αυτορυθμίζεται", λέει ο βρετανός γεωλόγος.

Η νέα έρευνα λέει ότι ότι η Γη σε μεγάλο χρονικό διάστημα, η Γη θα φέρει την ατμόσφαιρά της σε μια θερμοκρασιακή ισορροπία.

Υπογραμμίζει επίσης πώς λίγα πράγματα γνωρίζουμε για την πιθανότητα το στερεό μεθάνιο να ελευθερωθεί για μια άλλη μια φορά. Υπολογίζεται ότι σήμερα υπάρχει δύο φορές περισσότερο μεθάνιο κάτω από τον ωκεανό, απ' ό,τι όλο το πετρέλαιο, το αέριο, και ο άνθρακας στον κόσμο μαζί.

Οι επιστήμονες ξέρουν μόνο ότι κάτι αλλάζει στην ωκεάνια χημεία και ελευθερώνεται ξαφνικά ένα τεράστιο ποσό μεθανίου.

Μάλιστα επιστήμονες θεωρούν ότι οι ξαφνικές εκρήξεις μεθανίου μπορούν να εξηγήσουν τις εξαφανίσεις των σκαφών γύρω από το Τρίγωνο των Βερμούδων.